بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 6453 0 پىكىر 25 قاڭتار, 2013 ساعات 09:22

كومۋسىز قالعان كوسەم

21 قاڭتار - الەمدە العاشقى سوتسياليستىك مەملەكەت اتالاتىن كەڭەستەر وداعىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، ميلليونداعان ەڭبەكشى تاپتىڭ «كۇن كوسەمى» اتانعان ۆلاديمير يليچ لەنيننىڭ قايتىس بولعان كۇنى.
بۇعان دەيىن لەنين تۋرالى نەشە ءتۇرلى كىتاپتار جازىلىپ، ءارتۇرلى فيلمدەر ءتۇسىرىلىپ، جىل سايىن ويدى سان-ساققا جۇگىرتەتىن قىزىقتى دەرەكتەردىڭ، سەنساتسيالىق جاڭالىقتاردىڭ كۋاسى بولىپ ءجۇرمىز. الەم تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعان وسى ءبىر كىشكەنتاي بويلى، سوزگە شەشەن، ىسكە جۇيرىك جاننىڭ ءومىرى، قىزمەتى كىم-كىمگە بولسا دا قىزىقتى. ءتىپتى لەنيندى وسى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ كۋميرى سانايتىن، «كوسەم» كورەتىندەر دە ارامىزدا ءالى بار. ءبىز تومەندە ءيليچتىڭ نەدەن ولگەندىگى، ولگەننەن كەيىنگى تاعدىرى، ونىڭ جانسىز بەينەسىن عالىمدار وزگەرىسسىز قالاي ساقتاپ قالا العاندىعى تۋرالى از-كەم اڭگىمەلەپ بەرمەكپىز.

لەنيننىڭ ولىمىنە كىم كىنالى؟
ءبىر قاراعاندا لەنيننىڭ ءومىرى مەن ءولىمى تۋرالى بۇگە-شىگەسىنە دەيىن مىڭداعان كىتاپتاردا ايتىلىپ، جازىلىپ قويعان سياقتى كورىنەدى. دەگەنمەن كسرو قۇلاعاننان كەيىن الەمدىك پرولەتارياتتىڭ كوسەمى تۋرالى شىندىقتان گورى اڭىزدىڭ كوپ جازىلعاندىعى بەلگىلى بولا باستادى. لەنيننىڭ ءولىمى تۋراسىندا دا سونداي اڭىزدار از ايتىلماعان ەكەن. ال اڭىز بەن شىندىقتىڭ كوپ سايكەس كەلە بەرمەيتىنى بارشاعا بەلگىلى.

21 قاڭتار - الەمدە العاشقى سوتسياليستىك مەملەكەت اتالاتىن كەڭەستەر وداعىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، ميلليونداعان ەڭبەكشى تاپتىڭ «كۇن كوسەمى» اتانعان ۆلاديمير يليچ لەنيننىڭ قايتىس بولعان كۇنى.
بۇعان دەيىن لەنين تۋرالى نەشە ءتۇرلى كىتاپتار جازىلىپ، ءارتۇرلى فيلمدەر ءتۇسىرىلىپ، جىل سايىن ويدى سان-ساققا جۇگىرتەتىن قىزىقتى دەرەكتەردىڭ، سەنساتسيالىق جاڭالىقتاردىڭ كۋاسى بولىپ ءجۇرمىز. الەم تاريحىندا وشپەس ءىز قالدىرعان وسى ءبىر كىشكەنتاي بويلى، سوزگە شەشەن، ىسكە جۇيرىك جاننىڭ ءومىرى، قىزمەتى كىم-كىمگە بولسا دا قىزىقتى. ءتىپتى لەنيندى وسى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ كۋميرى سانايتىن، «كوسەم» كورەتىندەر دە ارامىزدا ءالى بار. ءبىز تومەندە ءيليچتىڭ نەدەن ولگەندىگى، ولگەننەن كەيىنگى تاعدىرى، ونىڭ جانسىز بەينەسىن عالىمدار وزگەرىسسىز قالاي ساقتاپ قالا العاندىعى تۋرالى از-كەم اڭگىمەلەپ بەرمەكپىز.

