بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3013 0 پىكىر 21 جەلتوقسان, 2013 ساعات 09:50

ۆلاديسلاۆ ينوزەمتسەۆ. بەزۋميە «يمپەرسكوي ينتەگراتسي»

سپورى ۆوكرۋگ پروبلەمى ميگراتسي ۆ روسسي نە ۋتيحايۋت، ي پروتيۆورەچيا ۆ ەتوي وبلاستي ستانوۆياتسيا ۆسە سەرەزنەە. پروتيۆنيكي ي ستوروننيكي پريۆلەچەنيا ۆ سترانۋ رابوتنيكوۆ يز ستران بىۆشەگو سوۆەتسكوگو سويۋزا يسپولزۋيۋت ۆ ديسكۋسسياح نا داننۋيۋ تەمۋ ەكونوميچەسكيە، دەموگرافيچەسكيە ي سوتسيالنىە ارگۋمەنتى، اپەلليرۋيۋت ك «سپراۆەدليۆوستي» ي «يستوري». پري ەتوم، ودناكو، وستاەتسيا نەزاترونۋتىم سامىي، نا موي ۆزگلياد، زناچيمىي فاكتور، ستيمۋليرۋيۋششي پريتوك ۆ روسسيۋ ميگرانتوۆ، — فاكتور پوليتيچەسكي.

سپورى ۆوكرۋگ پروبلەمى ميگراتسي ۆ روسسي نە ۋتيحايۋت، ي پروتيۆورەچيا ۆ ەتوي وبلاستي ستانوۆياتسيا ۆسە سەرەزنەە. پروتيۆنيكي ي ستوروننيكي پريۆلەچەنيا ۆ سترانۋ رابوتنيكوۆ يز ستران بىۆشەگو سوۆەتسكوگو سويۋزا يسپولزۋيۋت ۆ ديسكۋسسياح نا داننۋيۋ تەمۋ ەكونوميچەسكيە، دەموگرافيچەسكيە ي سوتسيالنىە ارگۋمەنتى، اپەلليرۋيۋت ك «سپراۆەدليۆوستي» ي «يستوري». پري ەتوم، ودناكو، وستاەتسيا نەزاترونۋتىم سامىي، نا موي ۆزگلياد، زناچيمىي فاكتور، ستيمۋليرۋيۋششي پريتوك ۆ روسسيۋ ميگرانتوۆ، — فاكتور پوليتيچەسكي.

سەگودنيا ۆنەشنيايا پوليتيكا روسسي وپرەدەلياەتسيا ۆلاديميروم پۋتينىم — ا ون تۆەردو ۋبەجدەن، س ودنوي ستورونى، ۆ توم، چتو «راسپاد سوۆەتسكوگو سويۋزا بىل ۆەليچايشەي گەوپوليتيچەسكوي كاتاستروفوي حح ۆەكا»، ا س درۋگوي — ۆ توم، چتو سام «سوۆەتسكي سويۋز بىل روسسيەي، تولكو نازىۆاۆشەيسيا پو-ينومۋ». ەتي دۆا تەزيسا زاستاۆليايۋت پو مەنشەي مەرە س وستوروجنوستيۋ وتنوسيتسيا ك ۋتۆەرجدەنيام، چتو روسسيا نە سوبيراەتسيا ۆوسسوزداۆات «سوۆەتسكۋيۋ يمپەريۋ» ۆ توم يلي ينوم ەە ۆيدە. دا، پوكا رەچ يدەت و تاموجەننوم سويۋزە، و رازۆيتي «ەۆرازەس»، و نوۆىح فورماح پوليتيچەسكوگو سوترۋدنيچەستۆا، نو نەت ي نە موجەت بىت سومنەنيا، چتو ەتو دەلاەتسيا دليا سوزدانيا ەدينوگو گۋمانيتارنوگو پروسترانستۆا نا تەرريتوري زناچيتەلنوي چاستي بىۆشەگو سوۆەتسكوگو سويۋزا. وب ەتوم پۋتين سوۆەرشەننو پريامولينەينو ي بەز ۆسياكيح وبينياكوۆ ۆىسكازالسيا ۆ سۆوەي پروگراممنوي ستاتە، وپۋبليكوۆاننوي دۆا گودا تومۋ نازاد.

