بەيسەنبى, 25 ءساۋىر 2024
انە، كوردىڭ بە؟ 2710 3 پىكىر 17 ءساۋىر, 2023 ساعات 14:01

پۋتين نەگە كىشىرەيدى؟!

«سوعىس قىلمىسكەرى» اتانىپ وركەنيەتتى الەمنەن وقشاۋلانعان كرەمل قوجايىنىڭ ءىشى پىسپاسىن دەدى مە، سوڭعى ايلاردا قىتاي شەنەۋنىكتەرىنىڭ ماۋكەۋگە ساپارى جيىلەدى.

رەسەي اسكەرىنىڭ ۋكراينا جەرىنە باسىپ كىرگەنىنە جىل تولۋ قارساڭىندا، اتاپ ايتقاندا، ناۋرىزدىڭ 22-كۇنى قىتاي سىرتقى ىستەر باسشىسى ۋاڭ ي پۋتينمەن كەزدەسكەن ەدى. ول ۋكراينامەن اراداعى سوعىستى رەتتەيتىن اتالمىش «بەيبىتشىلىك كەلىسىمىن» الا كەلگەن.

اراعا اي سالىپ، قىتاي توراعاسى ورىس استاناسىندا ءۇش كۇن ساپاردا بولىپ، الەمدىك گەوساياسي جاعدايدىڭ جاڭا بەتبۇرىسى جايىندا ايتتى. ەندى، مىنە، جەكسەنبى 16-ءساۋىر كۇنى قىتايدىڭ قورعانىس ءمينيسترى ليشانفۋ ءۇش كۇندىك ساپارمەن تاعى دا ماسكەۋگە كەلدى. الدىن الا جاريالانعان مالىمەت بويىنشا ول ءوزىنىڭ تەڭ دارەجەلى ارىپتەسى شويگۋمەن كەزدەسۋى كەرەك بولعان. پۋتين مىرزا كىشىرەيىپ بىردەن ءوزى قابىلداعان.

سىرت كوز قابىلداۋ بولمەسىندەگى ۇزىن ستولدىڭ بىلتىر پۋتين مىرزا فرانتسيا باسشىسى ماكروندى قابىلداعان كەزدەگى ستول ەكەنىن ايتۋدا. ءبىر ايىرماشىلىعى كرەمل قوجايىنى قىتايلىق قوناعىن ماكرون سياقتى ۇزىن ستولدىڭ ارعى باسىنا ەمەس، سول جاق قاپتالىنىا جايعاستىرىپ، ءوزى دە ستولدىڭ جانىنا وتىرىپ، جاقىننان اڭگىمەلەسكەن. كەزدەسۋدىڭ وسىنداي تۇستارى دا ءتۇرلى اڭگىمەگە ارقاۋ بولۋدا. ايتىپ-ايتپاي پۋتين مىرزانىڭ جاعدايى قىل ۇستىندە ەكەنى انىق.

رەسەي ارمياسىنىڭ قىسقى شابۋىلى ناتيجەسىز اياقتالدى. كۇزدەگى موبليزاتسيادا شاقىرىلعان جاڭا اسكەري قۇرامنىڭ 50 مىڭى وققا ۇشتى دەگەن مالىمەت بار. باستى نىسانا ەتكەن شاعىن قالا باحمۋتتى دا الا المادى. ساۋىردەن باستاپ تاعا دا اسكەرگە شاقىرۋ ناۋقانىن باستادى. بۇل جولى ەلەكتروندى حابارلاما جىبەرۋ ارقىلى جاستاردى اسكەرگە بارۋعا مىندەتتەگەن. حابارلامانى اشساڭ دا-اشپاساڭ دا وقىعان بولىپ ەسەپتەلەسىڭ. مەجەلى ۋاقىتتا كەلىپ تىزىمدەلمەسەڭ، بارلىق ەسىك جابىلادى. اقشا كارتاڭ، پاسپورتىڭ ءبارى بۇعاتتالادى.

الدا 9-مامىر جەڭىس كۇنى كەلە جاتقانى بەلگىلى. رەسەيدىڭ كەي وبلىستارى داستۇردەن باس تارتىپ، اتالمىش سالتاناتتى مەرەكەنى اتاپ وتپەيتىندەرىن ايتۋدا. «ۆاگنەر» اسكەري ۇيىمىنىڭ باسشىسى پريگوجين دا سوعىستىڭ ۇزاققا سوزىلۋىنىڭ رەسەي ءۇشىن سالدارىنىڭ اۋىر بولاتىنىن، ىشكى بۇلىك تۋىنداۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ دابىل قاعۋدا. اسكەري الەۋەتى سارقىلعان ءپۋتيننىڭ ءبىر عانا قىتايدىڭ كومەگىنە ءۇمىت ارتىپ وتىرعان جايى بار. ساياسي ويىنعا شەبەر قىتايلار كەسىكتى بايلام ايتپاي دىڭكەسىن قۇرتۋدا.

تاياۋداعى ماكرون مەن ەۋرووداق كەڭەسى ءتورايىمىنىڭ قىتايعا ساپارى كەزىندە قىتايدىڭ ەۋرووداقتاعى ەلشىسى اقش باسىلىمدارىنا رەسەي مەن قىتايدىڭ ەتەنە دوستىعىنىڭ ءسوز جۇزىندە عانا ەكەنىن ايتسا، بەيجىڭگە كەلگەن گەرمانيا سىرتقى ىستەر مينيسترىمەن كەزدەسۋىندە قىتاي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى رەسەيگە بۇدان بۇرىن قارۋ بەرمەگەنىن، بۇدان كەيىن دە بەرمەيتىنىن قاداپ ايتتى.

امەريكانىڭ سانكتسياسىنا ۇشىراعان قىتاي قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ماسكەۋ ساپارىن اركىم ارقالاي جورۋدا. ول قىتاي باسشىسىنىڭ بۇرىنعى بەرگەن ۋادەلەرىن تاعى دا قايتالاپ، مازاسى قاشقان ءپۋتيننىڭ كوڭىلىن اۋلاي كەلگەن بولۋى مۇمكىن. بۇل قىتايلاردىڭ ەجەلگى ديپلوماتيالىق ءتاسىلى. بىلتىر قىتاي توراعاسى ساۋد-ارابياعا بارعاندا كەيبىر ماسەلەلرگە بايلانىستى يران تارابى نارازىلىق بىلدىرگەندە، پارسى ەلىنىڭ وكپەسىن باسۋ ءۇشىن ءىلى-شالا ۇكىمەتباسىنىڭ ورىنباسارىن جىبەرگەن.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz

3 پىكىر