جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 5939 0 پىكىر 26 قىركۇيەك, 2013 ساعات 11:37

«تارتىپكە باعىنعان قۇل بولمايدى»

وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ ايماقتىڭ قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ باسشىلارىمەن بىرگە ريددەر قالاسىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسىپ، بىرقاتار ماڭىزدى نىسانداردى ارالادى.

وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ ايماقتىڭ قۇقىق قورعاۋ قۇرىلىمدارىنىڭ باسشىلارىمەن بىرگە ريددەر قالاسىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسىپ، بىرقاتار ماڭىزدى نىسانداردى ارالادى.
اۋەلى ايماق باسشىسى №2 جانە №4 ىقشام اۋدانداردىڭ جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىعىمەن تانىستى. اتالمىش اۋدانداردى «ل-تۆك» جشس-ءنىڭ يەلىگىندەگى تيشينكا كەن وشاعىنىڭ قازاندىقتارى بۋ ارقىلى جىلىتادى. سەرىكتەستىك ديرەكتورى الەكساندر پوپوۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇندا جىلىتۋ ماۋسىمىنا قاجەت كومىردىڭ ءبىر ايلىق قورى دايىن. قالادا جىلىتۋ ماۋسىمى 223 كۇنگە سوزىلادى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا كەشەندەگى التى قازاندىق قاراجىرا جانە شۇباركول كومىرىن جاعادى. قىستىڭ كوزى قىراۋدا نەگىزىنەن التى قازاندىقتىڭ تورتەۋى جۇمىس ىستەيدى دە، قالعان ەكەۋى قاتتى ايازداردا ىسكە قوسىلادى. مۇنداعى باستى ماسەلە جىلۋ جەلىلەرىنىڭ تولىق توزۋىمەن بايلانىستى. جەلىلەردىڭ باسىم بولىگى سوڭعى 40 جىل بويى ءۇزىلىسسىز جۇمىس ىستەپ كەلەدى. الەكساندر پوپوۆ №4 ىقشام اۋداننىڭ جىلۋ جەلىلەرى 1965 جىلدا قولدانىسقا بەرىلگەنىن ايتادى. ول سونداي-اق، اتالمىش سالا ماماندارىنىڭ ەڭبەكاقىسىنىڭ جەتكىلىكسىز ەكەنىن قوزعادى. سەرىكتەستىك ماماندارى مۇنداعى بۋ ارقىلى جىلىتۋ ءتۇرىن سۋعا اۋىستىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. مۇنداي جۇيە قازىرگى شىعىندى 10-20 پايىزعا ازايتپاق. وبلىس باسشىسى زىريان اۋدانىندا تۋربينالى گەنەراتورلاردىڭ كومەگىمەن جىلۋ مەن ەلەكتر ەنەرگياسىن قاتار الۋ جوباسى جۇزەگە اساتىنىن، شىعىن ۇنەمدەۋ ىسىندە سولاردان ۇلگى الۋ كەرەكتىگىن جەتكىزدى. كومىر قويماسىن ارالاي كەلىپ، ايماق باسشىسى سەرىكتەستىك ديرەكتورىنا قازاندىقتاردىڭ اقاۋسىز جۇمىس ىستەپ، جىلۋ جەلىلەرىنىڭ سىر بەرمەۋى ءۇشىن دايىندىقتى شەگىنە جەتكىزۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.

اتالمىش شاعىن اۋدانداردىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋ №17 مەكتەپتە ءوتتى. ءوڭىر باسشىسى مەملەكەتتىڭ ەل الدىنداعى نەگىزگى مىندەتتەرى ورىندالىپ وتىرعانىن ايتا كەلىپ، بالاباقشا، باسپانا، اۋىزسۋ مەن جىلۋ سىندى نەگىزگى ماسەلەردىڭ شەشىلۋى ءۇشىن كۇش سالىنىپ جاتقانىن باسا ايتتى

