سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
ارىپتەستىڭ اڭگىمەسى 2100 8 پىكىر 1 ناۋرىز, 2023 ساعات 11:54

جۋرناليستەر اقشاعا ساتىلا ما؟

مەنى كەيىنگى كەزدەرى مىنا ءبىر جايت قاتتى الاڭداتىپ وتىر. ماسەلەن، كاپيتاليزمنىڭ تەپكىسى قاتتى، ول ەشكىمدى دە ايامايدى. بۇل قوعامدا ءبارىن دە اقشا شەشەدى. مۇنى باياعىدا ماركس اقساقال دا ايتىپ كەتكەن. اقشا دەگەن پالە كىم-كىمدى دە ءوزىنىڭ قۇلاق كەستى قۇلىنا اينالدىرىپ جىبىرەدى. ەكىنىڭ ءبىرى ونىڭ قۇدىرەتىنە قارسى تۇرا المايدى. الايدا قوعامدى ءبىرجولاتا اقشانىڭ شەكسىز بيلىگىنەن امان الىپ قالۋعا تىرىساتىن جانداردىڭ دا بار ەكەندىگىن كورگەندە شۇكىرشىلىك ەتەتىن.

مەن كۇنى كەشەگە دەيىن ولاردىڭ قاتارىنا ارىن اقشاعا ساتپايتىن جۋرناليستەردى جاتقىزىپ كەلگەنمىن. الايدا بۇل ورايدا دا كوڭىلگە سەكەم ءتۇسىپ وتىر.

مەن، ماسەلەن، سولاردىڭ ىشىندە «ۆرەميا» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ميحايل كوزاچكوۆ دەگەندى ەرەكشە سىيلاۋشى ەدىم. ماقالالارى شىن مانىندە وتە تارتىمدى ءارى وبەكتيۆتى بولاتىن. وزگەسىن ايتپاعاندا، ونىڭ ەلىمىزدىڭ لاۋازىمدى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قۇمار ويىنعا قىزىعىپ، كازينوعا ونداعان، ءتىپتى جۇزدەگەن ميلليون تەڭگە ۇتقىزعاندىعى تۋرالى جازعاندىعى نەگە تۇرادى؟

مىنە، ول جۋرناليستكە «بىرەۋلەرگە قاتىستى قۇپيا مالىمەتتەردى ادەيى تاراتىپ، قىلمىستىق توپقا كومەكتەسىپ، پايدا تابۋعا تىرىستى» دەگەن كىنا تاعىلىپ، ءىستى بولعاندا، مۇنى جالا دەپ ساناپ، وعان وزىمشە ارا تۇسكەنىم دە بار.

ال كۇنى كەشە سول «باتىرىمىز» ۇكىمەتتەن ساۋعا سۇراپ، ءبارىن دە مويىنداپ، ءوزىنىڭ جازعاندارىنان زارداپ شەككەن وتباسىلارىنان كەشىرىم سۇراپ، پروكۋراتۋرامەن ىمىراعا كەلىپ، ۇيقاماققا كوشىپتى. ەندى بۇعان نە دەرسىڭ؟ مۇندايدا اتامىز قازاق: «سەنگەن سەركەم سەن بولساڭ، ءمۇيىزىڭدى ۇرايىن» دەگەندى بەكەر ايتپاعان بولار.

ال بۇل كوزاچكوۆ دەگەندى جالعىز ەكەن دەسەڭىزدەر، تاعى دا قاتەلەسىزدەر. قازىر تانىمال بلوگەرلەر دە وسىنداي جولمەن اقشا تابۋدان تارتىنبايتىن كورىنەدى. وتكەندە ماحامبەت ءابجان دەگەن بلوگەر بەلگىلى ءبىر بيزنەسمەنگە: «سەن تۋرالى تەرىس پىكىر تۋدىراتىن ماقالا جازبايمىن»، - دەپ، ونىڭ «قالاماقىسىن» 50 ميلليون تەڭگەگە باعالاعان. سول مول دۇنيەنى قارماپ جاتقاندا قولعا ءتۇستى. قازىر تەمىر توردىڭ ارعى جاعىندا.

مىنە، شىن مانىندە ات توبەلىندەي ارى تازا جۋرناليستەر قوعامدى ءارتۇرلى قوقىستان ارىلتۋ ءۇشىن ارپالىسىپ جۇرگەندە، سول ادىلدىك ءۇشىن كۇرەسكەن بولىپ، ارىن دا، بارىن دا اقشاعا ساتقان «ساۋداگەر» جۋرناليستسىماقتاردى كورگەندە بۇل ەكىجۇزدىلىكتىڭ شەگى جوق پا دەپ قالاسىڭ. بۇلار نەگىزىنەن ءورىستىلدى جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەردىڭ اراسىندا تىم ءجيى كەزدەسەدى. مۇنى قوعامداعى انا تىلىمىزدەن گورى مارتەبەسى بيىكتەۋ وزگە ءتىلدىڭ اكەلەر ءبىر پايداسى دەسەك تە ارتىق بولماس.

جالپى، مەنىڭشە، جۋرناليستەردىڭ ساتقىندىعىنىڭ قوعامعا تيگىزەتىن زالالى ەرەكشە. مەملەكەتكە قىزمەت ەتۋ ءبىر باسقا دا، ءباسپاسوزدى بىرەۋدى ادەيى قارالايتىن اسا ءتيىمدى قۇرال ەتىپ، ونى بايۋدىڭ كوزىنە اينالدىرۋ - مۇلدەم باسقا دۇنيە. قاي نارسەگە دە بايىپتىلىقپەن قارالىق. كوزاچكوۆتار ارامىزدا ءالى دە جەتىپ ارتىلادى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz

8 پىكىر