جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3799 1 پىكىر 5 ماۋسىم, 2013 ساعات 06:41

ءاليا سادىباەۆا. وسكەمەندە قازاق ءتىلدى بالاباقشالار نەگە از؟

ادەتتە، قازاق ادامدى، اسىرەسە بالانى سانامايدى. بۇل «مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاقتىڭ» قالعان ۇرپاعىنا كوز تيمەسىن، «جوق» دەسەڭ، جوعالا بەرەسىڭ» دەگەن ىرىمىنان تۋعان بولسا كەرەك. وسكەمەندىك سابيلەر ىشىندە قازاق بالاسىنىڭ ۇلەسىن انىقتاۋ ءۇشىن ەرىكسىز ەسەپكە جۇگىنۋگە اتا-انالاردىڭ قالاداعى قازاق ءتىلدى بالاباقشالاردىڭ نەگە ازدىعى جايلى ساۋالى سەبەپ بولدى. 

وبلىستىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ جىل باسىنداعى ەسەبىنە ۇڭىلسەك، ءاربىر ءتورتىنشى شىعىسقازاقستاندىق وبلىس ورتالىعىندا تۇرادى ەكەن. وسكەمەندەگى 321 مىڭ ادامنىڭ 117 مىڭى، ياعني ۇشتەن ءبىرى – قازاق. قالا حالقىنىڭ وننان ءبىر بولىگىن قۇرايتىن 7 جاسقا دەيىنگى سابيلەر سانى - 32 750,  ونىڭ  ىشىندە 16 453-ءى، ياعني  تەڭ جارتىسى – قازاق بالاسى.

قالاداعى بالاباقشالار مەن شاعىن ورتالىقتارعا قازىر 12 مىڭداي بالا بارادى. قازاق ءتىلدى - 7, ارالاس ءتىلدى – 15, ورىس ءتىلدى – 20 بالاباقشا جۇمىس ىستەۋدە. جانە 5 جاستان اسقان بالالار ءۇشىن مەكتەپ جانىنان اشىلعان قازاق ءتىلدى – 5, ارالاس ءتىلدى – 13, ورىس ءتىلدى - 15 شاعىن ورتالىق بار.

ادەتتە، قازاق ادامدى، اسىرەسە بالانى سانامايدى. بۇل «مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاقتىڭ» قالعان ۇرپاعىنا كوز تيمەسىن، «جوق» دەسەڭ، جوعالا بەرەسىڭ» دەگەن ىرىمىنان تۋعان بولسا كەرەك. وسكەمەندىك سابيلەر ىشىندە قازاق بالاسىنىڭ ۇلەسىن انىقتاۋ ءۇشىن ەرىكسىز ەسەپكە جۇگىنۋگە اتا-انالاردىڭ قالاداعى قازاق ءتىلدى بالاباقشالاردىڭ نەگە ازدىعى جايلى ساۋالى سەبەپ بولدى. 

وبلىستىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ جىل باسىنداعى ەسەبىنە ۇڭىلسەك، ءاربىر ءتورتىنشى شىعىسقازاقستاندىق وبلىس ورتالىعىندا تۇرادى ەكەن. وسكەمەندەگى 321 مىڭ ادامنىڭ 117 مىڭى، ياعني ۇشتەن ءبىرى – قازاق. قالا حالقىنىڭ وننان ءبىر بولىگىن قۇرايتىن 7 جاسقا دەيىنگى سابيلەر سانى - 32 750,  ونىڭ  ىشىندە 16 453-ءى، ياعني  تەڭ جارتىسى – قازاق بالاسى.

قالاداعى بالاباقشالار مەن شاعىن ورتالىقتارعا قازىر 12 مىڭداي بالا بارادى. قازاق ءتىلدى - 7, ارالاس ءتىلدى – 15, ورىس ءتىلدى – 20 بالاباقشا جۇمىس ىستەۋدە. جانە 5 جاستان اسقان بالالار ءۇشىن مەكتەپ جانىنان اشىلعان قازاق ءتىلدى – 5, ارالاس ءتىلدى – 13, ورىس ءتىلدى - 15 شاعىن ورتالىق بار.