- ەكى اۋداندى جىلىتاتىن ستانسالاردىڭ بارلىعى جاڭا ماۋسىمعا دايىن تۇر. جىلۋدىڭ بەرىلۋ مەرزىمى كۇن رايىنا بايلانىستى بولماق. توزعان جەلىلەردى جوندەۋدى دە قولعا العانبىز. وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارىنان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان قۇبىرلاردىڭ بارلىعىن اۋىستىرىپ بولدىق. ءبىر جىل بۇرىن كوپىر ماسەلەسىن الدىما قويعان ەدىڭىزدەر. نەگىزگى كوپىردىڭ جوندەۋى كەلەر جىلى تولىق اياقتالادى. ال قوسىمشا ءبىر كوپىردى جىل اياعىنا دەيىن قولدانىسقا بەرەمىز. ەڭ باستىسى، تالپىنعان ادامعا جۇمىس بار. بۇل تۇرعىدا «قازتسينك» جشس-ءنىڭ جاڭا كەن ورىندارى اشىلۋى ءوز سەپتىگىن تيىگىزىپ وتىر. ال بۇگىن بارلىق قۇقىق قورعاۋ مەكەمەلەرىنىڭ باسشىلارىن اتالمىش سالا بويىنشا قوردالانعان ماسەلەلەرىڭىزدى بىرلەسىپ شەشۋ ءۇشىن ەرتىپ كەلدىك، - دەدى ول.

اۋەلى وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى راشيد جاقىپوۆ قالاداعى قوعامدىق ءتارتىپ پەن قىلمىستىڭ ءورشۋى جونىندە مالىمەت بەردى. سوڭعى سەگىز ايدا قالاداعى قۇقىقبۇزۋشىلىقتار سانى وتكەن جىلدىڭ ەسەپتىك كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 55 پايىزعا وسكەن. سولاردىڭ ىشىندە ۇرلىق، توناۋ، جول ەرەجەسىنە باعىنباۋ، بۇزاقىلىق سىندى ۇساق قىلمىس ءورشىپ تۇر. دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، كوڭىل كوتەرۋ ورىندارىنداعى توبەلەستەر مەن تۇنگى كولىك جارىستارى ريددەر ءۇشىن قالىپتى كورىنىسكە اينالعان. قوعامدىق ءتارتىپتىڭ تۇراقسىزدىعىنا قالادا بۇرىن سوتتى بولعانداردىڭ كوپ شوعىرلانۋى دا ءوز اسەرىن تيگىزۋدە. قىلمىستىڭ اتالعان تۇرلەرىن بولدىرماۋ، كوشەدەگى ءتارتىپتى نازاردا ۇستاۋ ماقساتىندا ماڭىزدى دەگەن جول بولىكتەرىندە بەينەباقىلاۋ ورناتۋ تالابى تۋىنداپ وتىرعانىن مالىمدەگەن راشيد جاقىپوۆ ءتارتىپ ورناتۋ ىسىنە تۇرعىنداردىڭ دا بەلسەندى اتسالىسۋى كەرەكتىگىن ەسكەرتتى.

تۇرعىندار تاراپىنان قويىلعان ساۋالداردىڭ بىرقاتارى تاعى سول جول قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ءوربىدى. اسىرەسە، تاقىمىنا كولىك تيگەن جاستاردىڭ جولدا ويىنا كەلگەندەرىن ىستەۋى بالا-شاعانىڭ ومىرىنە قاۋىپ ءتوندىرىپ وتىرعانى ايتىلدى. ال №17 مەكتەپتىڭ مۇعالىمدەرى ءبىرىنشى قاراشادان باستاپ وبلىس اۋماعىندا «امبەباپ پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى» ىسكە كىرىسەتىنى تۋرالى اقپاراتتىڭ قانشالىقتى نەگىزدى ەكەنىن سۇرادى. دەپارتامەنت باسشىسى مۇنداي قۇرىلىم وبلىس ورتالىعىندا ءبىرىنشى قاراشادان باستاپ، ال وبلىس اۋماعىندا ءبىرىنشى جەلتوقساننان باستاپ قىزمەتكە كىرىسەتىنىن ءتۇسىندىردى. مۇنداي قۇرىلىم ريددەر سياقتى جول پوليتسياسى جەتكىلىكسىز اۋداندارعا كولىك قاتىناسىنداعى قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋعا سەپتىگىن تيگىزسە، پاترۋلدىك باقىلاۋ ءالسىز اۋدانداردا قوعامدىق ءتارتىپتى قاداعالاۋدى جەڭىلدەتەتىنىن، بۇل وزگەرىستەن جول پوليتسياسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوبەيىپ، جۇرگىزۋشىلەردى ورىنسىز مازالاۋى كوبەيەتىنى جونىندەگى بولجامداردىڭ بوس ءسوز ەكەنىن قاداپ ايتتى.

