جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 4720 0 پىكىر 21 ناۋرىز, 2013 ساعات 08:53

قانات بالقىبەك. قازاققا قازاقشا الىپپە قاجەت

 

الەمنىڭ ەڭ كوپ تاراعان تىلدەرىنە جاتاتىن اعىلشىن، يسپان، ورىس تىلدەرىنىڭ لەكسيكالىق قۇرامىنىڭ ەداۋىر بولىگىن كىرمە سوزدەر قۇرايدى. مىسالى، تۇرىك جانە ورىس تىلدەرىندە سىرتتان كىرگەن سوزدەر 30-40 پايىزدى قۇراسا، ماديار تىلىندە 60 پايىز، ال الەمنىڭ رەسمي تىلىنە اينالعان اعىلشىن تىلىندە - 75 پايىزدان اسىپ جىعىلادى. الەم تاجىريبەسىنە سۇيەنسەك، كەز كەلگەن تىلگە كىرمە سوزدەر وتە قاجەت قۋات كوزى بولىپ كەلەدى. جاڭا سوزدەرمەن قوسا جاڭا ۇعىمدار، جاڭا دۇنيەلەر كەلەدى. ءتىلدىڭ لەكسيكاسى باي تۇسەدى. ۇلتتىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتى رۋحاني سەرپىلىس الادى، عىلىم سالاسى وركەندەيدى.

قازاق لەكسيكاسىندا دا كىرمە سوزدەر بار. بىراق ولاردىڭ تۇگەلگە جۋىعى ورىس الىپپەسىن قابىلداماي تۇرىپ ەنگەندەر. دەمەك، وتكەن عاسىردىڭ 40-شى جىلدارىنان بەرى قازاق تىلىنە سىرتتان جاڭا ءسوز قۇيىلۋى توقتاعان (زاۋىت، پويىز ءتارىزدى ساناۋلى سوزدەردى ەسەپتەمەگەندە). ەگەر ءتىل ۇنەمى جاڭا سوزدەرمەن تولىقتىرىلىپ تۇرماسا، بىرتە-بىرتە ەسكىرە باستايدى. وسىدان كەيىن: «ءتىلىمىزدىڭ اياسى نەگە كەڭەيمەي جاتىر، نەگە باسەكەگە قابىلەتسىز بولىپ بارادى؟»، -  دەپ تاڭ قالامىز.

 

الەمنىڭ ەڭ كوپ تاراعان تىلدەرىنە جاتاتىن اعىلشىن، يسپان، ورىس تىلدەرىنىڭ لەكسيكالىق قۇرامىنىڭ ەداۋىر بولىگىن كىرمە سوزدەر قۇرايدى. مىسالى، تۇرىك جانە ورىس تىلدەرىندە سىرتتان كىرگەن سوزدەر 30-40 پايىزدى قۇراسا، ماديار تىلىندە 60 پايىز، ال الەمنىڭ رەسمي تىلىنە اينالعان اعىلشىن تىلىندە - 75 پايىزدان اسىپ جىعىلادى. الەم تاجىريبەسىنە سۇيەنسەك، كەز كەلگەن تىلگە كىرمە سوزدەر وتە قاجەت قۋات كوزى بولىپ كەلەدى. جاڭا سوزدەرمەن قوسا جاڭا ۇعىمدار، جاڭا دۇنيەلەر كەلەدى. ءتىلدىڭ لەكسيكاسى باي تۇسەدى. ۇلتتىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتى رۋحاني سەرپىلىس الادى، عىلىم سالاسى وركەندەيدى.

قازاق لەكسيكاسىندا دا كىرمە سوزدەر بار. بىراق ولاردىڭ تۇگەلگە جۋىعى ورىس الىپپەسىن قابىلداماي تۇرىپ ەنگەندەر. دەمەك، وتكەن عاسىردىڭ 40-شى جىلدارىنان بەرى قازاق تىلىنە سىرتتان جاڭا ءسوز قۇيىلۋى توقتاعان (زاۋىت، پويىز ءتارىزدى ساناۋلى سوزدەردى ەسەپتەمەگەندە). ەگەر ءتىل ۇنەمى جاڭا سوزدەرمەن تولىقتىرىلىپ تۇرماسا، بىرتە-بىرتە ەسكىرە باستايدى. وسىدان كەيىن: «ءتىلىمىزدىڭ اياسى نەگە كەڭەيمەي جاتىر، نەگە باسەكەگە قابىلەتسىز بولىپ بارادى؟»، -  دەپ تاڭ قالامىز.