ورىس ءتىلدى «چۋدوتۆورەتس»، «ۆيشەنكا»، «پودسنەجنيك» بالاباقشالارىنىڭ نەگىزى 1954-59 جىلدارى قالانعان. قازىرگە دەيىن جۇمىس ىستەپ تۇرعان تاعى 11 بالاباقشا 1986 جىلعا دەيىن اشىلعان. ودان كەيىنگى ون جىلدا كوپتەگەن بالاباقشالار جابىلىپ، عيماراتتارى جەكەشەلەنىپ كەتكەن.  وسى ۋاقىتتا تەك «ارينا» جەكەمەنشىك بالاباقشاسى 1990 جىلى، العاشقى قازاق ءتىلدى «قارلىعاش» بالاباقشاسى 1991 جىلى ىسكە قوسىلعان. بۇل – جەلتوقسان وقيعاسىنان كەيىن، تىلىمىزگە مەملەكەتتىك مارتەبە بەرىلىپ، ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العان، وزگە ۇلت وكىلدەرى دە بالالارىنا قازاق ءتىلدى بالاباقشا ىزدەپ سابىلا باستاعان كەز. بۇدان كەيىنگى 14 جىلدا ورىس ءتىلدى بالاباقشا ىشىنەن قازاق ءتىلدى توپتار اشۋعا اتا-انالار تالاپ قويماعان سوڭ، بيلىك تە نيەت ەتپەگەن ءتارىزدى. تەك 2005 جىلدان باستاپ عانا بالاباقشا اتاۋلى بىرتىندەپ ىسكە قوسىلىپ، مەكتەپ جانىنان شاعىن ورتالىقتار اشىلا باستاعانىن ەسكەرسەك، قازىرگى قازاق ءتىلدى توپتاردىڭ كوبەيۋ قارقىنى بۇرىنعىدان الدەقايدا جىلدام دەۋگە بولادى. «بالاباقشا سانىن كوبەيتۋدە قر ۇكىمەتىنىڭ «بالالاردى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جانە وقىتۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى «بالاپان» باعدارلاماسىن»  باسشىلىققا الىپ، اتا-انالاردىڭ تىلەكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، جۇمىس اتقارۋدامىز. 1993-98 جىلدار اراسىندا جەكەشەلەنگەن عيماراتتاردى قايتارۋ ءىسى جالعاسۋدا. 2020 جىلعا دەيىن جيىنى 1400 ورىنعا ارنالعان 6 بالاباقشا عيماراتى قايتارىلادى. 2015 جىلدىڭ وزىندە عانا جيىنى 1640 بالاعا ارنالعان 6 جاڭا بالاباقشا سالىنباق.  ناتيجەسىندە 3-6 جاس ارالىعىنداعى وسكەمەندىك بۇلدىرشىندەردىڭ 99,4 پايىزى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيەمەن تولىق قامتاماسىز ەتىلەدى»،-دەيدى وسكەمەن قالالىق ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى ا.كۋزنەتسوۆ.

جاقىندا №19 شاعىن اۋداندا قازاق ءتىلدى، 250 بالاعا ارنالعان «راحات» بالاباقشاسى پايدالانۋعا  بەرىلمەك. جاز ورتاسىندا بۋروۆ كوشەسى،51 مەكەنجايىنداعى بالاباقشا عيماراتى ىسكە قوسىلادى.  مۇندا 7 قازاق ءتىلدى، 4 ورىس ءتىلدى توپ بولادى. جانە 2 توپ ۇيدە اتا-اناسىنىڭ ارنايى باعۋىن قاجەت ەتەتىن، اقىل-ەسىندە كەمىستىگى بار بالالارعا ارنالۋى مۇمكىن. بيىلعى جوسپارعا سايكەس، كوسميچەسكايا كوشەسىندەگى «شىعىس اقپارات» يەلەنىپ وتىرعان  عيماراتقا 11 توپتان تۇراتىن، 280 ورىندىق قازاق ءتىلدى بالاباقشا اشۋ كوزدەلۋدە.