لەگكو پروسلەجيۆايۋششيەسيا ترەندى ۋكازىۆايۋت نا تو، چتو «پلان پۋتينا» ۆ ەتوي ەگو چاستي ۋسپەشنو رەاليزۋەتسيا. ەسلي ۆ سەرەدينە 1990-ح گگ. دو 65% رابوتاۆشيح ۆ روسسي ميگرانتوۆ بىلي ۆىحودتسامي س ۋكراينى، يز بەلورۋسسي ي مولداۆي، تو سەيچاس بولەە 60% پريحوديتسيا نا سرەدنەازياتسكيە گوسۋدارستۆا — ي يح دوليا ۆوزراستەت، ەسلي روسسيسكيە ۆلاستي، كاك وني گروزيليس، ۆۆەدۋت ۆيزوۆىي رەجيم س ۋكراينوي پوسلە پودپيسانيا ەيۋ سوگلاشەنيا وب اسسوتسياتسي س ەس. وبششەە چيسلو جيۆۋششيح ۆ روسسي ميگرانتوۆ زا 10 لەت ۆىروسلو س 2-2,5 ملن دو 12-13 ملن چەلوۆەك. ودناكو يح پريتوك مالو پرودۆيگاەت ينتەگراتسيوننىي پروەكت، ۆ وتنوشەني كوتوروگو سلىشيتسيا ۆسە بولشە سكەپتيچەسكيح ۆىسكازىۆاني داجە يز مينسكا ي استانى. پوچەمۋ تاك پولۋچاەتسيا؟

نا ناش ۆزگلياد، پريچينا سوستويت ۆ پرويسحودياششيح ۆ ميرە پەرەمەناح، كوتورىە روسسيسكايا پوليتيچەسكايا ەليتا نە حوچەت يلي نە موجەت پرينيات ۆ راسچەت. نا پروتياجەني تىسياچەلەتي مير ۋپراۆليالسيا يمپەريامي — ي روسسيسكايا بىلا كرۋپنەيشەي سرەدي نيح ۆسەح، ەسلي ۋچيتىۆات، كاكيح ماسشتابوۆ ەە تەرريتوريا ي نا پروتياجەني سكولكيح پوسلەدوۆاتەلنىح لەت ۋپراۆليالاس ونا يز ەدينوگو تسەنترا. نو ۆسە ەتي يمپەري رازرۋشيليس — پريچەم مەنەە چەم زا دۆا ستولەتيا، س 1820-ح دو 1990-ح گگ. گلوبالنوە ليدەرستۆو ۆ حح ۆەكە زاحۆاتيلا سترانا، كوتورايا نە تولكو ينيتسيروۆالا انتيمپەرسكوە دۆيجەنيە ۆ پريسنوپامياتنوم 1776-م، نو ي ستالا ك ناچالۋ XXI ستولەتيا سامىم مۋلتيكۋلتۋرنىم وبششەستۆوم ۆ چەلوۆەچەسكوي يستوري. پاراللەلنو س ەتيم سدۆيگوم پرويزوشەل ي درۋگوي، نە مەنەە ۆاجنىي: ەسلي ۆ XIX ۆەكە وسنوۆنوي ميگراتسيوننىي پوتوك بىل ناپراۆلەن يز تسەنترا نا پەريفەريۋ (س 1846 پو 1924 گ. ەۆروپۋ پوكينۋلو بولەە 60 ملن چەلوۆەك، يلي 29% ەە ناسەلەنيا پو سوستويانيۋ نا ناچالو ەتوگو پەريودا), تو س 1960 پو 2010 گ. ۆ 15 ستران ەس پريبىلو بولەە 28 ملن ميگرانتوۆ يز رازۆيۆايۋششيحسيا ستران، يلي 9,3% وت وبششەگو چيسلا ەۆروپەيتسەۆ، جيۆشيح ۆ ەتيح گوسۋدارستۆاح پو سوستويانيۋ نا سەرەدينۋ حح ستولەتيا.