ورىس الىپپەسى ارقىلى كەلگەن كومپيۋتەر، كونتسەرت، تسەمەنت، اكتەر سياقتى تولىپ جاتقان شۇبار سوزدەردى  قازاقشا دەپ ايتا المايمىز (سەبەبى ولار ءاۋ باستە ورىس ءتىلى ءۇشىن، ورىستىڭ الىپپەسىمەن ترانسكريپتسيالانعان) يا قازاقشالاپ: كامپۇيتىر، كانسەرت، سەمەنت، اكتور دەپ جازا المايمىز (سەبەبى ورىس الىپپەسى بەينە ءبىر كومپيۋتەرلىك باعدارلاما ءتارىزدى وعان رۇقسات بەرمەيدى).

كەز كەلگەن ۇلتتىڭ الىپپەسى بۇراتانا سوزدەردى سول تىلگە ترانسليتەراتور سياقتى ىڭعايلاپ تارجىمەلەپ تۇرۋى قاجەت. بوتەن سوزدەر سول كۇيى وڭدەلمەي كىرىپ جاتسا، ۆيرۋس ءتارىزدى ول تىلگە زيانىن تيگىزەدى، ءتىل قۇرىلىمىن ىشتەن بۇزىپ، قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرەدى.

قازاق تىلىنە دە سونداي ءبىر امبەباپ، ءتىل قاۋىپسىزدىگىن قورعاي الاتىن الىپپە اۋاداي قاجەت.

وقىرمان قاۋىمنىڭ نازارىنا جاڭا ءبىر الىپپەنى ۇسىنعىم كەلەدى. بۇل اعىلشىن نە ەجەلگى لاتىن ءتىلىنىڭ الىپپەسى ەمەس، احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ «توتە جازۋى» نەگىزىندە ازىرلەنگەن ءوزىمىزدىڭ قازاق الىپپەمىز:

 

لاتىنشا جازىلۋى

وقىلۋى

لاتىنشا جازىلۋى

وقىلۋى

1

Aa

ا

14

Nn

ەن

2

Bb

بى

15

Oo

و

3

Cc

شى

16

Pp

پى

4

Dd

دى

17

Qq

قۋ

5

Ee

ە

18

Rr

ەر

6

Ff

ەف

19

Ss

ەس

7

Gg

گە

20

Tt

تى

8

Hh

ھا

21

Uu

ۋ

9

Ii

ي

22

Vv

ۆە

10

Jj

ءجى

23

Ww

ۋا

11

Kk

كى

24

Xx

يكس

12

Ll

ەل

25

Yy

يگرەك

13

Mm

ەم

26

Zz

زەت(زى)

 

بىردەن قازاقتىڭ ءا، ءو، ءۇ، ۇ، ق، ع، ءى, ورىستىڭ شش، چ، تس، ە، يۋ، يا ارىپتەرى قايدا دەۋىڭىز مۇمكىن. بارلىعىن وسى 26 ارىپپەن كورسەتۋگە بولادى. ءتىپتى 22-ءسى دە جەتىپ تۇر، قالعان ءتورت ءارىپتى (F, V, W, X) كىرمە سوزدەر ءۇشىن پايدالانامىز.

قازاق ءتىلى سينگارمونيزم (داۋىستىلار ۇندەستىگى) قاعيداسىنا باعىنادى. سول سەبەپتى جىڭىشكە سوزدەردە جىڭىشكە داۋىستىلار، ال جۋان سوزدەردە جۋان داۋىستىلار جازىلادى. مىسالى: الماتى، توبىل، ىلە، وزەن، مۇرات، قاجى، سەمىز, وركەنيەتىمىز، قازاقتىلىق، اسەم. بۇلاردى Almati, Tobil, Ile, ozen, Murat, kaji, semiz, orkenietimiz, kazaktilik, asem دەپ جازامىز.  ە ءارپى جىڭىشكەلىكتىڭ بەلگىسى، سول سەبەپتى ە ءارپى بار سوزدەر دە جىڭىشكە بولىپ كەلەدى.

