02.03.2013

باسقوسۋدى جۇرگىزگەن جۋرناليست بەرىك ءۋالي جاقىندا مەملەكەتتىك حاتشى مارات ءتاجيننىڭ توراعالىعىمەن وتكەن اقپارات­تىق ساياساتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تۋراسىندا قوزعالعان تاقىرىپقا ورايلاستىرىپ ۇيىمداستىرۋدى ءجون ساناپتى. باق-تىڭ بۇرىننان قالىپتاسىپ قالعان تاپتاۋرىن جۇيەدەن شىعىپ، جاڭا مەديانارىق تالا­بىمەن جۇمىس ىستەۋگە كوشۋى جوعارىداعى جيىندا كوتەرىلگەنىمەن الدىمەن جۇزەگە اساتىن قادامدار ازىرگە انىقتالماعان سەكىلدى. سوندىقتان دا ارىپتەستەر قاۋىمى اركىمنىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەرگە وراي پىكىر ءوربىتتى.

02.03.2013

باسقوسۋدى جۇرگىزگەن جۋرناليست بەرىك ءۋالي جاقىندا مەملەكەتتىك حاتشى مارات ءتاجيننىڭ توراعالىعىمەن وتكەن اقپارات­تىق ساياساتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى تۋراسىندا قوزعالعان تاقىرىپقا ورايلاستىرىپ ۇيىمداستىرۋدى ءجون ساناپتى. باق-تىڭ بۇرىننان قالىپتاسىپ قالعان تاپتاۋرىن جۇيەدەن شىعىپ، جاڭا مەديانارىق تالا­بىمەن جۇمىس ىستەۋگە كوشۋى جوعارىداعى جيىندا كوتەرىلگەنىمەن الدىمەن جۇزەگە اساتىن قادامدار ازىرگە انىقتالماعان سەكىلدى. سوندىقتان دا ارىپتەستەر قاۋىمى اركىمنىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەرگە وراي پىكىر ءوربىتتى.

قوناق رەتىندە قاتىسقان قر پرەزي­دەنت جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكا­تسيالار قىزمەتىنىڭ رەسمي وكىلى التاي ابيبۋللاەۆ­تىڭ قازاق جۋرناليستيكاسىنا قاتىستى ويلارىن ورىنسىز دەي المايسىز. ءۇش ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن ازامات كەزىندە شەتەلدە ءبىلىم الىپ، دامىعان مەملەكەت­تەگى باسپا­سوز­دىڭ جۇمىس تاسىلدەرىنە ۇنەمى زەر سالىپ ءجۇرىپتى. ناتيجەسىندە، بىزدەگىدەي امبەباپ جۋرناليسكە قاراعاندا، سالالىق جۋرنا­ليس­تيكاعا كوشۋ كەرەك دەيتىن توق­تامعا كەلگەن. ايتالىق، ەۋروپا ەلدەرىندە ءتيىستى قۇرىلىم جەتەكشىلەرى ءباسپاسوز ءماسلي­حاتىن وتكىزۋ ءۇشىن رەداكتسيالارعا قوڭى­راۋ­لاتىپ، تاقىرىبى مەن قاتى­سۋشىسىن حابارلاعان سوڭ، اقپارات قۇ­رالىنىڭ باس­شىلىعى ءباسپاسوز ءماس­ليحاتىنا تەك قانا قامتىلاتىن سالاعا ماشىقتانعان ءتىلشىنى عانا جىبەرەدى ەكەن. ەگەر ول ءجۋرناليستىڭ مۇمكىندىگى بولماسا، ورنىنا كەلەسىسىن اتتاندىرا سالمايدى. ماسليحاتقا قاتى­سۋشى مىندەتتى تۇردە جان-جاقتى اقپارات­پەن قارۋلانىپ، كەرەك دەسەڭىز قيىن ساۋالدارمەن سۇحبات بەرۋشىنى تىعىرىققا تىرەپ جاتادى. «ال بىزدە، كەرىسىنشە. كۇنى كەشە عانا الماتىدا «التىلىقتىڭ» يران يادرولىق باع­دارلاماسىنا بايلانىستى جيىن وتكەندە، قازاقتىلدى ارىپتەستەر ءۇنسىز وتىر. «سۇراق قويىڭىزدار، نەگە بەلسەن­دى­لىك­تەرىڭىز تومەن؟» دەسەم، «ءبىزدىڭ قاتى­سى­مىز قانشا؟» دەپ، وزىمە سۇراق قويادى» دەيدى ا.ابيبۋللاەۆ. مۇنىڭ سەبەبىن ءاري­نە، تاقىرىپتى بىلمەيتىندىگىمەن، ياعني سا­لاعا ماشىقتانباۋىمەن بايلانىس­تىرادى.