قالا بويىنشا 2010 جىلى - 4795, 2011 جىلى -4988, 2012 جىلى – 5327 ءسابي دۇنيەگە كەلگەن.   قالالىق ءبىلىم بولىمىندە  بالاباقشا كەزەگىندە  4928 بالا تۇر، بۇل ءبىر جىلدا ومىرگە كەلەتىن سابيلەر سانىمەن پاراپار. جاڭادان مەكتەپ الدى مەكەمەلەرى اشىلىپ، جىل سايىن مەكتەپكە باراتىن بۇلدىرشىندەر ورنىن بوبەكتەر باسادى، ءارى قالالىق اتا-انا بالاسىن ومىرگە كەلە سالىپ، كەزەككە تىركەپ قوياتىنىن ەسكەرسەك، جاعداي سونشا كۇردەلى ەمەس دەۋگە بولادى. تەك توپ  جاساقتاۋعا بالا سانى جەتپەگەن سوڭ، بالاسىن ۇيىنەن الىس بالاباقشاعا نەمەسە اۋىلداعى اتا-اجەسىنە اپارۋعا ءماجبۇر بولاتىن اتا-انالاردىڭ جاعدايى قيىن. «ءار توپتا 27 بالا بولۋعا ءتيىس. توپتاعى بالا سانى نەگىزىنەن جەڭىلدىك بەرىلۋى ءتيىس بالالار ەسەبىنەن ارتىپ كەتىپ وتىرادى. مىسالى، اسكەريلەردىڭ نەمەسە از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ بالالارى توپ قۇرامى جابدىقتالاتىن وقۋ جىلى باستالىپ قويعان سوڭ قوسىلىپ جاتادى. قازاق اتا-انالار بالالارىن بىرەسە اۋىلعا اپارىپ، بىرەسە قايتا اكەلىپ، بالا سانىن انىقتاۋدا قيىندىق تۋدىرادى،- دەيدى قالالىق ءبىلىم بەرۋ ءبولىمىنىڭ باس مامانى گ.ابدۋلينا.

قازىر قازاق تىلىندە تاربيە بەرەتىن 121 توپتا 4 مىڭنان اسا، ورىس ءتىلدى 232 توپتا 8 مىڭعا جۋىق بالا بار. بالاباقشاعا باراتىن 12 مىڭ بالانىڭ دا تەڭ جارتىسى قازاق بولا تۇرا، قازاق ءتىلدى توپ سانى دا، بالا سانى دا ەكى ەسە كەم. قازاق ءتىلدى توپتاردا وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ بالالارى 126 عانا بولسا، ورىس ءتىلدى توپتاردا قازاق بالالارىنىڭ سانى – 1528. وكىنىشكە وراي، ەلۋدەن اسا توپ جاساقتاۋعا جەتەرلىك قازاق بالاسى وزگە تىلدە تاربيە الىپ ءجۇر. پەداگوگ ماماندارمەن، اتا-انالارمەن تىلدەسە كەلە، بۇل جاعدايدىڭ ورىن الۋىنا قالاداعى قازاق ءتىلدى بالاباقشا سانىنىڭ ازدىعى عانا سەبەپ بولماعانى بايقالدى. «ورىس ءتىلدى بالاباقشانىڭ قازاق تىلدىدەن قانداي ارتىقشىلىعى بولۋى مۇمكىن؟» دەگەن ساۋالعا دا بىرجاقتى جاۋاپ تابۋ مۇمكىن بولمادى.

قالالىق ءبىلىم بولىمىنە قاراستى بارلىق بالاباقشا اتاۋلى قر مەملەكەتتىك جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ ستاندارتى بويىنشا قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى بەكىتكەن «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە مەن وقىتۋدىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرىمەن» جۇمىس ىستەيدى. تەك ءتىل ۇيرەنۋگە بولىنگەن ساعاتتاردا عانا ايىرما بار.  قازاق ءتىلى ورىس ءتىلدى توپتا اپتاسىنا 3 ساعات، قازاق ءتىلدى توپتا 2 ساعات، اعىلشىن ءتىلى ەكەۋىندە دە 2 ساعات.

