جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 2988 0 پىكىر 4 ناۋرىز, 2014 ساعات 05:01

دوس كوشىم. قان ساسىعان «وتانداستار» ۇعىمى...

نەمەسە ۋكراينا توڭكەرىسىنە قازاق دالاسىنان كوزقاراس

ۋكراينا توڭكەرىسى تالاي شىندىقتى اشىپ بەردى. ءبىرىنشىسى – رەسەيدىڭ يمپەريالىق پيعىلىنىڭ وزگەرمەستەن سول كۇيىندە قالعاندىعى. ءوزىمىزدى ءوزىمىز الداپ قايتەمىز، بىزدەر تاۋەلسىزدىك دەپ توي جاساپ ءجۇرمىز، ال يمپەريالىق باسىمدىعىنان ايرىلىپ قالعان سىرتقى كورشىمىز ءالى دە  كەڭەس وكىمەتىن اڭسايدى، كورشىلەرىن ۋىسىنان شىعارعىسى كەلمەيدى. رەسەي ءۇشىن كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋى – قاپىدا كەتكەن كەشىرىلمەس قاتەلىك. سوندىقتان بولۋى كەرەك، گورباچەۆتىڭ اتىن ەستىسە، رەسەيلىك ساياساتكەرلەر تىرجىڭ ەتە قالادى، ال كەيبىرەۋلەرى تاۋەلسىزدىكتەرىن جەڭىپ العان بۇرىنعى رەسپۋبليكالاردى ءالى دە وزىمىزدىكى دەپ تۇسىنەدى. يمپەريالىق باعىتتى ۇستاناتىندار ءۇشىن قوعامنىڭ ءتۇرى دە ەشقانداي ءرول اتقارمايدى، ول  كاپيتاليستىك نە  سوتسياليستىك بولسىن، ايتەۋىر ورىس ءتىلى باسىم بولىپ، باسقالار بۇلاردىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا ءجۇرىپ وتىرسا بولعانى. ءبىرىنشى پەتردىڭ رەسەيگە تاستاپ كەتكەن يمپەريالىق مەنمەندىگى – اتى جامان اۋرۋ سياقتى، جازىلمايتىن دەرت بولىپ شىقتى.

نەمەسە ۋكراينا توڭكەرىسىنە قازاق دالاسىنان كوزقاراس

ۋكراينا توڭكەرىسى تالاي شىندىقتى اشىپ بەردى. ءبىرىنشىسى – رەسەيدىڭ يمپەريالىق پيعىلىنىڭ وزگەرمەستەن سول كۇيىندە قالعاندىعى. ءوزىمىزدى ءوزىمىز الداپ قايتەمىز، بىزدەر تاۋەلسىزدىك دەپ توي جاساپ ءجۇرمىز، ال يمپەريالىق باسىمدىعىنان ايرىلىپ قالعان سىرتقى كورشىمىز ءالى دە  كەڭەس وكىمەتىن اڭسايدى، كورشىلەرىن ۋىسىنان شىعارعىسى كەلمەيدى. رەسەي ءۇشىن كەڭەس وداعىنىڭ ىدىراۋى – قاپىدا كەتكەن كەشىرىلمەس قاتەلىك. سوندىقتان بولۋى كەرەك، گورباچەۆتىڭ اتىن ەستىسە، رەسەيلىك ساياساتكەرلەر تىرجىڭ ەتە قالادى، ال كەيبىرەۋلەرى تاۋەلسىزدىكتەرىن جەڭىپ العان بۇرىنعى رەسپۋبليكالاردى ءالى دە وزىمىزدىكى دەپ تۇسىنەدى. يمپەريالىق باعىتتى ۇستاناتىندار ءۇشىن قوعامنىڭ ءتۇرى دە ەشقانداي ءرول اتقارمايدى، ول  كاپيتاليستىك نە  سوتسياليستىك بولسىن، ايتەۋىر ورىس ءتىلى باسىم بولىپ، باسقالار بۇلاردىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا ءجۇرىپ وتىرسا بولعانى. ءبىرىنشى پەتردىڭ رەسەيگە تاستاپ كەتكەن يمپەريالىق مەنمەندىگى – اتى جامان اۋرۋ سياقتى، جازىلمايتىن دەرت بولىپ شىقتى.

