جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 5778 0 پىكىر 30 تامىز, 2013 ساعات 10:53

استانا اشقان «جاڭالىق»: 23 تامىز – ابايدىڭ تۋعان كۇنى

اباي قۇنانبايۇلىنىڭ تۋعان كۇنى بۇل كۇنگە دەيىن تامىزدىڭ 10 بولىپ كەلگەن ەدى. ءدال وسى كۇنى ءداستۇرلى «اباي وقۋلارى» ءوتىپ، ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلاتىن. بىراق، بيىل استانا اكىمشىلىگى جاڭالىق اشتى. ءسويتىپ، استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى باس بولىپ، ابايدىڭ تۋعان كۇنىن 23 تامىز دەپ ۇيعارىسىپتى.

ءسويتىپ، استاناداعى اباي ەسكەرتكىشىنىڭ جانىندا - ەكى جاعىنان كولىك ازىناعان، كوك ءتۇتىنى بۋداقتاعان، كۇنى شاقىرايعان تار الاڭقايدا اقىننىڭ تۋعان كۇنى اتالىپ ءوتتى. ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزگە قاياۋ تۇسىرگەن ەكى ءجايت بولدى.

ءبىرىنشىسى، ابايعا سارىارقانىڭ توسىندەگى جالپاق دالاعا كەرىلە قونىس تەپكەن استانانىڭ كەڭ دە ۇزىن ءبىر كوشەسىنىڭ بۇيىرماعاندىعى. باتىرى مەن قاپتاعان حانى كوپ قازاقتىڭ جالعىز ۇلىسى - اباي ەكەندىگىنىڭ ەسكەرىلمەگەندىگى! ەڭ بولماسا ەسكەرتكىشىن ەسكى الاڭعا قاماماي-اق، «جاڭا الاڭ» اتالاتىن اباي كوشەسىنىڭ بويىنداعى گۇلزاردان ورىن تابىلماعاندىعىن-اي! قازاقتىڭ كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ  باسى سانالاتىن باس اقىنعا جينالاتىن ۇرپاعىنىڭ بولمايتىنىنا الدە بىرەۋلەر سەنىم ارتتى ما ەكەن؟... الدە... مەملەكەتتىك قىزمەت اگەنتتىگىنىڭ عيماراتى الدىنا ءتاسمۇسىنىن قىستىرىپ، «بولىس بولدىم، مىنەكي» دەپ اكىم-قارالاردى شەنەگەن ابايدان العان كەگىمىزدىڭ سىيقى ما، بۇل؟!

اباي قۇنانبايۇلىنىڭ تۋعان كۇنى بۇل كۇنگە دەيىن تامىزدىڭ 10 بولىپ كەلگەن ەدى. ءدال وسى كۇنى ءداستۇرلى «اباي وقۋلارى» ءوتىپ، ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلاتىن. بىراق، بيىل استانا اكىمشىلىگى جاڭالىق اشتى. ءسويتىپ، استانا قالاسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى باس بولىپ، ابايدىڭ تۋعان كۇنىن 23 تامىز دەپ ۇيعارىسىپتى.

ءسويتىپ، استاناداعى اباي ەسكەرتكىشىنىڭ جانىندا - ەكى جاعىنان كولىك ازىناعان، كوك ءتۇتىنى بۋداقتاعان، كۇنى شاقىرايعان تار الاڭقايدا اقىننىڭ تۋعان كۇنى اتالىپ ءوتتى. ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزگە قاياۋ تۇسىرگەن ەكى ءجايت بولدى.

ءبىرىنشىسى، ابايعا سارىارقانىڭ توسىندەگى جالپاق دالاعا كەرىلە قونىس تەپكەن استانانىڭ كەڭ دە ۇزىن ءبىر كوشەسىنىڭ بۇيىرماعاندىعى. باتىرى مەن قاپتاعان حانى كوپ قازاقتىڭ جالعىز ۇلىسى - اباي ەكەندىگىنىڭ ەسكەرىلمەگەندىگى! ەڭ بولماسا ەسكەرتكىشىن ەسكى الاڭعا قاماماي-اق، «جاڭا الاڭ» اتالاتىن اباي كوشەسىنىڭ بويىنداعى گۇلزاردان ورىن تابىلماعاندىعىن-اي! قازاقتىڭ كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ  باسى سانالاتىن باس اقىنعا جينالاتىن ۇرپاعىنىڭ بولمايتىنىنا الدە بىرەۋلەر سەنىم ارتتى ما ەكەن؟... الدە... مەملەكەتتىك قىزمەت اگەنتتىگىنىڭ عيماراتى الدىنا ءتاسمۇسىنىن قىستىرىپ، «بولىس بولدىم، مىنەكي» دەپ اكىم-قارالاردى شەنەگەن ابايدان العان كەگىمىزدىڭ سىيقى ما، بۇل؟!

ەكىنشىسى جالپى قازاققا قاتىستى. ول – ابايدىڭ قازاقتى سىناۋ ارقىلى بولاشاق ۇلتتىق يدەيانى اڭداتقانى، ۇلتتى سوعان قايراعانى، كىم بولۋ، قالاي بولۋ كەرەكتىگىن كورسەتكەنىن ءالى كۇنگە ەسكەرمەۋىمىز. بۇل تۇرعانىمەن دايىن ۇلتتىق يدەيا بولاتىن. ءبىز ونى ءالى كۇنگە ەسكەرمەي، اڭداماي كەلەمىز. ابايدىڭ ورىس ءتىلىن مەڭگەرۋدى ايتقانىن جاھانمەن ارالاسۋدىڭ العىشارتى ەكەنىن ۇقپاي، ورىستانۋ دەپ ۇققانىمىز سەكىلدى...

ەگەر ءبىز اباي كوكسەگەن قازاق ساپاسىن قولعا الساق، حالقىمىز بارلىق ازاپ پەن مازاقتان قۇتىلار ەدى! وسىنى بۇگىنگى كۇنگە لايىقتاپ، ونى مەملەكەتتىك جوباعا اينالدىراتىن، قازاقتىڭ كونفۋتسيىن وسىلايشا الەمگە تانىتاتىن قادام كەرەك. «ابايدى تاقپاقتاپ، جالعان ماقتاعاننان ەشبىر قازاق وسپەگەنىن كورىپ وتىرمىز...» - دەيمىز عوي باياعى.

ايتەۋىر، باس قالاداعى ۇلى بابامىزدىڭ شاڭ مەن كۇيە باسقان ەسكەرتكىشى سەكىلدى  ارىمىز بەن نامىسىمىز سالتاق بولماسا ەكەن دەيمىز-داعى...

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2273
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3590