بارلىق بالاباقشادا پسيحولوگ، حورەوگراف نە مۋزىكا مامانى، بەينەلەۋ ونەرى، دەنە تاربيەسى مۇعالىمدەرى بار. «مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە» ماماندىعىن يگەرگەن تاربيەشىلەر قاي ءتىلدى بالاباقشا  ءۇشىن دە تاپشى بولعان سوڭ، قالاداعى گۋمانيتارلىق كوللەدجدە باستاۋىش سىنىپ مۇعالىمدەرى 3 ايلىق قايتا دايارلاۋ كۋرستارىنان وتۋدە. بۇرىننان ىستەپ جۇرگەن ماماندار بولسا، بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىنا قاتىسادى. «ورلەۋ» ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ شقو بويىنشا  پەداگوگ قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى گ. جۇمانوۆا «الەمدىك ءبىلىم سالاسىندا ءبىلىم پاراديگماسى وزگەردى. كەڭەستىك كەزەڭدەگىدەي بالانى اقىل ايتىپ تاربيەلەۋ ءادىسى ەسكىردى. ەندىگى تاربيەشىلەر بالانى تۇلعا رەتىندە قابىلداۋ جاعىنا باسا نازار اۋدارۋى ءتيىس»،-دەيدى، دەمەك ەندى  پەداگوگ ماماندار  شاكىرتتەرىنە  ءبىر باعىتقا، ءبىر ماقساتقا ۇمتىلعان سەرىكتەس رەتىندە قارايتىن بولادى. سوندا عانا بالا وزدىگىمەن ويلاناتىن، ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلداي الاتىن، وزگە بىرەۋدىڭ جەتەگىنە ەرمەيتىن داعدىعا يە بولماق. 

كەزەككە جازىلماس بۇرىن تاڭداعان بالاباقشانى الدىن الا بارىپ كورۋ، ماتەريالدىق جاعدايىمەن، ۇجىمىمەن تانىسۋ، ورنالاسقان سوڭ كۇن سايىن بالانىڭ كوڭىل كۇيىنە نازار اۋدارۋ، جىگەرلەندىرۋ، قولداۋ دا كەيبىر جۇمىسباستى جاس اتا-انانىڭ نازارىنان تىس قالىپ جاتاتىنى راس. 

«ارينە، جاڭا اشىلعان بالاباقشانى جارتى عاسىر بۇرىن اشىلعان ورىس ءتىلدى بالاباقشامەن سالىستىرۋعا كەلمەس. بالاباقشا بەدەلىن ارتتىرۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ۇجىم وزدەرى تەر توگۋى ءتيىس. تاڭەرتەڭ قۋانا قارسى الىپ، كەشكە ىلتيپاتپەن شىعارىپ سالسا، ونداي جەرگە «بارمايمىن» دەپ بالا نەگە قاشسىن؟! سوسىن قازاق بالاباقشاسىنىڭ ءبىر ارتىقشىلىعى - ولاردا عيمارات ءىشىنىڭ، ويىن الاڭدارىنىڭ ارلەنۋى، جيھازدار، ويىنشىقتار - بارلىعى دا جاڭا. بالانىڭ كوزى قۋانىپ، كوڭىلى كوتەرىلەتىن ەستەتيكالىق تالعامعا ساي»،-دەيدى وسكەمەن قالالىق ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ باستىعى ب.باكينوۆا.