ەكىنشى شىندىق -  كەڭەس جۇيەسىن اڭسايتىن ادامداردىڭ، ورىس مادەنيەتى مەن ءتىلى، تاربيەسى مەن ءدىلى قاندارىنا ءسىڭىپ كەتكەن جانداردىڭ بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ رەسپۋبليكالارىندا جەتەرلىك ەكەندىگى. ولار، شىنىن ايتۋ كەرەك، ءوز ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن كۇرەسپەگەن، ەگەمەندىكتى ىشتەي كۇڭكىلدەپ، سىرتتاي كۇلىپ ءجۇرىپ زورعا قابىلداعان جاندار. وكىنىشكە وراي، ولاردىڭ باسىم كوپشىلىگى كەزىندە ماسكەۋگە قىزمەت ەتكەن، بەلسەندى كوممۋنيست بولعان، سول يدەولوگيانىڭ تاراتۋشىسى، قورعاۋشىسى بولعان، ال حالىقتىڭ تاۋەلسىزدىك تۋرالى ۇرانى كوتەرىلگەن ۋاقىتتا، كوپتىڭ ەكپىنەن قورقىپ، بۇعىپ قالعان، كەيىن شاپاندارىن (پارتيالارىن) اۋىستىرىپ كيىپ، باسشى ورىندارعا قايتا قونجىيعان قۋلار.  ولاردى ەكىجۇزدى دەۋگە بولمايدى، ءومىردىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى وتىرىك كولگىرسىگەنمەن، توتاليتارلىق تاربيە تەرەڭ ءسىڭىپ، ورىستىڭ يمپەريالىق باسىمدىعى قاندارىنا تاراپ، قۇلدىق پسيحولوگياعا تولىق بەرىلگەن جاندار. بۇلار رەسەيدى باستارىنا كوتەرەدى، ءبىلىم مەن عىلىم دا، وزات وي مەن وزىق مادەنيەت تە سولاردان كەلەدى دەپ قىزىلكەڭىردەك بولۋدان تايمايدى. (ولار ءۇشىن پۋشكيننەن اساتىن اقىن، تولستويدان اساتىن جازۋشى جوق، ال راديونى ويلاپ تاپقان – پوپوۆ).

ءۇشىنشى شىندىق – كەڭەس وكىمەتى تاراعان ۋاقىتتا باسقا رەسپۋبليكالاردا قالعان ورىس ۇلتىنىڭ باسىم كوپشىلىگى – ۇلى دەرجاۆالىق شوۆينيستىك اۋرۋمەن ۋلانعاندار بولىپ شىقتى. مەنىڭشە، ولاردىڭ ورىستىعى – رەسەيدەگى ورىستاردان دا باسىم. سەبەبى، جاڭا ەلدەردىڭ بارلىعى وزدەرىنىڭ ۇلتتىق ءتىلىن، ءدىنى مەن ءدىلىن دامىتا باستادى دا، ورىستار، ورىس تىلدىلەر وزەرىنىڭ بۇرىنعى ارتىقشىلىقتارىنان ايرىلا باستادى. سوندىقتان دا سىرتتاي كۇلىپ جۇرگەنمەن «ەرتەڭىمىز نە بولار ەكەن» دەگەن ويمەن ىشتەرىنىڭ الاي-دۇلەي بولاتىنى انىق. ارينە، سول ەلدىڭ ءتىلىن ۇيرەنىپ، كىرىگىپ كەتۋگە دە بولادى، بىراق ۇلى دەرجاۆالىق شوۆينيزم وعان جىبەرەر ەمەس... بۇلاردىڭ كوپشىلىگى – كەشەگى ۋكراينانىڭ ورىس ءتىلدى ايماقتارىندا تۇراتىن ۋكرايندىقتار (رەسەيلىكتەر دەپ جازا جازداعانىمدى قاراشى). بۇلاردىڭ بارلىعى – ۋكراينانىڭ ءانۇرانىنا قۇرمەت كورسەتىپ، تىك تۇرىپ تىڭدايتىن، تالاي «تاۋەلسىزدىك توسبەلگىسىن» الىپ، جينالىستاردا ء«بىزدىڭ ەگەمەندى ۋكراينا» دەپ ءسوز باستايتىن ازاماتتار. ءوزىم ۇلتشىل بولعان سوڭ، مەن بۇلاردى جاقسى تۇسىنەمىن!  بىراق وتىرىك كۇلىپ، دوس بولىپ ءجۇرىپ، ەرتەڭىنە قارۋ الىپ، رەسەيدىڭ جالاۋىن كوتەرىپ شىعا كەلگەندەرىنە تۇسىنە المايمىن. دەمەك، بۇلار – «بەسىنشى كولوننا» دەپ اتالاتىن، باسقا مەملەكەتتىڭ جاسىرىن جاۋىنگەرلەرى.