ارينە، سينگارمونيزم زاڭىنا باعىنبايتىن سوزدەر دە جوق ەمەس. ولار كوبىنەسە قۇراما نە «قازاقىلانباعان» سوزدەر: وزبەكستان، اقتوبە، شىمكەنت، اقىلبەك، پارلامەنت، بالەت، اگەنت ت.ب. بۇل سوزدەردى Ozbekstan, Aktobe, Cimkent, Akilbek, parlament, - دەپ نەمەسە اپوستروف ارقىلى: Ozbek'stan, Ak'tobe, Cim'kent, Akil'bek, parla'ment - دەپ تە جازۋعا بولادى. مەنىڭشە، اپوستروفتى تەك 1-ءشى سىنىپ وقۋلىقتارىنا عانا جازعان دۇرىس بولادى. كەلە-كەلە سول ازىن-اۋلاق سوزدەردىڭ جازىلىپ-ايتىلۋىنا كوزىمىز ۇيرەنىپ تە كەتەدى.  ورىس ءتىلىنىڭ ءار سوزىندە ءار ءتۇرلى بولىپ وزگەرىپ تۇراتىن ەكپىندەرىن دە جاتتاپ الدىق قوي. ال اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءاربىر ءسوزىنىڭ جازىلۋى ءبىر بولەك بولسا، ايتىلۋى دا ءبىر بولەك. كوبىسى ەشقانداي ەرەجەگە باعىنبايدى. سوعان قاراماستان بۇل تىلگە دەگەن سۇرانىس كۇننەن-كۇنگە ارتۋدا.

ال ەندى جوعارىداعى balet, agent سوزدەرىنە كەلەتىن بولساق، ولاردى وزگەرتۋسىز سول كۇيى جازامىز. قازاق ءتىلىنىڭ داۋىستىلار ۇندەستىگى زاڭىمەن ولار ەندى «بالەت»، «اگەنت» بولىپ وقىلۋى كەرەك. بۇل كەز كەلگەن ۇلتتىق الىپپەنىڭ زاڭدىلىعى. ءوزىمىز جاقسى بىلەتىن ورىس الىپپەسى دە سىرتتان كەلگەن بوتەن سوزدەردى اۆتوماتتى تۇردە «ورىسشالاندىرىپ» تۇرادى: nation - ناتسيا، football - فۋتبول، قازاق - كازاح، ەسىل - ەسيل.

سونىمەن بوتەن سوزدەر وزگەرتىلمەي  جازىلسا دا الىپپە ارقىلى «قازاقىلانۋعا» ۇشىرادى.

ال ەندى ە ءارپى ۇشىراسپايتىن: ءبىر، ۇكى، ءومىر، اكىم، كۇمىس ءتارىزدى جىڭىشكە سوزدەردى قالاي جازامىز؟  لاتىن الىپپەسىن پايدالانىپ جۇرگەن نەمىس، تۇرىك، ماديار حالىقتارى جىڭىشكە دىبىستاردى ۋملاۋت ارقىلى جازادى: Ü، Ö، Ä. الايدا قازاق تىلىندە ول تىلدەردە كەزدەسەتىن U, O, A ارىپتەرىمەن قاتار I ءارپىنىڭ دە جىڭىشكە ءتۇرى بار. ۋملاۋت ارقىلى ول - Ï بولىپ جازىلادى. سوندا ءبىر، ءبىز، ءسىز، كىم سياقتى ءجيى ۇشىراساتىن سوزدەر: bïr, bïz, sïz, kïm بوپ جازىلادى. بۇل سوزدەردى قولمەن جازعاندا مۇلدەم تۇسىنىكسىز بولىپ كەتۋى مۇمكىن.

سول سەبەپتى جىڭىشكەلىكتى ءبىلدىرۋ ءۇشىن ۋملاۋتتىڭ ورنىنا اكۋت بەلگىسىن قولدانعانىمىز دۇرىس بولادى («جىڭىشكە بەلگىسى»). مىسالعا: bíz, síz, kím, bírlik, ómir, ákim, kúmis, tájik, Pákistan.

قازاق تىلىندە سينگارمونيزم قاعيداسىنا باعىنبايتىن تاعى بىرقاتار سوزدەر بار: قادىر، قۇرمەت، قىزمەت، قورەك، مۇعالىم، لاعىنەت. بايقاساڭىزدار بۇل سوزدەردىڭ بارلىعىندا ق نە ع ارىپتەرى كەزدەسەدى. ولاردى: qadír, qurmet, qizmet, qorek, mughalím, laghinet - دەپ جازۋ كەرەك. دەمەك، كوپ ماماندارعا ۇناپ قالعان Q ارپىنە دە قولدانىس تاپتىق.