تاتيانا سەرگەەۆا №4 ىقشام اۋداندانعا جاۋاپتى ۋچاسكەلىك پوليتسيا وكىلىن كولىكپەن قامتاماسىز ەتۋدى وتىنە كەلىپتى. راشيد جاقىپوۆ وبلىس بويىنشا پوليتسيا وكىلدەرىنە 480 كولىك قاجەت ەكەنىن، سوڭعى ەكى جىلدا بۇل قاجەتتىلىك 80 پايىزعا ورىندالعانىن جەتكىزدى. ال اتالمىش ۋچاسكەگە اۋداندىق ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ يەلىگىندەگى كولىكتەردىڭ ءبىرىن الىپ بەرۋ مۇمكىندىگى قاراستىرىلاتىن بولدى.

تاتيانا يۆانوۆانىڭ ءۇيىن كولىگىنە يە بولماعان «كاماز» جۇرگىزۋشىسى ءبۇلدىرىپ كەتكەن. وقيعاعا كىنالى ادام ءۇيدى قالپىنا كەلتىرۋگە مىندەت العانىمەن، ءۇي يەسىنىڭ جۇمىس قارقىنىنا كوڭىلى تولماي وتىر. دەپارتامەنت باسشىسى راشيد جاقىپوۆ پەن وبلىس پروكۋرورى باعبان تايىمبەتوۆ ماسەلەنى اۋداندىق ءبولىم باسشىلارىنا تاپسىردى. ال گەس كوشەسىندەگى 14 ءۇيدىڭ تۇرعىنى جۇرگىزۋشىلەردىڭ جولسىز جەردەن جول سالىپ، تۇرعىنداردى تىنىشتىقتان ايىرعانىن ايتادى. وبلىس پروكۋرورى اۋدان پروكۋرورىنا بۇل ماسەلەنىڭ اق-قاراسىن انىقتاپ، جول زاڭسىز بولسا، قوزعالىسقا تىيىم سالۋدى مىندەتتەدى. سولنەچنايا كوشەسىنىڭ تۇرعىندارى جىلۋ تراسساسىن جوندەۋشىلەردىڭ بىرنەشە كۇن قاتارىنان سۋسىز، جارىقسىز قالدىرعانىن ايتىپ شاعىمداندى. وبلىس باسشىسى قالا اكىمى جومارت مۇراتوۆقا كۇن ىشىندە اتالمىش كوشە تۇرعىندارىمەن تىكەلەي كەزدەسىپ، ماسەلەنى شەشۋدى تاپسىردى. تۇرمىستىق كۇش كورسەتۋ، وتباسىلىق جانجال، ساقشىلاردىڭ جەتىسپەۋى، جول ساپاسى سىندى ماسەلەلەرمەن بايلانىستى سۇراقتار دا جاۋاپسىز قالمادى. گالينا سەرگەەۆا جىلۋ قۇبىرلارىن اۋىستىرعاننان كەيىن، كوشەدە اياق الىپ ءجۇرۋ مۇمكىن بولمايتىنىن ايتىپ، ماسەلە كوتەردى. قالا اكىمى ازىرگە ەشقانداي جوندەۋ جۇمىستارىن قابىلداۋ اكتىسىنە قول قويىلماعانىن، ونداي كەمشىلىكتەردىڭ ءبارى جوندەلەتىنىن ايتىپ سەندىردى. كەزدەسۋ سوڭىندا ايماق باسشىسى ريددەر-وسكەمەن باعىتىنداعى رەسپۋبليكالىق ماڭىزعا يە جولدىڭ ساپاسىمەن بۇرىننان تانىس ەكەنىن، ونى كۇردەلى جوندەۋ 2015 جىلى قولعا الىناتىنىن ءتۇسىندىردى. ال ەكى اپتانىڭ ىشىندە اتالمىش جولدىڭ شۇڭقىرلارى بىتەلمەك.