ءتورتىنشى شىندىق – ۋكراينا توڭكەرىسى - قايتا جاڭعىرىپ كەلە جاتقان كەڭەستىك جۇيەگە، ءالى نۇكتەسى قويىلماعان رەسەي وتارشىلدىعىنا دەگەن قارسىلىق.  رەسەيدىڭ قولداۋىمەن كەلگەن يانۋكوۆيچتىڭ ۇكىمەتى مەن پارتياسىنىڭ تالقاندالۋى دا، ۋكراينانىڭ كوپتەگەن ەلدى مەكەندەردە جيىرما جىلدان استام ساقتالىپ كەلگەن لەنيننىڭ ەسكەرتكىشتەرىنىڭ قيراتىلۋى دا، ت.ت. – ۋكراين حالقىنىڭ ەۋروازيالىق وداققا جانە كەدەندىك وداققا بەرگەن ناقتى جاۋابى بولىپ تابىلادى. ارينە، ولارعا ەلدى جايلاپ العان بيلىك يەلەرىنىڭ كوورۋپتسياسىنا دەگەن قارسىلىق، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايدىڭ قۇلدىراۋى، تيموشەنكونىڭ ماسەلەسى، ەۋروپامەن ىسكەرلىك قاتىناستى قولدايتىن اقشالى كاسىپكەرلەردىڭ مۇددەلەرى، ت.ت. قوسىلدى. بىراق الدىڭعى شەپتە ۇلتشىلداردىڭ بولعانى تالاسسىز.