وسى ارادا بالاباقشا جايلى «جاقسى» دەگەن ءسوزدىڭ ايتىلعان جەردە قالىپ، «ءبىر تاربيەشى» جايلى جامان داقپىرتتىڭ اۋا جايىلىپ، ۇجىم اتىنا كىر كەلتىرەتىنىن ەسكەرگەن ءجون. مىسالى، «5 جاستاعى بالامدى قابىلەتى جوق دەپ نە دومبىرا، نە بي ۇيىرمەسىنە قاتىستىرمادى»، «قازاقشا بىلمەيتىن قىزىمدى تاربيەشى بالالارمەن قوسىلا ءاجۋالاپتى» دەگەن اتا-انالار بالاسىنا ارا تۇسسە، جاعداي قيىنداپ كەتەر دەپ جاسقانعاندارىن جاسىرمادى.  بالاسىنا سىيلاستىقپەن قاراۋدى، ءوز قۇقىعىن تالاپ ەتۋدىڭ ورنىنا، كەيبىر اتا-انا باسقا بالاباقشا ىزدەگەندى تىنىش كورەدى.  «ابايسىزدا دەنە جاراقاتىن العاندا بولماسا، بالاباقشادا بالامنىڭ قۇقىعى بۇزىلدى دەپ كەلگەن قازاق اتا-انا بولعان جوق،-دەيدى شقو بالالاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ا.توقتاربەكوۆا. – بىراق بۇل ەشقانداي پروبلەما جوق دەگەندى بىلدىرمەيدى، بىزدە 26-46-36 سەنىم تەلەفونى جۇمىس ىستەيدى، سوعان حابارلاسۋعا بولادى. شاعىن اۋدانداردا وتباسىن جانە بالالىقتى قولداۋ ورتالىقتارى اشىلسا، اتا-انالارعا كومەگى كوپ بولار ەدى».  

بالاباقشادا قازاق سابيلەردىڭ تەڭ جارتىسى وزگە ءتىلدى توپتا جۇرسە، 2009 جىلدان بەرى اشىلىپ جاتقان شاعىن ورتالىقتاردا دا قازاق ءتىلدى بالا سانى ورىس تىلدىدەن ءۇش ەسە از. ورىس تىلىندە تاربيەلەنگەن بالالاردىڭ بارلىعى ورىس مەكتەبىنىڭ تابالدىرىعىن اتتايدى، ال ولاردىڭ اتا-انالارى قوعامدا «قازاق مەكتەبىنىڭ ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيى تومەن» دەگەن پىكىر قالىپتاستىرۋدا.   قازاق ءتىلدى مەكتەپتەردە  جىل سايىن ۇبت ناتيجەسى جاقسى بولاتىنىن ەستىپ جۇرسە دە، «قازاق ءتىلىنىڭ بولاشاعى جوق، قالادا قازاق مەكتەبى از، دەمەك، قازاق تىلىندە ءبىلىم الۋ دا قاجەت ەمەس» دەپ ساناۋلارىن قويار ەمەس.

«قازاق مەكتەبىنىڭ ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيى تاۋەلسىزدىك جىلدارى جوعارى ساتىعا كوتەرىلدى دەسەك، ارتىق بولمايدى. وسكەمەن قالاسى بويىنشا رەسپۋبليكاداعى الدىڭعى قاتارلى 100 مەكتەپتىڭ ىشىنە كىرگەن، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق جارىستاردىڭ جەڭىمپازدارىن دايىنداۋدا تابىستى ناتيجەلەرگە جەتكەن مەكتەپتەر قاتارىندا وبلىستىق مەكتەپ-ليتسەي-ينتەرنات، جامبىل اتىنداعى مەكتەپ-گيمنازيا-ينتەرناتى، №44, №3, №16 مەكتەپتەردى اتاۋعا بولادى.  وسكەمەندەگى «نازارباەۆ زياتكەرلىك» مەكتەبىنىڭ مۇعالىمدەر قۇرامىن، وقۋشىلار كونتينگەنتى نەگىزىن قۇراعان دا وسى اتالعان مەكتەپتەردىڭ وقۋشىلارى، مۇعالىمدەرى»،- دەيدى قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ  شقو بويىنشا ءبىلىم سالاسىن باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ب.دانياروۆ.