لەنيننىڭ ولىمىنە كىم كىنالى؟
ءبىر قاراعاندا لەنيننىڭ ءومىرى مەن ءولىمى تۋرالى بۇگە-شىگەسىنە دەيىن مىڭداعان كىتاپتاردا ايتىلىپ، جازىلىپ قويعان سياقتى كورىنەدى. دەگەنمەن كسرو قۇلاعاننان كەيىن الەمدىك پرولەتارياتتىڭ كوسەمى تۋرالى شىندىقتان گورى اڭىزدىڭ كوپ جازىلعاندىعى بەلگىلى بولا باستادى. لەنيننىڭ ءولىمى تۋراسىندا دا سونداي اڭىزدار از ايتىلماعان ەكەن. ال اڭىز بەن شىندىقتىڭ كوپ سايكەس كەلە بەرمەيتىنى بارشاعا بەلگىلى.
سوتسياليزم تۇسىندا لەنيننىڭ ءولىمى بۋرجۋيلاردىڭ جاندايشابى فانني كاپلان ەسىمدى ايەلدىڭ اتقان ۋلى وقتارىنىڭ كەسىرىنەن بولدى دەپ وقۋشىلار مەن جالپى بۇقارا حالىقتىڭ ميىنا قۇيىلىپ كەلگەن بولاتىن. XX عاسىردىڭ اياعىنا قاراي بۇل ەرتەگىگە سەنەتىندەردىڭ قاتارى سيرەپ، «كۇن كوسەمنىڭ» ولىمىنە قاتىستى تىڭ دەرەكتەر پايدا بولا باستادى. لەنيننىڭ ولىمىنە ءستاليندى كىنالاۋشىلار، ءتىپتى زايىبى ن.كرۋپسكاياعا دا كىنا ارتقاندار بار. سونىمەن لەنيننىڭ ولىمىنە كىم كىنالى؟
ف.كاپلاننىڭ 1918 جىلدىڭ تامىز ايىندا لەنيندى اتىپ، جاراقاتتاعانى راس. كەڭەستىك ۇلكەن ەنتسيكلوپەديادا ايتىلعانداي: «ۋ جالاتىلعان ەكى وق لەنينگە تيگەن. ونىڭ ءومىرى قىل ۇستىندە جاتقان». بىراق رەسمي تۇلعالاردىڭ وتىرىگى سەكىلدى ەنتسيكلوپەدياداعى سوزدەر دە وتىرىك بولاتىن.
ماسەلەن سول كەزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ حالىق كومميسسارى سەماشكو كوسەمگە قاراتا اتىلعان وقتارعا وڭتۇستىك امەريكالىق «كۋرارە» دەگەن شوپتەن جاسالعان ۋدىڭ جاعىلعانى تۋراسىندا تۇسىنىك بەرگەن كەزدە قاتتى اسىرەلەپ، بويامالاپ جىبەرگەن كورىنەدى. الايدا وقتاردى لەنيننىڭ دەنەسىنەن الۋعا اسىقپاعان. 1922 جىلى لەنين باس اۋرۋىنان قينالىپ جۇرگەن كەزىندە الگى وقتار قايتا ەسكە تۇسكەن. بەرليننەن ارنايى شاقىرتىلعان دارىگەر كلەمپەرەر لەنيننىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرە كەلە وعان وقتاردى دەنەدەن الىپ تاستاۋ كەرەكتىگى جايلى كەڭەس بەرەدى. سەبەبى قورعاسىن دەنەدە تۇرا بەرسە، ودان ۋلانىپ قالۋىڭىز مۇمكىن دەپتى. بىراق لەنيننىڭ جەكە دارىگەرى روزانوۆ وق تيگەن جەرگە ەت ءوسىپ كەتكەنىن، ونىڭ اسا قاۋىپتى ەمەس ەكەندىگىن ايتادى. دەگەنمەن ەكى وقتىڭ ءبىرىن الۋ كەرەك دەگەن توقتامعا كەلەدى. وپەراتسيا وڭاي وتكەن، ويتكەنى وق تەرىنىڭ استىندا تۇرىپتى.
