جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3354 0 پىكىر 27 اقپان, 2013 ساعات 10:20

اڭشىلىق ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن جوق پا؟

ساياتشىلىق - بابامىزدان قالعان اتاكاسىپ. جاڭا جاۋ­عان قاردان كەيىن تاڭ قىلاڭ بەرە اتىن ەرتتەپ، تازىسىن ەرتىپ، ساداعىن اسىنىپ، بۇركىتىن قولىنا ۇستاعان كۇيى اڭعا شىعىپ كەتەتىن اتالارىمىز اۋىلعا مول ولجامەن ورالاتىن. وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ساياتشىلىق ءسوزى ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. ادەبي شىعارمالاردان عانا كەزدەستىرەسىڭ. ال اڭعا شىعۋدى «وحوتاعا» الماستىرىپ الدىق. «دجيپكە» وتىراسىڭ دا، مىلتىق نەمەسە اۆتوماتپەن قالاعان اڭىڭدى اتىپ الاسىڭ. ءيا، وسىندايدا تەك «سونار» سەكىلدى قۇسبەگىلەر دودالارى عانا بابامىزدان قالعان اسىل مۇرانى ساقتاپ قالىپ وتىرعانداي كورىنەتىنى جاسىرىن ەمەس.

 

بۇركىتشىلەر:

1. ءومىرحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 100 مىڭ تەڭگە

2. ەلتاي مۇپتەكەەۆ (الماتى وبلىسى) - 70 مىڭ تەڭگە

3. ەرمۇحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 50 مىڭ تەڭگە

4. جاسۇلان بۇركىتباي (الماتى وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە

5. قۋانىش يسابەكوۆ (الماتى وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە

قارشىعا:

1. باۋىرجان عازيزحان (جامبىل وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە

2. ەرمەك يمانزايىپ (پاۆلودار وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە

3. ءادىل شالىمبەتوۆ (جامبىل وبلىسى) - 15 مىڭ تەڭگە

 

ساياتشىلىق - بابامىزدان قالعان اتاكاسىپ. جاڭا جاۋ­عان قاردان كەيىن تاڭ قىلاڭ بەرە اتىن ەرتتەپ، تازىسىن ەرتىپ، ساداعىن اسىنىپ، بۇركىتىن قولىنا ۇستاعان كۇيى اڭعا شىعىپ كەتەتىن اتالارىمىز اۋىلعا مول ولجامەن ورالاتىن. وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە ساياتشىلىق ءسوزى ارحايزمگە اينالىپ كەتكەن سياقتى. ادەبي شىعارمالاردان عانا كەزدەستىرەسىڭ. ال اڭعا شىعۋدى «وحوتاعا» الماستىرىپ الدىق. «دجيپكە» وتىراسىڭ دا، مىلتىق نەمەسە اۆتوماتپەن قالاعان اڭىڭدى اتىپ الاسىڭ. ءيا، وسىندايدا تەك «سونار» سەكىلدى قۇسبەگىلەر دودالارى عانا بابامىزدان قالعان اسىل مۇرانى ساقتاپ قالىپ وتىرعانداي كورىنەتىنى جاسىرىن ەمەس.

 

بۇركىتشىلەر:

1. ءومىرحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 100 مىڭ تەڭگە

2. ەلتاي مۇپتەكەەۆ (الماتى وبلىسى) - 70 مىڭ تەڭگە

3. ەرمۇحان بايەتباي (الماتى وبلىسى) - 50 مىڭ تەڭگە

4. جاسۇلان بۇركىتباي (الماتى وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە

5. قۋانىش يسابەكوۆ (الماتى وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە

قارشىعا:

1. باۋىرجان عازيزحان (جامبىل وبلىسى) - 30 مىڭ تەڭگە

2. ەرمەك يمانزايىپ (پاۆلودار وبلىسى) - 25 مىڭ تەڭگە

3. ءادىل شالىمبەتوۆ (جامبىل وبلىسى) - 15 مىڭ تەڭگە

 

