جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 2240 0 پىكىر 15 ماۋسىم, 2013 ساعات 17:09

وبلىس اكىمى: ەتنواۋىل ەرەكشە نازاردا

وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ وسكەمەندەگى ەتنواۋىلدا جۋرناليستەرمەن كەزدەستى. بۇل ءداستۇرلى شاراعا وبلىستىق باق جەتەكشىلەرى جانە تىلشىلەرىمەن بىرگە بىرقاتار رەسپۋبليكالىق باق باسشىلارى مەن جۋرناليستەرى دە قاتىستى. باسقوسۋدا ايماق باسشىسى اعىمداعى جىلدىڭ العاشقى ءتورت ايىندا قول جەتكىزىلگەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تابىستار جونىندە مالىمەت بەرىپ، تىلشىلەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.

- جالپى، وبلىستىڭ تىنىس تىرشىلىگىنەن بارلىقتارىڭىز

حاباردارسىزدار. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ەكونوميكانىڭ دامۋ قارقىنىن ساقتاپ قالدىق. ەڭ باستىسى، قىستان قىمتىرىلماي، امان شىقتىق. بىلتىرعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا حالىقتىڭ ارىز-شاعىمى ازايدى، - دەپ ءسوز باستاعان وبلىس باسشىسى ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ ءار سالاداعى دامۋ جاعدايىن جەكە-جەكە جىلىكتەپ ايتتى.

وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ وسكەمەندەگى ەتنواۋىلدا جۋرناليستەرمەن كەزدەستى. بۇل ءداستۇرلى شاراعا وبلىستىق باق جەتەكشىلەرى جانە تىلشىلەرىمەن بىرگە بىرقاتار رەسپۋبليكالىق باق باسشىلارى مەن جۋرناليستەرى دە قاتىستى. باسقوسۋدا ايماق باسشىسى اعىمداعى جىلدىڭ العاشقى ءتورت ايىندا قول جەتكىزىلگەن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تابىستار جونىندە مالىمەت بەرىپ، تىلشىلەردىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ بەردى.

- جالپى، وبلىستىڭ تىنىس تىرشىلىگىنەن بارلىقتارىڭىز

حاباردارسىزدار. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ەكونوميكانىڭ دامۋ قارقىنىن ساقتاپ قالدىق. ەڭ باستىسى، قىستان قىمتىرىلماي، امان شىقتىق. بىلتىرعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا حالىقتىڭ ارىز-شاعىمى ازايدى، - دەپ ءسوز باستاعان وبلىس باسشىسى ءوڭىر ەكونوميكاسىنىڭ ءار سالاداعى دامۋ جاعدايىن جەكە-جەكە جىلىكتەپ ايتتى.

جىلدىڭ ءتورت ايىنداعى ءوندىرىس ءونىمىنىڭ كولەمى 336,9 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، 8,9 پايىزعا وسكەن. بۇل رەسپۋبليكالىق كورسەتكىشتەن 4,4 پايىزعا ارتىق. 2010-2012 جىلدارى يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنىڭ اياسىندا 29 جوبا جۇزەگە اسىپ، بەس مىڭ ادام جۇمىسقا تارتىلسا، بيىل قوسىمشا ءبىر مىڭ جۇمىس ورنىن قامتيتىن تاعى سەگىز جوبانى قولعا الۋ جوسپارلانعان. سولاردىڭ ەڭ سۇيەكتى دەگەندەرى وسكەمەندەگى تولىق تسيكلدى اۆتوزاۋىت پەن اۆتوبولشەكتەر ءوندىرىسىنىڭ تەحنوپاركى، اقتوعاي تاۋ-كەن بايىتۋ كومبيناتىنىڭ قۇرىلىسى سىندى تىڭ جوبالار. قولعا الىنعان 24 يندۋستريالىق جوبانىڭ 11-ءى 100 پايىز قۋات كۇشىنە ەنىپ، ايماقتىڭ ءوندىرىسىن جانداندىرا ءتۇستى. ءوز قۋاتىنىڭ 10 پايىزىن عانا يگەرىپ وتىرعان جوبالار دا جوق ەمەس. ونداي جوبالاردىڭ عۇمىرىن باياندى ەتۋ جولىندا قولدان كەلگەن شارالاردىڭ ءبارى قاراستىرىلۋدا.