تەك بۇل ءارىپتى قازاقستان، قاراعاندى، قۋىرداق، قىزىل، باقا ءتارىزدى سوزدەرگە قولدانباۋىمىز قاجەت. بىرىنشىدەن ق ءارپى قازاق تىلىندە وتە ءجيى كەزدەسەتىندىكتەن جازۋىمىزدىڭ ۆيزۋالدى كوركەمدىگى جوعالادى (Qazaqstan, Qaraghandi, quurdaq, qizil, baqa). ەكىنشىدەن ەستەتيكا زاڭدىلىقتارىنا دا قايشى كەلەدى. جانە ەڭ باستى سەبەپ - وسى ءارىپ ارقىلى ءبىز ءوز ءتىلىمىزدى وقشاۋلاندىرىپ الامىز.

ال ەندى لاتىننىڭ K جانە G ارپتەرىن قولداناتىن بولساق ءتىلىمىزدىڭ «قازاقىلاندىرۋ» مەحانيزمىن ىسكە قوسامىز: Karpat (وقىلۋى - قارپات), Kuban (قۇبان), bambuk (بامبۇق), karat (قارات), uragan (ۇراعان), Madagaskar (ماداعاسقار), Kandagar (قانداعار).

سينگارمونيزم قاعيداسىنان تىس تاعى ءبىر سوزدەر كەزدەسەدى: Ahmet, rahmet, Halel. بۇل سوزدەردە Q ءارپىنىڭ ءرولىن H ءارپى اتقارادى.

ش ءارپىنىڭ ورنىنا سh ديگرافىن قولدانامىز: chapagat, Chardara, alacha, Kachgar. ال E, I, Y سىندى داۋىستىلاردىڭ الدىندا جالعىز س-نى جازساق تا بولادى: Cimkent, nece, etikci, cini.

سونداي-اق  A, O, U سىندى ارىپتەردىڭ الدىندا جانە ءسوز سوڭىندا جالعىز س جۇمساق ك بولىپ وقىلۋ ءتيىس: compania, comanda, telehicaya, vocal, facultet, act.

اقپارات قۇرالدارىندا ۇسىنىلعان كەيبىر لاتىن الىپپەسىنىڭ نۇسقالارىندا C ءارپىن تۇرىكتەرشە ج ءارپى رەتىندە جازۋ ۇسىنىلىپتى. ول دۇرىس ەمەس. سەبەبى وعۇز تىلدەرىنە جاتاتىن تۇرىك ءتىلىنىڭ C (دج) ءارىبى ءبىزدىڭ ج ەمەس ش ارپىنە سايكەس كەلەدى.

ال ەندى U جانە I ارىپتەرىنە كەلەتىن بولساق ولاردىڭ ءار قايسىسى ءتورت ءتۇرلى بولىپ وقىلادى. جوعارىدا ايتىلعانداي جۋان جانە جىڭىشكە (ۇ/ى، ءۇ/ى) نۇسقالارىمەن قاتار، قىسقا جانە ۇزاق تۇرلەرى بولادى: ۋ/ي, ۋى/يى. ديفتونگتاردا قىسقا ي مەن ۋ كوبىنەسە اشىق بۋىنداردا كەزدەسسە: aina, Aicha, Aijan, jauhar, Europa, aula; ۇزاق ي مەن ۋ نەگىزى جابىق بۋىنداردا ۇشىراسادى: kair, bairgi, oincik, baursak, Bayanaul. بۇل زاڭدىلىقتارعا باعىنبايتىن ازىناۋلاق: ايت، قايت، ءسويت، ءبۇيت سياقتى سودەردى Y ءارپى ارقىلى جازعان ابزال: Ayt, kayt, sóyt, búyt. سونداي-اق ءسوز سوڭىندا: ماي، سەمەي، اراي سوزدەرىن: may, Semey, Aray دەپ جازامىز دا، قالايى، جابايى، ارنايى سوزدەرىن: kalai, jabai, arnai دەپ جازالىق.

ديفتونگتان تىس سيرەك كەزىگەتىن ۋ مەن ي دىبىستارىن Y, Ì(كىرمە سوزدەردى) جانە Ù ارىپتەرىمەن جازامىز: yman, teledydar, mìnìstr, Lìsacov, sùret, tùra, bùra. H, V ارپتەرىنەن بۇرىن جانە كەيىن، سىرت سوزدەرىنىڭ C ءارپىنىڭ الدىندا I ءارپى كوپ جاعدايدا اشىلىپ ايتىلادى، سول سەبەپتى بەلگىلەمەي دە جازا بەرۋگە بولادى: respùblica, atletica, tehnica, micro, himia, tarih, ghibrat, Ráchit, Chicago, activ, Vilnius, victorìna.