- ايتىلعان ماسەلەنىڭ بارلىعى تانىس جانە ونىڭ ءبارىن نازارعا الدىق. مەملەكەت حالىق الدىنداعى مىندەتتى قارجىنىڭ مولشەرىنە قاراي ورىندايدى. بىراق تۇرعىندارعا ماسىلدىق پيعىلدان ارىلۋ كەرەك. سوندا عانا تۇرمىسىمىز تۇزەلىپ، بالا-شاعامىزدىڭ بولاشاعى ايقىن بولادى، - دەپ تۇيىندەدى وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ.

بۇدان كەيىن وبلىس باسشىسى «ريددەر تەتس» اكتسيونەرلىك قوعامىنا باس سۇقتى. جىلۋ ەلەكتر ورتالىعىنىڭ باس ديرەكتورى ۆاسيلي نوگين وتكەن ماۋسىمدا جىلۋ ايدايتىن قۇبىرلاردىڭ قىسىمعا شىداماي جارىلۋى سالدارىنان ورتالىق قىزمەتىندە اقاۋلار پايدا بولعانىن، سونىڭ كەسىرىنەن وتكەندە عانا قالانىڭ قىسقا دايىندىعى ۇكىمەت تاراپىنان سىنعا الىنعانىن ايتادى. بۇگىندە قىسىمعا شىداماعان جاڭا قۇبىرلاردىڭ ساپاسى تومەن ەكەنى انىقتالىپ، اۋىستىرىلعان. قازىرگى تاڭدا ءبىر قازاندىقتا اعىمداعى جوندەۋ جۇرگىزىلىپ جاتسا، ەكى قازاندىق جۇمىسىن باستاپ كەتكەن. ال قالعان قازاندىقتاردىڭ ساقاداي-ساي تۇرعانىن مالىمدەگەن ۆاسيلي نوگين قاجەت كومىر مەن مازۋتتىڭ ءبىر جارىم ايلىق قورى قويمادا تۇرعانىن دا ايتتى.

قالا تۇرعىندارىمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسىنا ساقشىلاردىڭ تۇرعىنداردى ورىنسىز ءتىنتۋى، كوشەدەگى جاستاردىڭ بۇزاقىلىعى، ۇرلىق، ۋاقىتشا ساۋىقتىرۋ مەكەمەسىنىڭ تارلىعى سىندى ساۋالدار قويىلدى. راشيد جاقىپوۆ ۇرلىقتى جۇرت بولىپ قۇرىقتاۋ كەرەكتىگىن، ۇرلانعان قىمبات مەتالل مەن ۇيالى تەلەفونداردى كىمنىڭ قابىلدايتىنىن بىلە وتىرا، ەشكىمنىڭ اۋىز اشپاۋى سالدارىنان ۇرلىق تىيىلماي تۇرعانىن جەتكىزسە، قالا اكىمى ۋاقىتشا ساۋىقتىرۋ ورنى بۇرىنعى توقتاروۆ اتىنداعى مەكتەپ-ينتەرناتتىڭ عيماراتى ەسەبىنەن شەشىلەتىنىن مالىمدەدى. ەكاتەرينا يۋرچەنكو 20 جاسقا كەلسە دە تولقۇجاتسىز جۇرگەنىن ايتادى. رەسەيدە تۋعان ريددەرلىك تولقۇجات راسىمدەۋگە قاجەتتى سۇرانىستار كورشى ەل تاراپىنان جاۋاپسىز جاتۋى سالدارىنان قۇجاتسىز كۇن كەشۋگە ءماجبۇر. وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى اتالمىش ماسەلەنىڭ رەسەي تاراپىنان جىلدام شەشىلۋىنە ىقپال ەتۋگە ۋادە بەردى. تۇرعىن ۇيلەردە ورنالاسقان مەيرامحانالار ماسەلەسى، جاستار اراسىنداعى ناشاعا قۇمارلىقتىڭ كۇن ساناپ ازايماۋى دا ريددەرلىكتەردى الاڭداتاتىنى بەلگىلى بولدى. كەزدەسۋدى قورىتىندىلاعان ءوڭىر باسشىسى بارلىق قۇقىقتىق قاتىناس ۇكىمەت بەكىتكەن نورماتيۆ اياسىندا جۇزەگە اساتىنىن قاداپ ايتتى.