«مينيستر اۋىسقان سايىن قازاق مەكتەبىندە باعدارلاما وزگەرەدى، وقۋلىق جەتىسپەيدى. وسىدان-اق بالالار شارشاپ، جۇيەلى ءبىلىم الا المايدى. ەندى لاتىن قارپىنە كوشسە، قازاق مەكتەبىنىڭ جايى نە بولماق؟» دەگەن اتا-انالار الاڭداۋشىلىعىن العا تارتقاندا، قالالىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باستىعى ا.كۋزنەتسوۆ: «باعدارلاما وزگەرگەن جوق. قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم ساپاسى جوعارى ەكەنىن  دالەلدەپ بەرە الامىن. ال اتا-انا قاي تىلدەگى تاربيە مەن ءبىلىمدى تاڭدايدى، بۇل - ولاردىڭ زاڭدى قۇقىعى» دەپ جاۋاپ بەردى. بولاشاقتا بالاباقشا اتاۋلىنىڭ دەنى قازاق ءتىلدى بولاتىنىن ىنتامەن ءتۇسىندىرىپ جاتقان ول وسىدان كەيىن سوزدەن توسىلىپ، ءۇنسىز قالدى. بۇل اتا-انالاردىڭ بالالارى دا كەيىن بالاسىنا انا تىلىندەگى بالاباقشا ىزدەپ سابىلماسى انىق قوي. بۇرىن بالاباقشاعا كەزەككە تەك قالالىق ءبىلىم بولىمىندە جازىلۋعا بولاتىن بولسا، قازىر عالامتوردىڭ www.egov.kz پاراقشاسىنداعى «ەلەكتروندىق قىزمەت» ءبولىمى جانە قالاداعى حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارى ارقىلى جازىلۋعا بولادى. «كەزەككە تۇرۋ ءۇشىن كەلگەن اتا-اناعا بالاباقشالار تۋرالى جان-جاقتى مالىمەتتەر جازىلعان  ءتىزىمدى ۇسىنامىز. تىزىمدەگى 39 بالاباقشانىڭ قايسىسىن، قاي ءتىلدىسىن تاڭدايدى، اتا-انالاردىڭ ءوز ەركى. وتىنىشتەرىن كەلەسى كۇنى-اق  قالالىق ءبىلىم بولىمىنە جەتكىزەمىز»،-دەيدى شقو «حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىنىڭ» وسكەمەن قالالىق №2 فيليالىنىڭ ءبولىم باستىعى ءا.نيعمەتجانوۆا.

كەيىنگى جىلدارى قازاقتار كوپ قونىستانىپ جاتقان جمك اۋدانىندا 1996 -2005 جىلدار ارالىعىندا بىردە-ءبىر بالاباقشا قالماي، عيماراتتارى جەكەشەلەنىپ كەتكەن ەكەن، قازىر 4 بالاباقشا جۇمىس ىستەۋدە. قازاق ءتىلدى «كۇنشۋاقتا»  13 توپ، كەزەككە جازىلعان 111 بالا بار. ورىس ءتىلدى «رادۋگادا» 11 توپ،  كەزەكتە - 156 بالا. «بالبوبەكتە» 6 قازاق ءتىلدى، 6 ورىس ءتىلدى توپقا بارلىعى 427 بالا، «بالاپاندا» 10 قازاق ءتىلدى، 4 ورىس ءتىلدى توپقا بارلىعى 500 بالا كەزەك كۇتۋدە.  «كۇنشۋاقتا» توپ سانى كوپ بولعانىنا قاراماستان، كەزەك باسقالارمەن سالىستىرعاندا از ەكەنى بايقالادى. بارلىق قازاق ءتىلدى 29 توپتا 1072 بالا، ورىس ءتىلدى 21 توپتا 832 بالا بار. قازاق ءتىلدى توپ كوپ بولعانمەن دە، سوعان سايكەس بالا سانى از.  «ورىن جەتپەيدى، قوسىمشا توپ اشۋ قاجەت» دەپ تالاپ ەتىپ جۇرگەن اتا-انا دا جوقتىڭ قاسى. قالاي بولعاندا دا، ءتالىم-تاربيەنىڭ ءتۇپ نەگىزىن قالاۋشى وزدەرى ەكەنىن اتا-انالار ەستەن شىعارماعاندارى ءجون.  سوندىقتان تاعى دا ءبىلىم سالاسىنداعى ماماندار پىكىرىنە جۇگىنىپ، بۇل ماسەلە اتا-انالاردىڭ وزدەرىنەن ويلى، پاراساتتى تۇجىرىمدى تالاپ ەتەتىنىن ەسكەرتە كەتكىمىز كەلەدى. سانامىز ساندى ساپاعا بالايدى، ال جانىمىز نە قالايدى، سونى تۇسىنەر كەزىمىز جەتكەن جوق پا، وسى؟

Abai.kz

1 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2273
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3590