ءداستۇرلى تۇردە ۇيىمداستىرىلىپ كە­لە جاتقان «سونار» قۇسبەگىلەر دودا­سى بيىل ال­ماتى وبلىسىنىڭ ەڭبەكشى­قازاق اۋدا­نىن­داعى نۇرا اۋىلىنىڭ شەتىندەگى يلان­تاۋ تاۋىنىڭ باۋرا­يىن­دا ءوتتى. استانا قا­لا­سى، پاۆلودار، اق­مو­لا، اتىراۋ، جام­بىل، الماتى وب­لىس­تارىنىڭ قۇسبەگىلەرى كەل­گەن ەكەن. بارلىعى 39 بۇركىت، سانادىق. قارشىعا ۇستاعان ءۇش بالاقاي دا ءوزارا شە­بەردى انىقتادى. ءبىرىنشى كۇنى رەگلامەنت بو­يىنشا قۇسبەگىلەر بۇركىتتەرىمەن «سىر­لاسۋ» سىنىنان ءوتتى. ياعني بۇركىتىن شا­قى­رۋ، ونى­مەن قارىم-قاتىناسى باعا­لان­دى. سون­داي-اق قۇسبەگىلەردىڭ كيىم كي­ىس­تەرىنە دە ءمان بە­رىل­دى. ناتيجەسىندە، ءىر­ىكتەلگەندەر كە­لەسى كەزەڭگە شىعىپ، ەر­تەڭىندە قۇستارىن قويانعا سالدى. ال ودان ۇزدىك شىققان 10 قۇس­بەگى ءبۇر­كىت­تە­رىن تۇلكىگە سالدى. ءناتي­جە­سىندە، قۇي­رى­عىن بۇلعاڭداتا قاشقان تۇلكىگە قۇل­دي­لاي ۇشىپ كەلىپ، تىرپ ەتكىزبەي ۇستاعان «اي­تۇياق» اتتى بۇركىت باس جۇلدەنى جە­ڭىپ الدى.

جالپى، قۇسبەگىلەر اراسىنداعى «سونار - 2013» دوداسى بيىل دا ادەت­تەگىدەي قى­زىق­تى ءوتتى. ءتىپتى، قىتاي، ءتۇر­كيا، گەرمانيا، اقش-تان ارنايى كە­لىپ، قازاقتىڭ اتاكاسى­بىن تاماشالاپ ءجۇر­گەن تۋريستەردىڭ دە قا­را­سى كوپ. ارا­لارىندا جۋرناليستەر دە جە­تەرلىك. ءبارى دە بۇركىتتەرمەن سۋرەتكە ءتۇ­سىپ، قۇس­بەگىلەردىڭ كيىمدەرىنە تامسانىپ ءجۇر. مۇمكىندىكتى پايدالانىپ، وسى دودانى ۇيىمداستىرعان «قىران فەدەراتسياسى­نىڭ» اتقارۋشى ديرەكتورى باعدات ءمۇپ­تە­كە­قى­زى­مەن اڭگىمەلەسىپ، ءبىر ءبۇر­كىتتى باپتاۋ ءۇشىن جىلىنا قانشا اقشا كەرەكتىگى جايلى سۇرادىق.

- مەملەكەتىمىزدىڭ كوك تۋىندا نە­لىك­تەن قالىقتاعان قىران تۇر دەپ وي­لايسىز؟! ويتكەنى بۇركىت ەركىندىكتى ءسۇ­يە­دى. قانشا جەردەن عالىم بولساڭ دا، بۇل قۇستى قولدان كوبەيتە المايسىڭ. سون­دىقتان بالاپان كەزىنەن ۇيادان الىپ، سولاي وسىرەمىز. باپتاۋدىڭ دا ماشا­قاتى اۋىر. زور كۇتىمدى قاجەت ەتە­دى. ءبىر بۇركىتتى باپتاۋ ءۇشىن جىلىنا 1 ميل­ليون تەڭگەگە جۋىق قارجى كەرەك، - دەدى باعدات مۇپتەكەقىزى.

ماسەلە وسى جەردەن شىعادى عوي. بيىلعى «سونار» دوداسىندا باس ءجۇل­دە­گە 100 مىڭ تەڭگە سىياقى بەرىلدى. 2-ورىن يەگەرى جان قالتاسىنا 70 مىڭ تەڭ­گەنى باستى. ۇزدىك ۇشتىككە ەنگەن قۇس­بەگى 50 مىڭ تەڭگەنى ساناپ الدى. 4-ور­ىن­عا 30 مىڭ تەڭگە بەرىلسە، 5-ورىن يەگەرى 25 مىڭ تەڭگەنى قاناعات قىلدى. ەندى ەسەپتەپ كورەلىكشى. جىلىنا 1 ميل­ليون تەڭگەنى قاجەت ەتەتىن قىران قۇس­تىڭ يەسى 25 مىڭ تەڭگەنى قاي جىر­تى­عى­نا جۇمساماق؟ البەتتە، بۇل جەر­دە ۇي­ىم­داستىرۋشىلاردى دا كىنالاي ال­ماي­مىز. «قىران فەدەراتسياسىنىڭ» ءحالى بەلگىلى. شالقىپ جۇرگەن جوق. اق­شا­نى دا ۇكىمەتتەن الاتىنى تۇسىنىكتى. ءبى­راق باع­دات مۇپتەكەقىزىنىڭ ايتۋ­ىن­شا، قۇس­بەگىلىككە مەملەكەت تاراپى­نان ءجون­دى كوڭىل بولىنبەي وتىرعان كورىنەدى.