اگرووندىرىستىك كەشەندە قۇس ەتىن وڭدەۋ، قوس ءسۇت-تاۋارلى فەرما اشۋ، «ەلىم-اي كوكپەكتى» اگرووندىرىستىك كەشەنىن قۇرۋ سىندى ورتاق قۇنى 19,6 ملرد. 100-دەن استام ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسار ءساتىن كۇتۋدە.

تىرەك اۋىلداردى دامىتۋ باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا تەك بيىلدىڭ وزىندە 855 جوبا جۇزەگە اسپاق. نەگىزگى كاپيتالعا قۇيىلعان ينۆەستيتسيا بىلتىرعى جىلدىڭ سالىستىرمالى كەزەڭىنەن 33,4 پايىزعا ارتىپ، 614,4 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى. بۇل ينۆەستيتسيانىڭ نەگىزگى بولىگى، ياعني، 62,3 پايىزى كاسىپورىنداردىڭ وزىندىك قاراجاتى ەسەبىنەن تۇسكەن.

- ءبىر عانا №19 شاعىن اۋداندا 30-عا تارتا تۇرعىن ءۇي بوي كوتەرمەك. مولداعۇلوۆا كوشەسىنىڭ بويىندا دا بىرنەشە ءۇي سالىنىپ جاتىر. ال ولاردىڭ ينفراقۇرىلىمى بيۋدجەت ەسەبىنەن قالىپتاسادى، - دەگەن وبلىس باسشىسى باسپانامەن قامتۋ ىسىندە 10,2 پايىز كولەمىندە العا جىلجۋ بار ەكەنىن، بيىل 240-245 مىڭ شارشى مەتر باسپانا يگەرىلەتىنىن اتاپ ءوتتى. الەۋمەتتىك باعدارلامالاردىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىنىڭ ارقاسىندا جۇمىسسىزدار سانى 883 ادامعا كەمىگەن. بۇگىنگى تاڭدا رەسمي تۇردە تىركەلگەن جۇمىسشىلار حالىقتىڭ 14 پايىزىن قۇرايدى. «جۇمىسپەن قامتۋ-2020» باعدارلاماسىنىڭ شەڭبەرىندە 12,5 ملرد. تەڭگە ءبولىنىپ، مىڭنان استام ادام قايتا دايارلاۋ جانە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارى مەن جاستار تاجىريبەسىنە تارتىلسا، 2189 ادام الەۋمەتتىك جۇمىسقا تۇردى.

دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى جەتىستىكتەردى تۇرعىنداردىڭ شاعىمدارى كولەڭكەلەپ كەلە جاتۋى تەگىن ەمەس ەكەنىن اتاي كەلە، ايماق باسشىسى بۇل سالانى حالىقپەن جاقىنداستىرا ءتۇسۋ ءۇشىن ءارتۇرلى شارالار قولدانىلىپ جاتقانىن ەسكەرتتى.

- وبلىس ورتالىعىنداعى مەديتسينالىق مەكەمەلەردىڭ باسىم

بولىگى جەكەمەنشىكتىڭ قولىندا بولىپ كەلگەنىن بىلەسىزدەر. وسىنداي التى مەكەمە وڭتايلاندىرىلدى. جىبەك ماتالار كومبيناتىندا ەكى بىردەي مەديتسينالىق مەكەمەنى مەملەكەت مەنشىگىنە قاراتىپ، ەل يگىلىگىنە قاراتۋ ءۇشىن كەلىسىمدەر ءجۇرىپ جاتىر. بۇل ءىستى اياعىنا دەيىن جەتكىزەمىز. وسىعان دەيىن ءوڭىردىڭ شالعاي ەلدى مەكەندەرىنەن شىققان تۇلەكتەر ءۇشىن سەمەيدەگى مەديتسينالىق ۋنيۆەرسيتەتتەن ءبىلىم الۋ اۋىرلىق تۋدىرىپ كەلگەن. وسى ماسەلە الداعى ۋاقىتتا شەشىمىن تاباتىنىنا ءۇمىتتىمىز. وبلىس ورتالىعىندا اتالمىش وقۋ ورنىنىڭ فيليالىن اشۋ تۋرالى باستامامىزدى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قۇپتاپ وتىر. ءبىز عيماراتپەن قامتاماسىز ەتەتىن بولامىز، ال ماماندار تارتىپ، وقۋ ءۇردىسىن ۇيىمداستىرۋ مينيسترلىكتىڭ مىندەتى بولادى، - دەگەن وبلىس اكىمى بەردىبەك ساپارباەۆ ءدارى-دارمەكتى جەتكىزۋ ءۇشىن تەندەردىڭ كەشىگىپ وتكىزىلۋىنەن بولاتىن تاپشىلىق ماسەلەسى دە ءبىرجولا شەشىلگەنىن ەسكە سالدى. ەلدىڭ ساۋلىعىن تەكسەرىپ، اۋرۋلاردى الدىن الا انىقتاۋ جولىندا وبلىس بويىنشا جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان بەس بىردەي مەديتسينالىق كەشەننىڭ قاتارى تاعى بىرەۋىمەن تولىقپاق.