- سىزدەر شەكاراعا جاقىن ورنالاسقان قالادا تۇراسىزدار. سوندىقتان دا مۇنداعى قوعامدىق ءتارتىپ قاتاڭ باقىلاۋعا الىنۋى ءتيىس. سىزدەر ءبىرىنشى بولىپ زاڭعا باعىنساڭىزدار، سىرتتان كەلگەن قوناقتار دا ءبىزدىڭ ەرەجەلەرىمىزدى سىيلايتىن بولادى، - دەي كەلە وبلىس باسشىسى قوعامدىق ءتارتىپتى باقىلاۋدا ۇستاۋ ءۇشىن ەرىكتى توپتاردى تارتۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن اتادى. «ۇرى دا، ماسكۇنەم دە، بۇزاقى دا سىرتتان كەلمەيتىنىن بىلەسىزدەر. ولار ءبىرىڭىزدىڭ كورشىڭىز، ءبىرىڭىزدىڭ تانىسىڭىز. «سەن تيمەسەڭ، مەن تيمەن» دەگەن ۇستانىممەن تىنىشتىق ورناتا المايمىز. مۇنداي ۇستانىم قوعام ءۇشىن وتە قاۋىپتى. قالادا قىلمىس بولماسىن دەسەڭىزدەر، بالا تاربيەسىنە كوڭىل بولىڭىزدەر. باعانا وسىنداعى پەداگوگتاردىڭ بالا تاربيەسىندەگى اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ جونىندەگى ۇسىنىستارى قۇپتاۋعا تۇرارلىق. قىلمىس بولماسىن دەپ ءار تەرەزەنىڭ الدىنا ءبىر-ءبىر ساقشى قويۋ مۇمكىن ەمەس. سوندىقتان قۇقىق قورعاۋشىلارمەن تۇرعىندار بىرلەسە قيمىلداعاندا عانا ناتيجە بولادى»، - دەدى ايماق باسشىسى.

كەزدەسۋدەن كەيىن وبلىس اكىمى «ريددەر اعاش وڭدەۋ كومبيناتى» جشس-ءنىڭ جوباسىمەن تانىستى. بۇعان دەيىن تاۋكەن ونەركاسىبى مەن مەتاللۋرگياعا قاجەت ماتەريالدار شىعارىپ كەلگەن كومبينات قۇرىلىس سالاسىنا دا بەت بۇرىپ وتىر. الداعى ۋاقىتتا ءار ءتۇرلى كولەمدەگى قۇرىلىس تاقتالارىن جاساماقشى. وعان قاجەت فينليانديالىق قۇرىلعىنىڭ باعاسى تىم قىمبات ەكەنىن ەسكەرتكەن ايماق باسشىسى اعاشتى قايتا وڭدەۋگە كوڭىل ءبولۋ كەرەكتىگىن جەتكىزدى.

- بۇل جوبا وتە قىمباتقا تۇسەتىن ءتۇرى بار. ءتىپتى بولماسا، قىتايلىق قۇرىلعىنى پايدالانۋ كەرەك بولادى. باعاداعى ايىرماشىلىقتى ەسكەرۋ كەرەك. مۇنداعى اعاش ونەركاسىبىنىڭ الەۋەتىن تولىق پايدالانۋ ءۇشىن قايتا وڭدەۋدى قولعا الۋ كەرەك. نەگە وسىنداي قىمبات جوباعا جارماسقانشا، سىرىڭكە، ءتىس شۇقىعىش، كوكونىس جاشىكتەرى سىندى كوپشىلىككە قاجەت بۇيىمدار جاساماسقا، - دەگەن وبلىس اكىمى «ەرتىس» اكك مەن ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ ماماندارى جوبانى جان-جاقتى زەردەلەگەننەن كەيىن عانا، ناقتى شەشىم قابىلداناتىنىن ايتتى.