وسى جەردە ۋكراينانىڭ قولدان شىعىپ بارا جاتقانىنا (يانۋكوۆيچكە رەسەيدىڭ 2004, 2005, 2011 جىلدارى قانشا قارجى سالعانىن قۇداي ءبىلسىن، وسىنىڭ بارلىعى قۇردىمعا كەتكەننەن سوڭ، رەسەيدىڭ باسقا امالى قالماعانى انىق) كوزدەرى جەتكەن رەسەي بيلىگى عاسىرلار بويى كورشى بولعان تۋىسقان ەلگە اسكەر كىرگىزۋدى قولعا الدى. بۇل رەسەي مەملەكەتىنىڭ سىناقتان وتكەن، بىرنەشە جەردە ءوزىنىڭ ءتيىمدى ءتاسىل ەكەندىگىن دالەلدەگەن ءادىسى بولاتىن. مولدوۆاداعى ورىستاردىڭ وزدەرى تۇرعان جەردى باسىپ الىپ، رەسەيدىڭ قارۋلى كۇشى ارقاسىندا  تاپجىلماي وتىرعاندارىنا تالاي جىل بولسا، گرۋزيا رەسپۋبليكاسىنا قاراستى وڭتۇستىك وسەتيا مەن ابحازيانىڭ «جەكە مەملەكەت» بولعاندارى كەشە عانا... ولارعا تاراتىلعان رەسەي پاسپورتتارى كەشە عانا قىرىم مەن سەۆاستوپولدىڭ ورىس تۇرعىندارىنا دا تاراتىلا باستادى. (ايتا كەتۋ كەرەك، كوپتەگەن تاۋەلسىز زەرتتەۋشىلەر 1991 جىلى ورال قالاسىنداعى كازاكتار مەن «ازات» قوزعالىسىنىڭ وكىلدەرىنىڭ اراسىنداعى قاقتىعىستىڭ استارىندا دا رەسەيدىڭ وسى جوسپارى جاتىر دەيدى. كازاكتار مەن ۇلتشىلداردىڭ اراسىنداعى قاقتىعىستى باسۋ ءۇشىن، كىرگىزەتىن كەڭەس وكىمەتىنىڭ اسكەرى دە ورالدىڭ ماڭىنا جاقىنداپ كەلگەنگە ۇقسايدى. بىراق قازاق ۇلتشىلدارى كازاكتاردىڭ مەيرامىن دا توقتاتىپ، حالىقتى دا ارانداتۋ جىبەرمەي ۇستاپ قالدى. سوندىقتان قازاق ەلىنىڭ شەتىنەن «ورال كازاكتارىنىڭ اۆتونوميالىق مەملەكەتىن» قۇرۋ جوسپارى جۇزەگە اسپاي قالعان). «بەسىنشى كولوننا» ورىستار باسىم تۇراتىن بارلىق قالالاردا رەسپۋبليكانىڭ تۋىن الىپ تاستاپ، رەسەي تۋىن كوتەرۋگە كىرىستى. ەشبىر اقىلعا سيمايتىن، بىراق ورىس شوۆينيستەرىنەن كۇتۋگە بولاتىن توڭكەرىستىڭ كوكەسى ەندى باستالدى.