«اباي» پورتالىنىڭ باس رەداكتورى ءداۋ­رەن قۋاتتىڭ ويىنشا، قازاق باسپا­سو­زىنىڭ جەتىستىگى بار، ۇتىلىسى - اقپاراتتىق كەڭىستىكتى كورشى ەلدىڭ گازەت-جۋرنالى مەن تەلەارناسىنا بەرىپ قويۋ. ەگەمەندىكتىڭ ال­عاشقى جىلدارىنداعى جاعداي ءساتتى باستال­عانىمەن بەرتىن كەلە، «الما تۆ» رەسەيلىك تەلەارنالاردى تاراتۋدى، «كاز­پرەسس» سىندى جەكەلەگەن ساتۋ جۇيەلەرى نەگىزىنەن جۋرنالدارىن ەلىمىزگە اكەلىپ ساۋدالاۋدى باستادى. «ولارعا ەشكىم دە تاپسىرما بەر­گەن جوق، بۇل تۇستا تابىس، پايدا ءۇشىن باس­تال­عان ارەكەتتەر اقىرىندا اقپارات كەڭىس­تىگىن تۇگەلىمەن باسىپ الۋ­لا­رىنا اكەلىپ سوق­تىردى. كەزىندە ەكى مەم­لەكەتتىڭ اراسىن­دا ءوزارا ءباسپاسوزدى تاراتۋ بويىنشا كەلى­سىمشارت بولعان، سوعان سۇيەنگەن كاسىپ­كەر­لەر قارجى ءۇشىن ءارتۇرلى سىلتاۋلارمەن قا­زاقتىلدى باسىلىمداردى تىقسىرىپ تاستادى. ءبىزدىڭ مينيسترلىك بۇل ماسەلەنى كۇن تارتىبىنە شىعارىپ، قاراۋى كەرەك» دەيدى ول. ينتەرنەت پورتالدى ءجۇر­گىزەتىن ءارىپ­تە­سىمىز ايماقتاعى جۋرناليستي­كانىڭ ءبىر­قاتار كەمشىلىكتەرىن اتادى. كادردىڭ تاپ­شىلىعى، زاماناۋي اقپاراتتىق تەحنو­لو­گيانى مەڭ­گەر­مەۋ، اكىمشىلىكتىك قىسىمدار، ت.ب. سياقتى كەدەرگىلەردى بۇزباي، كەڭگە قۇلاش جازۋى قيىن. جاڭا جولى رەتىندە ايماقتاردىڭ وزىندە ينتەرنەت سايتتاردى ۇيىمداستىرىپ، جاس قالام­گەر­لەردى سونىڭ اياسىنا توپ­تاس­تىرۋدىڭ قا­رەكەتىن جاساۋ كەرەك. مۇمكىن مەملەكەتتىك باسىلىم­دار­دىڭ بەلگىلى ءبىر اكتسيالارىن ۇلتتىق كومپانيالارعا ساتا وتىرىپ تا، توسىن قا­دام­دارعا دا بارۋدى ويلاستىرعان ءجون.

«حابار» اگەنتتىگىنىڭ باسقارما ءتور­اعاسى ايدوس ۇكىباەۆ مەملەكەتتىك حاتشى كوتەرگەن ماسەلەلەردىڭ وزدەرىنە دە ءتى­كەلەي قاتىستىلىعىن ايتىپ، ەندى تاپ­تاۋرىن جۇيەنى جاڭالايتىن تىڭ قادام­داردى قاراستىرىپ جاتقاندارىن جەتكىزدى. ال «نۇر وتان» حدپ حاتشىسى ەرلان قا­رين كوپشىلىكتى مەزى ەتكەن قاساڭ جۇيەنى وزگەرتۋ ءۇشىن الدىمەن سالامەن اينا­لىساتىن مەملەكەتتىك قۇرىلىمداردىڭ باق-پەن قارىم-قاتىناسىن وزگەرتۋ كەرەكتىگىنە توقتالدى. ويتكەنى رەداك­تسيالارعا قوعامداعى كەز كەلگەن وقيعا­لاردى جاريالاۋعا قاتىستى مىندەتتە­مەلەردىڭ ءوزى جوعارىدان تۇسەتىندىگى جا­سىرىن ەمەس قوي. ونىڭ ۇستىنە، «شاش ال دەسە، باس الاتىندار» تاعى بار. قىسقا كۇندە قىرىق قۇبىلاتىن «ساياسي قاس-قاباقتارعا» قارايلاعان قالامنان قاي­بىر وقىلىمدى نەمەسە شىنايى ماقالا شىقسىن؟! قاريننىڭ ويىنشا، «ۇكىمەت­تەن قوعامعا قاراي باعىتتالعان ارەكەتتىڭ كەرى جاۋابىن ەشكىم كەرەك ەتپەيدى. سوندىقتان دا «ۋرالاعان» وقىلىمسىز دۇنيەلەر قاپتايدى. مەملەكەتتىك حاتشى ماسەلەنى مەزگىلىندە جانە ناقتى سۇراق­تارمەن كوتەردى. راسىندا دا، مەملەكەت­تىك باق-تاردىڭ سايتتارى العاشقى ەلۋلىك­كە دە كىرمەيدى، ەسەسىنە، ايماقتاعى كەي­بىر پورتالداردى وقىلىمدىلىعى ولار­دان جوعارى. الىپ بارا جاتقان ديزاينى جوق، ماسەلە مازمۇندا. ايتسە دە تەلەارنا­لار بويىنشا رەيتينگ نەگىزىنەن قازاقتىل­دى باعدارلامالاردىڭ ارقاسىندا كوتەرىلىپ وتىر».
ەكى ساعاتقا سوزىلعان وتىرىس اياسىندا جۋرناليستەردىڭ الەۋمەتتىك احۋالىن وڭالتۋ، بىلىكتىلىگىن كوتەرۋ، بلوگەرلەردىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋعا قاتىستى دا پىكىرتالاستى وي ءوربىدى. ارىپتەستەر تۋىن­داعان ءتۇرلى ساۋالداردى قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىنە ارنايى جولداپ، ورتاق شە­شىمىن بىرلەسىپ ىزدەيتىن بولدى.

بەيسەنباي داۋلەتۇلى
استانا قالاسى

"ايقىن" گازەتى