ال U ءارپى ءسوز سوڭىندا ارقاشان اشىق وقىلادى: aru, su, oku, kóchu.

كوپتەگەن اۆتورلاردىڭ الىپپە نۇسقالارىندا ۇشىراساتىن تۇرىكتەردىڭ İi جانە Iı ارىپتەرىن قازاق الىپپەسىنە قولدانۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىزدىڭ تىلىمىزگە قاراعاندا تۇرىك تىلىندە ۇندەستىك قاعيدالارى ءجيى بۇزىلىپ تۇرادى، سول سەبەپتى انادولىداعى اعايىندار وسى ارىپتەردى قولدانۋعا ءماجبۇر. جانە دە تۇرىك ءتىلىنىڭ الىپپەسى وسىدان ءبىر عاسىر بۇرىن قۇراستىرىلعانىن دا ەسكەرگەن ءجون. ونىڭ ۇستىنە بۇل ارىپتەر كەز كەلگەن كومپيۋتەر مەن ۇيالى تەلەفوندا بولا بەرمەيدى.

ءتىلىمىزدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشىلىگى: ە ءارپى A, O, ارىپتەرىنىڭ الدىندا جازىلسا ي ارپىنە اينالادى: teatr (تياتر), meteor (مەتيور), real (ريال), feodal (فيودال).

ڭ دىبىسىن Ñ ارپىمەن بەلگىلەيمىز (تاتار مەن قىرىم تاتارلارى سياقتى): oleñ، oñay, toñ، meñ، añ. قازاق تىلىندە N ءارپى K, G, B ارىپتەرىنىڭ ، -ir, -iz, -il جۇرناقتارىنىڭ الدىندا ڭ ارپىنە اينالادى، سوندىقتان ونداي سوزدەردى N ارپىمەن جازا بەرەمىز: dank, janka, tenge, angime, enbek, janbir, kanbak, ónir, konir, koniz, teniz, kónil, jenil. جانە دە ىلىك سەپتىك جالعاۋلارى ارقاشان ڭ ارپىمەن اياقتالاتىندىقتان:  kímnin, nenin, ceteldin, Alachtin - دەپ جازا بەرسە بولادى.

ال اڭگىمە باسىنداعى ورىستىڭ شش، چ، تس، ە، يۋ، يا ارىپتەرىن وزگە ەلدەر سىڭايلى: sch, tch, ts, e, yu, ya دەپ تۇسىرسەك تە بولادى: aschi, tuschi, Scherbakov, Tchehia, Tchaikovsky, Vitsìn, tsetse, export, mer, Ecuador,  Yugoslavia, ayu, koyu, koyan, Yamal.

قازاقتىڭ ش ءارپى وزگە تۇركى تىلدەرىندە، ورىس تىلىندە كوبىنەسە چ ارپىنە اينالىپ جاتادى: چۋباركول، چيمكەنت، چۋندجا، كوكچەتاۆ. سول سەبەپتى وزگە حالىقتاردىڭ  چ دىبىسىن س ءارپى-مەن نە Ch ديگرافىمەن جازساق ول سوزدەر كەرىسىنشە قازاقشالانۋعا ۇشىرايدى: Chapayev (وقىلۋى - شاپاەۆ), Sabancilar (سابانشىلار), Ceboksari (شەبوكسارى),  chukchalar (شۇقشالار), cempion (شەمپيون), Mancester (مانشەستەر), match (ماتش).

جانە سوڭعىسى ia, io, ie ديفتوگتارىنىڭ وقىلۋىنا كەلەتىن بولساق، ءتىلىمىزدىڭ ەرەجەسىنە ساي ولار ەكپىندى بۋىنداردا يا، يو، يە بولىپ وقىلادى دا، ەكپىنسىز بۋىنداردا يا، يو، يە بولىپ وقىلۋى ءتيىس: piaz (پياز), karia (قاريا), stadion (ستاديون), madeniet (مادەنيەت), bie (بيە); جانە ەكپىنسىز: Austria (اۋىستريا), Germania (گەرمانيا), Túrkia (تۇركيا), pianìno (پيانينو), Vietnam (ۆيەتنام).

قازاق الىپپەسىنە ارنايى بەلگىلەرى بار ارىپتەردى ەڭگىزۋدىڭ قاجەتى جوق. سەبەبى جۇرە-بارا كوزىمىز بۇل ارىپتەرگە ۇيرەنىپ العان سوڭ، بارلىق سوزدەردى ەشبىر بەلگى-سىزىقشالارسىز دا جازىپ-وقۋعا بولادى.