وقتى دەنەدەن العاننان كەيىن ارادا تۋرا 3 اپتا وتكەن كەزدە ۆلاديمير ءيليچتىڭ ءحالى كۇرت ناشارلاپ كەتەدى. 25-27 مامىر ارالىعىندا وڭ قولى مەن وڭ اياعى جارتىلاي جانسىزدانىپ، جوندەپ سويلەي الماي قالادى. بۇل جوعارىداعى «ءساتتى» اياقتالعان وپەراتسيانىڭ ناتيجەسى ەكەنى ايدان انىق ەدى. ءبىر ايتا كەتەتىنى، كەيىنىرەك، 1925 جىلى ءدال سول اۋرۋحانادا، ءدال سول دارىگەردىڭ وپەراتسياسىنان كەيىن اتاقتى ورىس رەۆوليۋتسيونەرى م.فرۋنزە قايتىس بولعان بولاتىن.
ۇزاق ۋاقىتتار بويى لەنين مي تامىرلارىنىڭ تۇقىم قۋالايتىن اتەروسكلەروز اۋرۋىنا شالدىعىپ، سودان قايتىس بولدى دەگەن رەسمي قورىتىندى ۇستەمدىك قۇرىپ تۇردى. بىراق سوڭعى كەزدەرى مىنا ءبىر دالەل ءجيى كەلتىرىلىپ ءجۇر. ياعني لەنين 1902 جىلى پاريجدىك جەزوكشەدەن سيفيليس اۋرۋىن جۇقتىرىپ، سونىڭ كەسىرىنەن ءولىپتى-ءمىس. لەنيننىڭ ءولىمىن زەرتتەي كەلە تاريحشى، جازۋشى حەلەن راپاپورت تا ءدال وسىنداي قورىتىندى جاساپتى. ال 2004 جىلى European Journal of Neurology جۋرنالىندا لەنين نەيروسيفيليستەن ولگەن دەگەن ماقالا جارىققا شىقتى. مۇنداي قورىتىندىنىڭ شىعۋىنا لەنيندى ەمدەۋ كەزىندە تاعايىندالعان ءدارى-دارمەكتەر نەگىز بولعان كورىنەدى. دەگەنمەن ولاردىڭ زەرتتەۋلەرى مەن ايتقاندارى راس بولعان كۇننىڭ وزىندە، رەسەيدەگى ۇلى توڭكەرىستى مي سيفيليسىنە شالدىققان، ەسى اۋىسقان كىسىنىڭ جاساعانىنا سەنگىڭ كەلمەيدى.
ءومىرىنىڭ سوڭىنا قاراي لەنين ادام ايارلىق جاعدايعا جەتكەن. كوسەمنىڭ دەنساۋلىعى العاش سىر بەرە باستاعان تۇستا-اق قاسىندا جۇرگەن سەنىمدى سەرىكتەرى بيلىككە تالاسا باستايدى. لەنين و دۇنيەلىك بولا قالعان جاعدايدا ورنىن باساتىنداردىڭ كوش باسىندا ەڭ الدىمەن ۇكىمەت باسشىسى رىكوۆ پەن رەۆوليۋتسيونەر بۋحارين كوپ اتالاتىن. سەبەبى ولار ورىس ۇلتىنان ەدى. گرۋزين ۇلتىنان شىققان ستالين، ەۆرەي تروتسكي مەن پولياك دزەرجينسكيدىڭ مەملەكەت باسشىسى اتانا قويۋى ەكىتالاي كورىنگەن. الايدا، شىن مانىندە، ساياسي كۇشكە ستالين كوبىرەك يە بولا باستايدى. ول بارلىق نارسەنى قاداعالاۋدى ءوز قولىنا الادى. ءتىپتى كوسەمدى ەمدەۋدى دە.