ەسلي سۆيازات داننىە ترەندى، پولۋچيتسيا پروستايا ي پونياتنايا كارتينا. يمپەري كاك پوليتيچەسكيە سيستەمى، ۆ كوتورىح بولەە رازۆيتايا مەتروپوليا كونتروليروۆالا مەنەە رازۆيتۋيۋ پەريفەريۋ، سۋششەستۆوۆالي توگدا، كوگدا مەتروپوليا بىلا موبيلنەە پەريفەري. تولكو ۆ ەتيح ۋسلوۆياح ونا يگرالا اكتيۆنۋيۋ رول، ا پريوبششەنيە ك بولەە ۆىسوكوي كۋلتۋرە ي بولەە سوۆەرشەننوي حوزيايستۆەننوي سيستەمە وسۋششەستۆليالوس كوللەكتيۆنو (كاك سلۋچيلوس ەتو، ناپريمەر، پوسلە پريسوەدينەنيا ك توي جە روسسي گرۋزي يلي ۋكراينى). ناپروتيۆ، راسپاد يمپەري ي راسپروسترانەنيە گلوباليزاتسي پرينەسلي س سوبوي سوۆەرشەننو وبراتنىە ترەندى: پەريفەريا ستالا موبيلنەە مەتروپولي، ا ينتەگراتسيا ۆ رازۆيتىي مير پرەۆراتيلاس يز كوللەكتيۆنوگو پروتسەسسا ۆ ينديۆيدۋالنىي. س ەتوگو مومەنتا پەريفەريا ستالا دەگراديروۆات — ۆەد نامنوگو پروششە ۋەحات يز بەدستۆۋيۋششەي سترانى، چەم پوپىتاتسيا ەە يزمەنيت (نو نە وب ەتوم سەيچاس رەچ). بىۆشيە جە مەتروپولي، ستاۆ ماگنيتوم دليا پريتياجەنيا ۆىحودتسەۆ يز سۆويح پرەجنيح كولوني، ۋتراتيلي شانس نا ۆوسستانوۆلەنيە پوليتيچەسكوگو دومينيروۆانيا ناد نيمي.

سوبستۆەننو گوۆوريا، ۆ بولشينستۆە ميروۆىح ستوليتس پوليتيكي ۆوسپرينيالي ەتوت فاكت س وبلەگچەنيەم; موسكۆا, پوجالۋي، ستالا ەدينستۆەننىم يسكليۋچەنيەم. كونەچنو، ليۋبوي، كتو پوسەليتسيا ۆ كرەملە، وكاجەتسيا زاراجەن ۆيرۋسوم يمپەرسكوستي — نو نەلزيا ۆسە جە نە ۆيدەت، چتو يمپەري ۆ يح تراديتسيوننوم ۆيدە ۆ ناشە ۆرەميا نە سۋششەستۆۋەت ي نە موجەت سۋششەستۆوۆات. ۆ كلاسسيچەسكوي يمپەري تسەنتر ي پەريفەريا پراكتيچەسكي نە پەرەسەكاليس. نا بريتانسكيح وستروۆاح ۆ 1900 گ. جيلو وكولو 35 000 ۆىحودتسەۆ يز كولوني — مەنەە 0,1% ناسەلەنيا. ۆ يمپەرسكوي روسسي ۆ موسكۆە ي سانكت-پەتەربۋرگە پراكتيچەسكي نەۆوزموجنو بىلو ۆسترەتيت جيتەلەي باكۋ يلي بۋحارى. داجە ۆ سسسر، كوتورىي پوستاۆيل سۆوەي تسەليۋ سوزدانيە سوۆەتسكوگو نارودا كاك «نوۆوي يستوريچەسكوي وبششنوستي» ليۋدەي، ەتنيچەسكيە كازاحي، ۋزبەكي، تادجيكي، كيرگيزى ي تۋركمەنى سوستاۆليالي ۆ سوۆوكۋپنوستي… 0,6% ناسەلەنيا رسفسر. كلاسسيچەسكيە يمپەري — پودچەركنۋ ەتو ەششە راز — پرەدپولاگالي ميگراتسيۋ يز تسەنترا نا پەريفەريۋ ي وگرانيچيۆالي ميگراتسيۋ يز پەريفەري ۆ تسەنتر. س سەرەدينى 1950-ح پو ناچالو 1980-ح گگ. ۆ سوۆەتسكوم سويۋزە بولەە 8,5 ملن چەلوۆەك پەرەەحالي يز ەۆروپەيسكوي چاستي سترانى زا ۋرال، ۆ سرەدنيۋيۋ ازيۋ ي زاكاۆكازە، ۆ تو ۆرەميا كاك وبراتنىي پوتوك بىل پوچتي ۆ 6 راز (!) مەنشيم. ۆاجنەيشيمي يمپەرسكيمي ۋسيليامي بىلي ۋسيليا پو وبۋسترويستۆۋ پەريفەري — ي پوتومۋ ۆ تادجيكيستانە ۆ سەرەدينە 1980-ح سرەدنيە دوحودى بىلي ۆسەگو نا 23% نيجە، چەم ۆ سرەدنەم پو رسفسر، ا بريتانسكايا كەنيا ۆ سەرەدينە 1950-ح يمەلا بولەە ۆىسوكيە پودۋشەۆىە دوحودى، چەم يۋجنايا كورەيا. ۆسە، چتو مى نابليۋداەم سەگودنيا، — ەتو پروتيۆوپولوجنىي ترەند: روسسيانە سترەميتەلنو بەگۋت يز ستران، س كوتورىمي كرەمل ۆوزنامەريلسيا ينتەگريروۆاتسيا (داجە ۆ كازاحستانە دوليا رۋسسكيح، ۋكراينتسەۆ ي بەلورۋسوۆ ۆ وبششەي چيسلەننوستي ناسەلەنيا سوكراتيلاس س 44,4 دو 26,2% س 1989 پو 2010 گ.), ا پو يح ستوپام ۆ روسسيۋ ناپراۆليايۋتسيا سوتني تىسياچ گراجدان ەتيح پو بولشەي چاستي «نەسوستوياۆشيحسيا» گوسۋدارستۆ.