وبلىستىق قان ورتالىعىنىڭ، ونكوديسپانسەر جانىنداعى ساۋلەلىك تەراپيا ورتالىعىنىڭ، ءۇش وتباسىلىق امبۋلاتوريانىڭ قۇرىلىسىن ءتامامداپ، ەكى ينسۋلت ورتالىعى مەن وسكەمەن، سەمەي قالالارىندا وتكىر قان تامىرى سيندرومى بولىمدەرىن اشۋ – مەديتسينا سالاسىنداعى نەگىزگى ءۇمىت ارتار جوبالار.

زاڭ تالابى بارشاعا ورتاق

ايماق باسشىسى ءبىلىم سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەرگە دە كەڭىنەن توقتالدى. «وتكەن جىلعى ۇبت قورىتىندىسى بويىنشا 12-ءشى ورىندا قالۋىمىزعا جەكەلەگەن سەبەپتەر دە اسەر ەتتى دەگەن كۇننىڭ وزىندە ماقتانۋعا تۇرارلىق كورسەتكىش ەمەس ەكەنىن بىلەمىز» دەي كەلە، ول بيىل تەستىلەۋ ناتيجەسى بويىنشا كەم دەگەندە العاشقى بەستىككە ەنۋ كوزدەلگەنىن ءمالىم ەتتى. وبلىس اۋماعىندا سالىنىپ جاتقان 31 مەكتەپتىڭ 19-ىن بيىل اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر. ولاردىڭ كوبى اپاتتىق جاعدايدا تۇرعان مەكتەپتەردىڭ ورنىن باسپاق. «بالاپان» باعدارلاماسىنىڭ تەتىكتەرىن ءتيىمدى پايدالانىپ، مەكتەپ جانىنان شاعىن ورتالىقتار اشۋ ارقىلى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن بۇلدىرشىندەردىڭ 96 پايىزىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك تۋىپ وتىر.

سپورت پەن مادەنيەتتى دامىتۋ تۇرعىسىندا بوي كوتەرىپ جاتقان نىسانداردىڭ بولاشاعى جايىندا اقپارات بەرگەن ءوڭىر باسشىسى «اق بۇلاق» باعدارلاماسىنىڭ جۇزەگە اسۋى مەن بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى اياسىندا ىسكە اسقان يگى سەرىكتەستىك جوبالار جونىندە دە مالىمەت بەردى. سونداي-اق، بەردىبەك ساپارباەۆ سوڭعى كەزدە نازارعا كوپ ىلىككەن جەكەلەگەن ماسەلەلەر جونىندە تولىمدى تۇسىنىك بەردى.

سونداي ماسەلەنىڭ ءبىرى - سەرەبريانكا قالاسىنداعى بەيورگانيكالىق ءوندىرىس زاۋىتىنا قاتىستى وربىگەنىن گازەتىمىزدىڭ وتكەن ساندارىندا حابارلاعانبىز. ايماق باسشىسى باق وكىلدەرىنە بۇل زاۋىتتىڭ جۇمىسىن قالپىنا كەلتىرۋ ءۇشىن اۋەلى بانكروت جاريالاۋ كەرەكتىگىن ۇقتىردى.