ەڭ باستىسى،  رەسەيدىڭ باسقا ەلگە – ۋكرايناعا اسكەر كىرگىزۋ تۋرالى شەشىمدى نەگىزدەۋلەرى دەپ بىلەمىن. بۇل - زاڭسىزدىق پەن باسقىنشىلىقتىڭ، شاراسىزدىق پەن وزبىرلىقتىڭ، دوڭايبات پەن ناداندىقتىڭ ۇلگىسى. اسكەر قولدانۋعا رۇقسات بەرگەن رەسەيدىڭ فەدەراتسيالىق كەڭەسىنىڭ جانە باسقا دا لاۋازىمدى مەملەكەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ۋاجدەرىن تىڭداعاندا، بارلىعىنىڭ ايتقاندارى بەس-التى ماسەلەگە تىرەلەدى ەكەن. ولار: ءبىرىنشى سىلتاۋلارى – «قىرىم اۆتونومياسى  بىزدەردەن كومەك سۇرايدى، شاقىرادى». بۇل ەشقانداي اگرەسسياعا نەگىز بولا المايتىن سىلتاۋ. ءبىر مەملەكەتتىڭ ىشىندەگى اۆتونوميالىق رەسپۋبليكانىڭ سىرتقى ساياساتىن رەسپۋبليكالىق بيلىك جۇرگىزەدى. (قازاق ەلىندە اۆتونوميالىق وبلىس نە رەسپۋبليكا بولماعانىنا قۇدايعا شۇكىر). ەرتەڭ رەسەيدىڭ ورىستىق ساياساتىنان شارشاعان تاتار اۆتونوميالىق رەسپۋبليكاسى اقش –تىڭ اسكەرىن شاقىرىپ جاتسا، نە بولار ەكەن؟ ەرتەڭ كورشى مەملەكەتتىڭ ءبىر اۋدانى كومەك سۇرادى دەپ، رەسەي اسكەرلەرىنىڭ اقجايىق اۋدانىنا كىرىپ بارۋى دا عاجاپ ەمەس. ەكىنشى سىلتاۋلارى – «ول جاقتا ءبىر ميلليونداي وتانداستارىمىز بار.سولاردى قورعاۋىمىز كەرەك». بۇل جەردە «وتانداستار» دەگەن سوزگە ءبىرشاما توقتالۋىمىز قاجەت دەپ بىلەمىن. رەسەي مەملەكەتى ۇستاۋعا كەلمەيتىن سىناپ سياقتى بۇل تەرميندى قازاق جەرىندە دە ءجيى پايدالانادى. بارلىق ەلدە، بارلىق جەردە «وتانداستار» ءسوزى ءبىر مەملەكەتتە تۇراتىن ادامدارعا ارنالىپ ايتىلسا، رەسەي ساياساتكەرلەرى ونىڭ مازمۇنىن كەڭەيتىپ، وزدەرىنىڭ بولاشاق باسقىنشىلىق ارەكەتتەرىن اقتاۋعا ارناپ، ەشكىمنىڭ ويىنا كىرىپ شىقپايتىن ماعىنا بەرگەن. ءسوزىمىز دالەلدى بولۋ ءۇشىن سول ۇعىمدى ورىس تىلىندە   تولىق بەرەلىك: ءبىرىنشى انىقتاما بارىمىزگە بەلگىلى، حالىقارالىق دەڭگەيدە قولدانىلادى.  سووتەچەستۆەننيكامي ياۆليايۋتسيا ليتسا، روديۆشيەسيا ۆ ودنوم گوسۋدارستۆە، پروجيۆايۋششيە ليبو پروجيۆاۆشيە ۆ نەم ي وبلادايۋششيە پريزناكامي وبششنوستي يازىكا، رەليگي، كۋلتۋرنوگو ناسلەديا، تراديتسي ي وبىچاەۆ، ا تاكجە پوتومكي ۋكازاننىح ليتس پو پرياموي نيسحودياششەي ليني. ەندى رەسەيدىڭ «شەتەلدەردەگى وتانداستار» دەگەن جاساندى انىقتاماسىنا كوڭىل اۋدارىڭىزدار: زاكون وپرەدەلياەت تاكجە پونياتيە «سووتەچەستۆەننيكي زا رۋبەجوم»:

پود پونياتيەم «سووتەچەستۆەننيكي زا رۋبەجوم» (دالەە — سووتەچەستۆەننيكي) پودرازۋمەۆايۋتسيا:

  1. — گراجدانە روسسيسكوي فەدەراتسي، پوستوياننو پروجيۆايۋششيە زا پرەدەلامي روسسيسكوي فەدەراتسي (دالەە — گراجدانە روسسيسكوي فەدەراتسي، پروجيۆايۋششيە زا رۋبەجوم);
  2. — ليتسا ي يح پوتومكي، پروجيۆايۋششيە زا پرەدەلامي تەرريتوري روسسيسكوي فەدەراتسي ي وتنوسياششيەسيا، كاك پراۆيلو، ك نارودام، يستوريچەسكي پروجيۆايۋششيم نا تەرريتوري روسسيسكوي فەدەراتسي، ا تاكجە سدەلاۆشيە سۆوبودنىي ۆىبور ۆ پولزۋ دۋحوۆنوي، كۋلتۋرنوي ي پراۆوۆوي سۆيازي س روسسيسكوي فەدەراتسيەي ليتسا، چي رودستۆەننيكي پو پرياموي ۆوسحودياششەي ليني رانەە پروجيۆالي نا تەرريتوري روسسيسكوي فەدەراتسي، ۆ توم چيسلە:
  3. — ليتسا، سوستوياۆشيە ۆ گراجدانستۆە سسسر، پروجيۆايۋششيە ۆ گوسۋدارستۆاح، ۆحوديۆشيح ۆ سوستاۆ سسسر، پولۋچيۆشيە گراجدانستۆو ەتيح گوسۋدارستۆ يلي ستاۆشيە ليتسامي بەز گراجدانستۆا (دالەە — ليتسا، سوستوياۆشيە ۆ گراجدانستۆە سسسر);
  4.  — ۆىحودتسى (ەميگرانتى) يز روسسيسكوگو گوسۋدارستۆا، روسسيسكوي رەسپۋبليكي، رسفسر، سسسر ي روسسيسكوي فەدەراتسي، يمەۆشيە سووتۆەتستۆۋيۋششۋيۋ گراجدانسكۋيۋ پرينادلەجنوست ي ستاۆشيە گراجدانامي ينوستراننوگو گوسۋدارستۆا ليبو يمەيۋششيە ۆيد نا جيتەلستۆو يلي ستاۆشيە ليتسامي بەز گراجدانستۆا (دالەە -ۆىحودتسى (ەميگرانتى