ەگەر قازاق ءتىلىن وسى الىپپەگە كوشىرسەك ىرىق بەرمەي جۇرگەن مىڭداعان بۇراتانا سوزدەر بىردەن «قازاقشالانادى»:

adres (وقىلۋى - ادرەس), aliment (الىمەنت), anegdot (انەگدوت), artel (ارتەل), aut (اۋىت),     balzam (بالزام), benzin (بەنزىن), cabìnet (كابينەت), lazur (لازۇر), laureat (لاۋريات), litsenzia (لىتسەنزيا), maz (ماز), magnat (ماعنات), maket (ماكەت), mayak (ماياق), mentalitet (مەنتالىتەت), mìnus (مينۇس), muzyca (مۇزيكا), pاrfumer (پارفۇمەر), prezident (پرەزىدەنت), reis (رەيىس), termin (تەرمىن), urna (ۇرنا), facultet (فاكۇلتەت), cempionat (شەمپيونات), اngola (اڭعولا), اnkara (اڭقارا), اrgentina (ارگەنتينا), Berlin (بەرلىن), Polcha (پولشا), Gollandia (عوللانديا), Paraguay (پاراعۋاي), Gana (عانا), Ekaterinburg (ەكاتەرىڭبۇرگ), Baku (باقۋ), Praga (پراعا), Pireney (پىرەنەي), Apenìn (اپەنين), Brussel (برۇسسەل), Helsinki (حەلسىڭكى), Kama (قاما), Rìga (ريعا), Bulgaria (بۇلعاريا), Malta (مالتا), Ghimalay (عيمالاي), Kalìmantan (قاليمانتان), Islandia (ىسلانديا), Kabul (قابۇل) ت.ب.

 

سونداي-اق قازاقتىڭ اۋىزەكى تىلىندە عانا قولدانىلىپ جۇرگەن، وگەي سوزدەردى دە ەندى ەڭگىزە الامىز:

ábsalut ء(ابسالۇت), aduacat (ادۋاكات), acumilatir (اكۇمىلاتىر), actual (اكتۋال), bombi (بومبى), belet (بەلەت), dìzil ء(ديزىل), cansert (كانسەرت), lazir (لازىر), lampi (لامپى), lezbi (لەزبى), lenzi (لەنزى), magezin (ماگەزىن), massi (ماسسى), machine (ماشينە), medisìna (مەدىسينا), metir (مەتىر), pasti (پاستى) restaran (رەستاران), rayal (رايال), slesir (سلەسىر), symbil (سيمبىل), salerke (سالەركە), startir (ستارتىر), termis (تەرمىس),  tuberculez (تۇبەركۇلەز), sement (سەمەنت), elevatir (ەلەۆاتىر)  ت.ب.

Kazakstan Respùblicasinin ulttik ánurani:

 

Altin kún aspani,

Altin dán dalasi,

Erliktin dastani,

Elime karaci!

Ejelden er degen,

Dankimiz cikti goy.

Namisin bermegen,

Kazagim mikti goy!

Menin elim, menin elim,

Gúliñ bolip egilemin,

Jiriñ bolip togilemin, elim!

Tùgan jerim menin, Kazakstanim!

 

Elimizdin kalari: Almati, Astana, Karagandi, Atirau, Cimkent, Kostanay, Kizilorda, Oral, Kokcetau, Semey, Túrkistan, Petrapaul, Oskemen, Pauladar, Taraz, Kapchagay.

Ozen, kólder: Ertis, Sirdaria, Tobil, Esil, Nura, Alakól, Caspy, Balkach, Aral, Zaisan.

Ozge jer-su ataulari: Mangistau, Jetisu, Sari-Arka, Kazigurt, Baikonir.

 

Nakil sozder:

 

Teginde adam balasi adam balasinan akil, gilim, ar, minez degen narselermen ozadi. Odan baska narsemen ozdim goy demektin bári de akimakcilik...

Abay

 

Óz aldina el bolu'ga ózinin tíli, adebieti bar el gana jaray alatindigin bíz umitpaumiz kerek.

Ahmet Baitursinov

 

Ulttin tíli - sol ulttin jani, jan-duniesi. Ol jurekti soktirip turgan kan tamiri siakti. Egerde kan tamiri jabilip kalsa, jurek te sogu'in toktatpay ma?

Muhtar Auezov

 

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2275
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3591