- بانكروت جاريالاۋدىڭ ار جاعىندا كەيبىرەۋلەر ايتىپ

جۇرگەندەي، بىرەۋدىڭ مەنشىگىنە قاراتۋ ارەكەتى جاتقان جوق. 400-گە تاقاۋ ادامنىڭ جۇمىس ورنىن ساقتاپ قالۋ - مىندەتىمىز. زاۋىتتىڭ قوندىرعىلارى ەسكىرىپ، كەتەۋى كەتىپ تۇر. ال ونىڭ جۇمىسىن يگەرىپ، ءارى قاراي جانداندىرىپ اكەتۋگە كەز كەلگەن كاسىپورىننىڭ الەۋەتى جەتە بەرمەيدى. سوندىقتان قازىر «قازينجيرينگ» ۇلتتىق كومپانياسىمەن كەلىسىم ءجۇرىپ جاتىر، - دەگەن وبلىس باسشىسى زىريانداعى جەراستى سۋىنىڭ كەنەت كوتەرىلۋى تۇرمىسىنا زيان كەلتىرگەن جۇرتتىڭ جاعدايىنا دا توقتالدى.

- بۇل جەراستى سۋى 2020 جىلدارعا قاراي كوتەرىلەدى دەگەن بولجام

بولعان. سوڭعى جىلدارى ىلعالدىڭ كوپتەپ ءتۇسۋىنىڭ اسەرىنەن سۋ ويلاماعان جەردەن كوتەرىلىپ كەتتى. ارنايى قۇرىلعان كوميسسيا بۇل وقيعاعا قاتىستى داۋلى ماسەلەلەردى ءالى دە قارايتىن بولادى. اركىم ءۇي وزىنىكى بولعاننان كەيىن ونىڭ كۇتىمىنە كوڭىل ءبولۋى كەرەك، - دەدى ايماق باسشىسى.

وبلىس اكىمى شىعىس اۋىلىنىڭ توڭىرەگىندەگى داۋعا قاتىستى دا ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى. - «نۇرلى كوش» باعدارلاماسى بويىنشا بوي كوتەرگەن اۋىلدىڭ كەلبەتىن وزدەرىڭىز دە كورگەن شىعارسىزدار. بىراق ءسانى مەن ساپاسى سايكەس كەلمەيتىن ۇيلەر دە بار كورىنەدى. مەردىگەرلەر ءوز كەمشىلىكتەرىن جوندەيتىن بولادى. مەكتەپ پەن بالاباقشا، مەدپۋنكت سالىپ بەردىك. ەكى جىل بۇرىن ءبارىن جۇمىسقا ورنالاستىرعانبىز. كەيىن سول جۇمىستارىنان شىعىپ كەتىپتى. ءبىز ۇسىنعان جۇمىستار كوڭىلدەرىنە جاقپاسا كەرەك. «جۇمىسپەن قامتۋ» باعدارلاماسى بويىنشا نەسيە سۇراعاندارعا نەسيە دە بەردىك. سونىڭ ارقاسىندا كاسىبىن دوڭگەلەنتىپ اكەتكەندەر دە بار. وزدىگىنەن فوتوسالون، شاشتاراز، دۇكەن اشىپ جاتقاندار قانشاما؟ سولاردىڭ بارىنە قولداۋ كورسەتىپ وتىرمىز. بۇگىنگى كۇنى ورالماندار ءۇشىن ۇكىمەت بارلىق جاعدايدى جاسادى دەپ ويلايمىن.

- ەگەر 468 ءۇيدىڭ بارلىعى بىردەي قارىزعا بەلشەدەن باتىپ وتىرسا تۇسىنەر ەدىم. تەك 170 ءۇي عانا ەلەكتر قۋاتىن تولەي الماي وتىر. دەمەك، ماسەلە باسقادا دەگەن ءسوز. كوميسسيا سول ماسەلەلەردى انىقتاۋ ءۇشىن ءۇش توپقا ءبولىنىپ جۇمىس ىستەپ جاتىر. مۇنداي قارىز قالايشا پايدا بولعانىن زەرتتەپ جاتىرمىز. بالكىم، ەسەپتەگىش قۇرالدارى دۇرىس ەمەس شىعار نەمەسە تۇرعىندار ەلەكتردى ءتيىمدى تۇتىنباي وتىرعان شىعار. سونىڭ ءبارى انىقتالعاننان كەيىن عانا شەشىم شىعادى. ءبىر انىق نارسە بار. زاڭ الدىندا بارلىق ازامات بىردەي. سوندىقتان تۇتىنعان ەلەكتر ءۇشىن تولەۋ كەرەك، - دەدى ول.

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1567
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2261
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3552