بۇل جەردەگى ءبىرىنشى تارماق – بارىمىزگە دە تۇسىنىكتى،  رەسەيدەن باسقا جەردە تۇراتىن رەسەي ازاماتتارىنىڭ بارلىعى وتانداستار ۇعىمىنا كىرەدى. ال ەكىنشى تارماققا كوز جۇگىرتسەڭىز، باتپاققا تۇسكەندەي بولاسىز. «رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ جەرىندە تاريحي تۇرىپ جاتقان ۇلتتار»، «رەسەيمەن ەرىكتى تۇردە رۋحاني، مادەني، قۇقىقتىق بايلانىستى تاڭداپ العان» دەگەن جولداردان ەشتەڭە تۇسىنۋگە بولمايدى، بىراق كەرەك كەزىندە بۇل جولداردىڭ دا تانكتەرگە قالقان بولاتىنى ءسوزسىز ء(بىرىنشى اكتىدە ءىلۋلى تۇرعان مىلتىق، ايتەۋىر ءبىر اتىلۋى كەرەك قوي). ال ءۇشىنشى تارماق بىزدەر ءۇشىن جازىلعان، بىراق سىزدەر ءۇشىن ۇلكەن جاڭالىق بولىپ تابىلاتىن تۇجىرىم. بۇل تۇجىرىم بويىنشا كەزىندە كەڭەس وداعىنىڭ ىشىندە بولعان ەلدەردىڭ بارلىق ادامدارى – رەسەيلىك وتانداستار! ونىڭ ىشىندە ازاماتتىق العاندارى دا، ازاماتتىق الماعاندارى دا بار. ءتورتىنشى تارماق بويىنشا باياعىدا رەسەي مەملەكەتىندە بولعان، سول جەردەن شىققانداردىڭ بارلىعى «وتانداستار» بولىپ سانالادى. ارينە، وتانداستاردىڭ كوپ بولعانى جاقسى، بۇعان كەلىسۋگە بولادى، بىراق باسقا ەلدەرگە سوعىس اشۋ ءۇشىن سول «وتانداستاردى قورعاۋ» دەگەن سوزبەن كەلىسە المايمىن. ولار ۋكراينانىڭ، قازاق ەلنىڭ ازاماتتارى ەمەس پە، ولاردىڭ قۇقىقتارىن سول ەل قورعاۋى كەرەك. جوعارىداعى باپتارعا قاراعاندا ء(تورتىنشى باپ) اقش نە فرانتسيا مەملەكەتى سول جەردە تۇراتىن، سول ەلدىڭ ازاماتتارى بولىپ سانالاتىن «رەسەي وتانداستارىنان» اعىلشىن نە فرانتسۋز ءتىلىن ءبىلۋدى تالاپ ەتسە،  رەسەيدىڭ اسكەر كىرگىزەتىندىگىنە ۇلكەن كۇمانىم بار. ۋكراينا مەن قازاق ەلى دە سول اقش سياقتى جەكە مەملەكەت، ونىڭ ءوز زاڭى، سول زاڭدارعا قاتىستى وزدەرىنىڭ ازاماتتارىنا دەگەن تالاپتارى بار. سوندىقتان «وتانداستاردى قورعاۋ» دەگەن ءسوز سىن كوتەرمەيدى. ايتپاقشى، جوعارىداعى باپتار بويىنشا ء(ۇشىنشى باپ) ۋكراينادا تۇراتىنداردىڭ بارلىعى، ونىڭ ىشىندە ۋكرايندىقتار دا رەسەيگە «وتانداستار» بولىپ سانالادى...

