سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 12255 0 پىكىر 28 قاراشا, 2013 ساعات 09:52

ن.نازارباەۆ: «ورىس ءتىلى - ۇلكەن كورشىمىزدىڭ ءتىلى. ءبىز ورىس ءتىلىن ۇمىتپاۋىمىز كەرەك»

پرەزيدەنت نازارباەۆ قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل مەن رەسمي ءتىل - ورىس ءتىلى تۋرالى ءار كەزەڭدە ءارتۇرلى پىكىر ايتتى. ال، بۇل جولى - استانادا ءوتىپ جاتقان «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان فورۋمدا ايتقان پىكىرى: «ورىس ءتىلى - ءبىزدىڭ ۇلكەن كورشىمىزدىڭ ءتىلى. بۇۇ-نىڭ التى ءتىلىنىڭ ءبىرى. ءبىز بۇل ءتىلدى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، ونى لاقتىرىپ تاستاۋعا بولمايدى. وزگە ۇلتتى كەمسىتىپ، ءوز ۇلتىڭدى كوتەرۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتاندا ءۇش تۇعىرلى ءتىل ماسەلەسىن ايتىپ كەلەمىن. اعىلشىن ءتىلى بىزگە الەمدىك ارەناعا شىعۋ ءۇشىن كەرەك. دۇنيەجۇزىندە جارىق كورەتىن 10 ميلليون كىتاپتىڭ 85% اعىلشىن تىلىندە. 3,5 مىڭ شەتەلدىك كومپانيا قازاقستاندا جۇمىس ىستەيدى. ولارمەن قاي تىلدە سويلەسەمىز؟ ءۇش تىلدىلىك ءبىز ءۇشىن قالىپتى جاعداي بولۋى ءتيىس».

پرەزيدەنت بۇعان دەيىن دە ۇلكەن جيىنداردا ورىس ءتىلىنىڭ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتقان. بۇگىن دە ايتىپ وتىر. الايدا، قازاقستان ءۇشىن ورىس ءتىلىنىڭ قاجەتتىلىگىن ايقىندايتىن ناقتى دالەلدەر كەلتىرگەن ەمەس. بار بولعانى: «ورىس ءتىلى - ءبىزدىڭ ۇلكەن كورشىمىزدىڭ ءتىلى. بۇۇ-نىڭ التى ءتىلىنىڭ ءبىرى. ءبىز بۇل ءتىلدى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، ونى لاقتىرىپ تاستاۋعا بولمايدى. وزگە ۇلتتى كەمسىتىپ، ءوز ۇلتىڭدى كوتەرۋ مۇمكىن ەمەس».


پرەزيدەنت نازارباەۆ قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل مەن رەسمي ءتىل - ورىس ءتىلى تۋرالى ءار كەزەڭدە ءارتۇرلى پىكىر ايتتى. ال، بۇل جولى - استانادا ءوتىپ جاتقان «بولاشاق» باعدارلاماسىنىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالعان فورۋمدا ايتقان پىكىرى: «ورىس ءتىلى - ءبىزدىڭ ۇلكەن كورشىمىزدىڭ ءتىلى. بۇۇ-نىڭ التى ءتىلىنىڭ ءبىرى. ءبىز بۇل ءتىلدى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، ونى لاقتىرىپ تاستاۋعا بولمايدى. وزگە ۇلتتى كەمسىتىپ، ءوز ۇلتىڭدى كوتەرۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتاندا ءۇش تۇعىرلى ءتىل ماسەلەسىن ايتىپ كەلەمىن. اعىلشىن ءتىلى بىزگە الەمدىك ارەناعا شىعۋ ءۇشىن كەرەك. دۇنيەجۇزىندە جارىق كورەتىن 10 ميلليون كىتاپتىڭ 85% اعىلشىن تىلىندە. 3,5 مىڭ شەتەلدىك كومپانيا قازاقستاندا جۇمىس ىستەيدى. ولارمەن قاي تىلدە سويلەسەمىز؟ ءۇش تىلدىلىك ءبىز ءۇشىن قالىپتى جاعداي بولۋى ءتيىس».

پرەزيدەنت بۇعان دەيىن دە ۇلكەن جيىنداردا ورىس ءتىلىنىڭ قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتقان. بۇگىن دە ايتىپ وتىر. الايدا، قازاقستان ءۇشىن ورىس ءتىلىنىڭ قاجەتتىلىگىن ايقىندايتىن ناقتى دالەلدەر كەلتىرگەن ەمەس. بار بولعانى: «ورىس ءتىلى - ءبىزدىڭ ۇلكەن كورشىمىزدىڭ ءتىلى. بۇۇ-نىڭ التى ءتىلىنىڭ ءبىرى. ءبىز بۇل ءتىلدى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك، ونى لاقتىرىپ تاستاۋعا بولمايدى. وزگە ۇلتتى كەمسىتىپ، ءوز ۇلتىڭدى كوتەرۋ مۇمكىن ەمەس».

جالپى، قازاق ءتىلى ماسەلەسى قازاقستانداعى ەڭ كۇردەلى ءارى كۇن وتكەن سايىن تولعاقتى پروبلەماعا اينالىپ، جىل سايىن سانى ارتىپ، رەسمي تۇردە حالىقتىڭ 67% قۇراپ وتىرعان قازاق حالقىنىڭ ار-نامىسىن شاباقتايتىن وتكىر دۇنيە بولىپ تۇر. بۇل – پرەزيدەنت نازارباەۆ قازاقستاندى بيلەپ كەلە جاتقان 22 جىلدا قالىپتاسقان جانە شەشىمىن تاپپاعان ۇلتتىق ماسەلەنىڭ ءبىرى عانا. قازاق ءتىلى، باسقادا ۇلتتىق ماسەلەلەردىڭ شەشىلمەۋى ءتىپتى شەشۋگە دەگەن نيەتتىڭ بولماۋى، پرەزيدەنت پەن ۇكىمەتتى حالىق سەنىمىنەن ايىردى. بيلىك حالىق سەنىمىنىڭ ورنىن «پرەزيدەنتكە سۇيىسپەنشىلىك» سەكىلدى قوعام تاراپىنان تەك قانا كۇلكى شاقىراتىن جاعىمپاز ءارى جەكە باسقا تابىنۋشىلىق سيپاتى باسىم ءبىر رەتتىك شارالارمەن تولتىرىپ، پرەزيدەنتكە كوزبوياۋشىلىق جاساۋمەن اينالىسىپ كەلەدى.

ال، الداعى ۋاقىتتا قازاقستانداعى قوعامدىق-ساياسي جاعداي قالاي ورىستەيتىنىن ەشكىم ءدوپ باسىپ ايتا المايدى.
Abai.kz

0 پىكىر