وتكرىۆات دۆەري ميگرانتام يز پەريفەرينىح ستران — زناچيت نە ۆوسسوزداۆات يمپەريۋ، ا رازرۋشات مەتروپوليۋ. ۋپادوك ريما بىل كلاسسيچەسكيم پريمەروم — نو ۆ تو ۆرەميا ۋ پراۆياششەگو كلاسسا نە بىلو التەرناتيۆ: حوزيايستۆەننايا سيستەما نە پرەدپولاگالا ۆوزموجنوستي ۆزرىۆنوگو روستا ەففەكتيۆنوستي. ودناكو سەيچاس، كوگدا ۆ سيستەمە رجد رابوتاەت بولەە 1 ملن چەلوۆەك، ا نا كانادسكيح جەلەزنىح دوروگاح — 29 000, كوگدا پلوتنوست ناسەلەنيا زا ۋرالوم سوستاۆلياەت 2,3 چەلوۆەكا نا 1 كۆ. كم، ا نا الياسكە — ۆسەگو 0,5 چەلوۆەكا نا 1 كۆ. كم، نە سلەدۋەت ۆەريت ۆ سكازكي و دەپوپۋلياتسي ي نەۆوزموجنوستي وبويتيس سوبستۆەننىمي سيلامي ۆ پروتسەسسە رازۆيتيا سترانى. ينتەگراتسيا وتليچاەتسيا وت ەكسپانسي، داجە ەسلي ۆلاديمير پۋتين نە حوچەت ەتوگو ۆيدەت. «يمپەرسكايا ينتەگراتسيا» — وچەۆيدنىي نونسەنس. سويۋز، سوزداننىي ريمسكيم دوگوۆوروم، وتليچاەتسيا وت يمپەري، پوستروەننوي ريموم زا دۆە تىسياچي لەت دو ەتوگو، — پريچەم پو سليشكوم منوگيم پارامەترام. ينتەگراتسيا پرەدپولاگاەت ەدينستۆو كۋلتۋر، ەكونوميك ي تسەننوستەي، ا نە سترەملەنيە زاحۆاتيت ماكسيمالنۋيۋ تەرريتوريۋ (كوتورايا ۆ ۋسلوۆياح گلوباليزاتسي ۆىستۋپاەت سكورەە وبرەمەنەنيەم، چەم اكتيۆوم، — وسوبەننو ۆ گلۋبوكو كونتينەنتالنىح زوناح). نەت سومنەنيا، چتو مۋسۋلمانسكايا تۋرتسيا، پوچتي 50 لەت دوبيۆايۋششاياسيا پريەما ۆ ەس، ۆستۋپيت ۆ نەگو پوزجە حريستيانسكو-سۆەتسكوي ۋكراينى، — تو ۆرەميا كاك مى گوتوۆى (ەسلي گوۆوريت و ۆسەي تسەنترالنوي ازي) دوباۆيت ك 140 ملن روسسيان پوچتي 67,5 ملن پرەدستاۆيتەلەي ۆوۆسە نە حۋدشەي، نو سوۆەرشەننو ينوي كۋلتۋرنوي تراديتسي. داجە پوسلە پرينياتيا ۆ ەس بەدنوي بولگاري ۋروۆەن پودۋشەۆوگو ۆۆپ، وكازاۆشيسيا ۆ ەتوي سترانە نايمەنشيم، نيجە سرەدنەەۆروپەيسكوگو ۆدۆوە — توگدا كاك رازرىۆ مەجدۋ روسسيەي ي تادجيكيستانوم پرەۆىشاەت 10,5 رازا. ي چتو «ازياتسكوگو» وبنارۋجيۆايۋت وتەچەستۆەننىە گۋرۋ ۆ سوزناني ي پوۆەدەني تەح، كوگو ەكاتەرينا II نازىۆالا «رۋسسكيمي ەۆروپەيتسامي»، دليا سۆويح راسسۋجدەني و «ەۆرازيستۆە»، منە سلوجنو پونيات.