دەنساۋلىعى ءسال دۇرىستالعان كەزدە دارىگەرلەر لەنينگە 5-10 مينۋت حاتشىلاردىڭ كومەگىمەن قاعازعا حات تۇسىرۋگە رۇقسات بەرەدى. بىراق حاتشىلار ءيليچتىڭ نە تۋرالى جازدىرعانىن دەرەۋ ستالينگە جەتكىزىپ وتىرعان. دەنەسى جارتىلاي جانسىزدانىپ، توسەككە تاڭىلىپ جاتسا دا، ەلدىڭ ساياسي ومىرىنە ارالاسپاسا لەنين لەنين بولا ما؟ ول ءاردايىم پارتيانىڭ جيىندارىنا ارناپ بايانداما، حاتتار جازىپ وتىرعان. ول حاتتاردى الگى تىڭشىلار ءستاليننىڭ قۇلاعىنا جەتكىزەتىن. 1922 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا ۆلاديمير يليچ حات جازىسۋ ارقىلى تروتسكيدىڭ ءبىر كەلىسىمىن الادى. ول كەلىسىم بويىنشا تروتسكي ورتالىق كوميتەتتىڭ تاياۋدا وتەتىن پلەنۋمىندا «سىرتقى ساۋدادا مونوپوليانى ساقتاۋ مەن نىعايتۋ» جونىندەگى ۇستانىمىن جاريالاۋ كەرەك بولاتىن. بۇل حاتتى لەنين ءوزىنىڭ ايەلى ن.كرۋپسكاياعا ايتىپ وتىرىپ جازدىرتقانىمەن، حاتشىسى فوتيەۆا دەرەۋ بۇل تۋرالى ءستاليننىڭ قۇلاعىنا جەتكىزەدى. كوسەمنىڭ تروتسكيدىڭ قولىمەن الداعى پلەنۋمدا ءوزىن قۇرتپاقشى بولىپ وتىرعانىن ستالين بىردەن سەزەدى. اشۋعا مىنگەن ستالين ن.كرۋپسكاياعا قوڭىراۋ شالىپ، ءيليچتىڭ تىنىشتىعىنا قاتىستى دارىگەرلەردىڭ نۇسقاۋىن ورىنداماي وتىرسىڭ دەپ ايىپ تاعادى. ونىمەن قويماي پارتيالىق جولمەن قۋدالايمىن دەپ تە قورقىتادى. ودان قالسا، رەۆوليۋتسيا كوسەمى قايتىس بولعان جاعدايدا لەنيننىڭ جەسىرى سەن ەمەس، كارى بولشەۆيك ايەل ارتيۋحينا دەپ جاريالايتىن بولامىز دەپ قوقان-لوققى كورسەتسە كەرەك. كرۋپسكايا بولسا ءوز كەزەگىندە وسى تۋرالى كۇيەۋىنە ايتىپ، شاعىمدانادى. لەنين وسىلايشا ستالينگە ايەلىنەن كەشىرىم سۇراۋىن تالاپ ەتىپ حات جازادى. حاتتا كەشىرىم سۇراماساڭ، مەنىمەن ات قۇيرىعىن كەسىسەسىڭ دەگەندى مەڭزەيدى. ستالين جاۋاپ حاتتا «كەشىرىم سۇرا دەسەڭىز سۇرايىن، بىراق نە ءۇشىن سۇرايمىن جانە مەنىڭ جازىعىم نەدە ەكەنىن بىلە الماي وتىرمىن» دەگەن سوزدەر جازادى. لەنين مەن ءستاليننىڭ اراسى وسىدان كەيىن تۇپكىلىكتى ناشارلاپ سالا بەرگەن.