ءۇشىنشى ۋاجدەرى دە ەكىنشىگە ۇقساس – «قىرىمدا 60-70 پايىز ءبىزدىڭ ادامدار ءومىر ءسۇرىپ جاتىر». ء«بىزدىڭ ادامدار» دەگەنىمىز نە؟ بۇل جەردە رەسەي ازاماتتارى ءسوز بولىپ وتىر ما الدە ورىس ۇلتىنىڭ وكىلدەرى تۋرالى اڭگىمە مە؟ ەرتەڭ قىتاي حالىق ارمياسى رەسەيدىڭ قيىر شىعىسىندا سوڭعى ۋاقىتتا كوبەيىپ كەتكەن قىتايلىقتاردى قورعاۋ ءۇشىن ء«بىزدىڭ ادامدار» دەگەندى سىلتاۋ ەتسە، رەسەي نە ايتار ەكەن؟ ءتورتىنشى ۋاجدەرى دە بالانىڭ بىلدىرى سياقتى. – «قارا تەڭىزدە تۇرعان رەسەيدىڭ اسكەري تەڭىز بازاسىن قورعاۋىمىز قاجەت». قورىققان بۇرىن جۇدىرىقتار دەگەندەي، تىنىش تۇرعان اسكەري بازانىڭ بۇل جەردە قانداي قاتىسى بار. ۋكراينانىڭ جاڭا ۇكىمەتى اسكەري بازا تۋرالى ەشقانداي دا ءبىر وي-پىكىر ايتقان جوق. وعان شابۋىل جاسادى دەگەن اقپارات تا ەستىلگەن ەمەس. بۇل سىلتاۋدىڭ دا قۇيرىعى ءبىر تۇتام بولىپ شىقتى. تاعى ءبىر جەردە سەناتورلاردىڭ ءبىرىنىڭ اۋزىنان «ورىس الەمىن قورعاۋ» دەگەن ءسوز  شىعىپ كەتتى. بۇل، مەنىڭ ويىمشا، بىزگە ايتىلعان ءسوز. رەسەي ءۇشىن، ورىستار تۇرعان جەردىڭ بارلىعى – ورىس الەمى.

رەسەي مەن ۋكرايناداعى جاعدايدىڭ ءبىزدىڭ  ەلگە دە تىكەلەي قاتىسى بار: ورىس ءتىلىنىڭ ماسەلەسى دە، ورىس ءتىلدى ايماقتاردا مۇرتى سىنباي تۇرعان لەنين اتامىزدىڭ ەسكەرتكىشتەرى دە، بۇرىنعى بوداندىق ءومىرىمىز دە، بۇگىنگى ۇلتتىق ماسەلەلەرىمىز دە ۇقساس. سان عاسىرلار بويى بىرگە ءومىر سۇرگەن ءوزىنىڭ ەڭ جاقىن تۋىسقان حالىققا قارۋ كەزەنىپ، ۋىسىنان شىعارماۋعا كۇش سالىپ، سونىڭ جولىندا،  قان توگۋگە دايىن تۇرعان رەسەي بيلىگى ءتۇرىمىز باسقا، ءدىنىمىز بەن ءتىلىمىز باسقا بىزدەردى قانداي ۇشپاققا شىعارماق! وسىنداي ەلدىڭ ەتەگىنە جابىسىپ بىزدەر قايدا بارماقپىز؟

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1581
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3606