پودۆوديا يتوگ، سكاجۋ تاك. يمميگراتسيا يز ستران ۆوستوچنوي ي يۋجنوي چاستەي پوستسوۆەتسكوگو پروسترانستۆا نە سپوسوبنا رەشيت ني ودنوي يز ستوياششيح پەرەد روسسيەي پروبلەم. ونا وبۋسلوۆلەنا ۆ مينيمالنوي مەرە سووبراجەنيامي پوددەرجانيا سپراۆەدليۆوستي ۆ وتنوشەني ناشيح بىۆشيح سوگراجدان، ۆ زناچيتەلنوي ستەپەني — موتيۆامي وبوگاششەنيا پرەدپرينيماتەلسكوي ي چينوۆنيچەي ەليتى ي ۆ پوداۆليايۋششەم ماسشتابە — بەزوسنوۆاتەلنىمي گەوپوليتيچەسكيمي امبيتسيامي روسسيسكوي پوليتيچەسكوي ۆەرحۋشكي. نە پونيمايا رازليچي مەجدۋ سترويتەلستۆوم يمپەري ي سۆوبودنوي ينتەگراتسيەي، نە بۋدۋچي ۆ سيلاح مودەرنيزيروۆات سترانۋ چەرەز پوۆىشەنيە ەكونوميچەسكوي ەففەكتيۆنوستي ي وپاساياس پوتەري پوددەرجكي سو ستورونى ەۆروپەيزيرۋيۋششەگوسيا سرەدنەگو كلاسسا كرۋپنىح گورودوۆ، ەتا ۆەرحۋشكا گوتوۆا ۆ ناشي دني پوجەرتۆوۆات سترانوي، چتوبى پرودليت سوبستۆەننوە پرەبىۆانيە ۋ ۆلاستي. ي پوەتومۋ يمەننو ونا، ا نە نەسچاستنىە ۆىحودتسى يز سرەدنەازياتسكيح رەسپۋبليك، ۆ پوداۆليايۋششەم بولشينستۆە پروستو سترەمياششيەسيا ۆىرۆاتسيا يز نيششەتى، وتۆەتستۆەننا زا وبوستريايۋششيەسيا پروبلەمى ناشەي سترانى.

اۆتور — ديرەكتور تسەنترا يسسلەدوۆاني پوستيندۋستريالنوگو وبششەستۆا

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3530