لەنيننىڭ دەنساۋلىعىنىڭ دۇرىستالا باستاۋى ستالينگە قاۋىپ تۋدىرا باستاعان ەدى. مۇنى پارتيانىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەندەردىڭ بارلىعى بىلگەن. شەتەل اسىپ كەتكەن تروتسكي سول كەزدەرى ستالين لەنينگە ۋ بەرىپ ءولتىردى دەگەندى ايتادى. بۇل دايەك وسى كۇنگە دەيىن ايتىلىپ ءجۇر. تروتسكيگە شەتەلگە قاشىپ كەتكەن ءستاليننىڭ حاتشىلارىنىڭ ءبىرى جولىعىپ، 1924 جىلدىڭ 20 قاڭتارىندا ماسكەۋ ماڭىنداعى گوركيدە جاتقان لەنينگە ۋ بەرۋ ماقساتىمەن ءستاليننىڭ ەكى دارىگەردى ارنايى جىبەرگەندىگى جونىندە ايتىپ بەرىپتى. كەلەسى كۇنى ۆلاديمير يليچ قايتىس بولادى.
لەنيننىڭ ۋلانۋى تۋرالى تاعى ءبىر دەرەكتى ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. كيروۆتىڭ ولىمىنە قاتىسى بار دەپ 6 جىل تۇرمەدە وتىرىپ، كەيىن شەتەلگە كوشىپ كەتكەن ەليزاۆەتا لەرمولا اباقتىدا وتىرعانىندا كرەملدىڭ گوركيدەگى ءساناتوريىنىڭ باس اسپازشىسى بولعان گاۆريل ۆولكوۆپەن سويلەسكەنىن ايتادى. 1924 جىلدىڭ 21 قاڭتارىندا ساعات 11-دە لەنينگە ەكىنشى تاڭعى اسىن اكەلگەن سول بولسا كەرەك. كىرگەن كەزدە بولمەسىندە ەشكىم بولماپتى. لەنين تۇرۋعا ۇمتىلىپ، ەكى قولىن سوزعانىمەن ءالى بولماي قۇلاپ كەتىپتى. قاسىنا جۇگىرىپ بارعاندا قۇلاپ بارا جاتقان يليچ ۆولكوۆتىڭ قولىنا ءبىر قاعازدى ۇستاتىپ ۇلگەرەدى. سول كەزدە لەنيننىڭ جەكە تەراپەۆتى، دارىگەر ەلياستروۆ كىرىپ قالعان. ۆولكوۆتىڭ كومەگىمەن ول ناۋقاستى توسەگىنە جاتقىزىپ، تىنىشتاندىراتىن ينە سالىپتى. ۆولكوۆ لەنيننىڭ بەرگەن قاعازىن تەك ول قايتىس بولعاننان كەيىن كەشكە قاراي ارەڭ وقىپتى. وندا بىلاي دەپ جازىلسا كەرەك: «گاۆريلۋشكا، ماعان ۋ بەرىپ كەتتى... دەرەۋ بارىپ ناديانى ەرتىپ كەل... تروتسكيگە ايت... مۇمكىندىگىڭ بولسا، بارىنە ايت». دەگەنمەن ءبارى كەش بولاتىن. 1924 جىلدىڭ 21 قاڭتارىندا كەشكى ساعات 18:50-دە 53 جاسىندا لەنين و دۇنيەگە اتتانادى.
قازىرگى عالىمدار لەنين شىنىمەن ۋلانعان بولسا، ونى شاشىن زەرتتەۋ ارقىلى دالەلدەۋگە بولادى دەپ وتىر. ونداي زەرتتەۋ جاسايتىن قۇرىلعىلار دا بار كورىنەدى. بىراق رەسەي باسشىلىعى بۇعان رۇقسات بەرمەي وتىر. ياعني، لەنين ءومىرىنىڭ قۇپياسى ولارعا دا ءتيىمدى شىعار؟!.

مۇزداتۋدىڭ ورنىنا بالزامداۋ
كەڭەستەر وداعىندا ءومىر سۇرگەن كەز-كەلگەن ازاماتتىڭ سول كەزدەگى تۇسىنىگى بويىنشا قايتىس بولعاننان كەيىن لەنيننىڭ دەنەسىن جەرلەمەۋگە ءبىر عانا نارسە سەبەپ بولعان. ول - لەنينمەن قوشتاسۋعا كەلگەن حالىقتىڭ وتە كوپ بولۋى. اعىلعان حالىقتى توقتاتۋ مۇلدە مۇمكىن بولماۋى. سوسىن لەنيننىڭ دەنەسىن كوممۋنيزمنىڭ جاڭا عاسىرىنىڭ سيمۆولى رەتىندە عاسىرلار بويى ساقتاپ قالايىق دەگەن سەكىلدى كسرو-نىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندەگى كوممۋنيستەردىڭ پارتيا باسشىلىعىنىڭ اتىنا جازىلعان مىڭداعان حاتتارى سەبەپ بولعانعا ۇقسايدى.