«دۋدكين س.ن» شارۋا قوجالىعىنىڭ «كوكونىس قويماسىن قايتا جاراقتاۋ» جوباسىمەن تانىسقان وبلىس باسشىسى باستامانىڭ بولاشاعى بار ەكەنىن مالىمدەدى. ەكى مىڭ توننا كارتوپ ساقتاۋعا قاۋقارلى قويماعا گوللانديالىق قۇرىلعىلار ورناتىلماق. بۇل كەشەن - قالاداعى باعانى تۇراقتاندىرۋعا قاجەتتى كارتوپتى ساقتايتىن ەكى قويمانىڭ ءبىرى. سوندىقتان بۇل جوبانى جيىن-تەرىن ناۋقانى اياقتالعانشا جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماڭىزى زور.

سونداي-اق، ايماق باسشىسى بەس مىڭنان استام وسىمدىك ءتۇرىن باپتاپ وتىرعان قالانىڭ بوتانيكالىق باعىن ارالادى. 154 گەكتاردى الىپ جاتقان باقتا ەمدىك شوپتەر، جەمىس اعاشتارى، ساندىك وسىمدىكتەردىڭ ءتۇر-ءتۇرى وسىرىلەدى. بوتانيكالىق باقتىڭ باس اگرونومى اندرەي ۆينوكۋرۆتىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك، وسكەمەندەگى ەتنواۋىلدا جايقالىپ تۇرعان بارلىق وسىمدىكتەر وسىنداعى تالىمباقتان شىققان ەكەن. مۇنداعى تالىمباقتىڭ اعاشتارىنا استانادان دا سۇرانىستار ءتۇسىپتى. اكىم بۇدان كەيىن قاراشادا قولدانىسقا بەرىلۋى ءتيىس حوككەي مودۋلىنە باس سۇقتى. بولىنگەن 280 ملن. تەڭگەنىڭ اتقارىلعان جۇمىسىنا كوڭىلى تولماعان ءوڭىر باسشىسى قۇرىلىس قارقىنىنا قاتاڭ سىن ايتتى.

- نەنى كۇتىپ وتىرعاندارىڭىزدى تۇسىنبەدىم. بولىنگەن قارجىعا كەشەننىڭ قاڭقاسىن تۇرعىزعاندارىڭىزعا ءماز بولىپ تۇرعاندارىڭىز قالاي؟ ۋاقىتتى وزدىرماي جۋىنۋ، كيىم اۋىستىرۋ بولمەلەرىن ورناتا بەرۋلەرىڭىز كەرەك ەدى. كورەرمەندەر وتىراتىن ورىن دا دايىن ەمەس. و باستا بەلگىلەنگەن قارجىدان ارتىق ءبىر تيىن دا بەرىلمەيتىنىن ەسكەرتكەنمىن. سول شەشىم وزگەرمەيدى. حوككەي ءمودۋلىن ءبىرىنشى رەت سالىپ وتىرعان جوقپىز. سوندىقتان قانشا قارجى كەتەتىنى بىزگە ءمالىم. ترانسفورماتور ءۇشىن 40 ملن. تەڭگە تاعى سۇراعىلارىڭىز كەلىپ وتىر. سىزدەرگە مودۋلدەن بولەك تاعى ەكى ۇلكەن نىسان بەرىلگەن. ال سىزدەر بولگەن اقشانى مىسە تۇتپاي، جۇمىستى كەشىكتىرىپ وتىرسىزدار. ولاي بولمايدى. كەلىسىلگەن 370 ملن. تەڭگەگە قاراشا ايىندا قۇرىلىستى اياقتايسىزدار. ويتپەگەن جاعدايدا لاۋازىمدى ادامداردىڭ بارلىعى جاۋاپقا تارتىلادى، - دەگەن ول قالا اكىمىنە مەردىگەرلەردەن جۇمىستىڭ جىلدامدىعىن كۇن سايىن تالاپ ەتۋدى تاپسىردى.

ءوڭىر باسشىسى سوڭعى باس سۇققان نىسان الپىس پاتەرلى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى بولدى. 400 ملن. تەڭگە بولىنگەن قۇرىلىس اياقتالۋعا جاقىن. وبلىس اكىمى دايىن بولعان پاتەرلەردى ارالاپ، ءۇيدىڭ بالكوندارىن قاپتاعان قاڭىلتىرلاردى وزگە ساپالى ماتەريالمەن اۋىستىرۋ جونىندە مىندەت قويدى.

اباي-اقپارات

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616