- ونى ايتاسىز، بىزگە ميلليون تۇر­ماق، ءجۇز تەڭگە دە بولىنبەي وتىر. تەك ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنىڭ جانىنان ءبىر ءبولىم اشىپ قويعان. ءبىتتى. باسقا جاساپ جات­قان جاقسىلىقتارى جوق، - دەپ اعى­نان جارىلدى اتقارۋشى ديرەكتور.

جالپى، بۇگىندە رەسپۋبليكا بو­يىن­شا ءبىر-اق قۇسبەگىلەر مەكتەبى بار. ەڭ­بەك­شىقازاق اۋدانىنىڭ نۇرا اۋى­لىن­دا ورنالاسقان. ساياتشىلىققا قى­زىق­قاندار وسىندا جاتتىعىپ، قىران قۇس­تاردى دا وسى جەردە باپتايدى. يلان­تاۋ بوكتەرى بۇركىتشىلەردىڭ جات­تى­عۋى ءۇشىن تاپتىرماس جەر. تۇلكى، قار­ساق، قوياندارىڭ مۇندا جەتەرلىك. بىراق جويىلىپ كەتۋدىڭ ءسال-اق الدىندا تۇر­عان كورىنەدى. قۇسبەگىلەردىڭ ەمەس، الگى جەر­دىڭ قويناۋىنا قىزىققان «حەمكو» جشس-ءنىڭ كەسىرىنەن. باعدات ءمۇپ­تەكە­قىزىنىڭ ايتۋىنشا، قازاق­ستان­داعى ءازىر­بايجان دياسپوراسىنىڭ توراعاسى ءابىلفايىس حامەدوۆ باسقا­را­تىن الگى جشس وتكەن جىلدىڭ ءساۋىر ايىنان بەرى يلانتاۋدان كارەر قا­زىپ، تاس ونىمدە­رىنىڭ ءۇش ءتۇرىن ءوندىرۋ­مەن زاڭسىز تابىس تاۋىپ كەلەدى ەكەن.

- ءوز جەرىمىزگە ءوزىمىز يە بولا ال­ماي ءجۇرمىز. ارىزدانباعان جەرىمىز جوق. اۋداندىق پروكۋراتۋرا، وبلىس­تىق اكىمشىلىك - بارلىعى دا بۇدان حا­بار­دار. بىراق ەشقايسىسى دا كومەك­تەسە الماي وتىر. ولاردىڭ ارەكەتتەرى زاڭسىز ەكەندىك­تەرىن بىلە تۇرا، ەش شارا قولدانار ەمەس. ەگەر بۇيتە بەر­سەك، قوياندارىمىز قىرىلىپ، تۇلكىلەر جويىلىپ، ەڭ قا­ۋىپتىسى - «قىزىل كىتاپ­قا» ەنگەن يلان ءوسىم­دىگى قۇرىپ كەتۋدىڭ از-اق الدىندا تۇر. جۋرناليستەر دە كەلدى. بىراق ءبىر-بىرلەپ كەلگەندىكتەن، ولار­دان دا قو­رىق­پاي، سەس كورسەتىپ، قۋىپ شىعىپ جا­تىر، - دەپ شاراسىزدىق ءبىل­دىردى باع­دات مۇپتەكەقىزى.

جاقىن ۋاقىتتا الماتىنىڭ جۋر­ناليستەرى توپ بولىپ يلانتاۋعا قايتا بارىپ، زاڭسىز قازىلعان كارەرانى ءوز كوزدەرىمەن كورىپ قايتپاقشى.

اۆتور: ءازيز ءجۇمادىل

"الاش ايناسى" گازەتى

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1567
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2261
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3551