الايدا، شىن مانىندە، تىپتەن بۇلاي بولماعان. رەسمي قۇجاتتارعا سايكەس تسيك پەن سول كەزدەگى بارلاۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى دزەرجينسكيدىڭ كوميسسياسىنا وڭىرلەردەگى مىڭداعان پارتيا بەلەسەندىلەرىنىڭ جازعان حاتتارى راسىمەن دە كەلىپ ءتۇسىپ جاتقان. بىراق ولاردىڭ وتىنىشتەرىندە تەك لەنيننىڭ اتىن عاسىردان عاسىرعا جەتكىزۋ ءۇشىن ارحيتەكتۋرالىق نىساندار مەن ۇلكەن-ۇلكەن مۇسىندەر جاساۋ كەرەكتىگى جانە الىس ايماقتارداعى، قالا، ۋەزدەردەگى دەلەگاتتاردىڭ كۇن كوسەممەن قوشتاسۋ ءۇشىن ماسكەۋگە كەلۋىنە رۇقسات بەرۋى جا­يىندا بولسا كەرەك. ال ەندى لەنيننىڭ دەنەسىن ۇزاق ۋاقىت ساقتاۋ، بالزامداۋ تۋرالى ءوتىنىش بىردە-ءبىر حاتتا جازىلماعان ەكەن. ورىس زەرتتەۋشىلەرى مۇنداي حاتتاردى مۇراعاتتاردان مۇلدە كەزدەستىرمەپتى. دزەرجينسكيدىڭ كوميسسياسىندا لەنيننىڭ دەنەسىن بالزامداۋ تۋرالى ماسەلە العاشقى اپتادا كوتەرىلمەگەن. دەگەنمەن 1924 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنا قاراي بۇل تۋرالى كوپ ايتىلىپ، تالقىلانا باستاعان. پارتيا باسشىلىعى لەنيننىڭ دەنەسىن بۇكىلالەمدىك كوممۋنيستىك قوزعالىستىڭ سيمۆولى رەتىندە ۇزاق ۋاقىتقا ساقتاۋدان كەلەتىن ساياسي پايدانى بىلگەنى انىق. سول كەزدەرى ءستاليننىڭ ءوزى ءيليچتىڭ دەنەسىن ساقتاپ قويساق، ماسكەۋگە ميلليونداعان جۇمىسشى تاپتىڭ زيارات ەتىپ كەلەتىنىنە كۋا بولامىز دەپتى.
لەنين ولگەننەن كەيىن ونىڭ دەنەسىن بالزامداۋ تۋرالى ەڭ العاش بوپ ماسەلە كوتەرگەن عالىمداردىڭ ءبىرى حيميك بوريس زبارسكي بولعان. ءولى دەنەنى بالزامداۋ ارقىلى ۇزاق ۋاقىتقا ساقتاۋعا بولاتىنىن جاقسى بىلگەنىمەن، بوريس زبارسكي بۇل ىسپەن ەشقاشان اينالىسىپ كورمەگەن-ءدى. سول ءۇشىن دە وسى ىسپەن اينالىسۋعا مۋزەي جادىگەرلەرىن قاتىرىپ ساقتاۋدىڭ كانىگى شەبەرى، ءبىلىمدى ءارى بىلىكتى حاركوۆتىق اناتوم-دارىگەر ۆ. ۆوروبەۆتى كوندىرىپ، ۋادەسىن الادى. مەملەكەت باسشىلىعى وعان دەيىن دەنەنى مۇز عىپ قاتىرىپ ساقتاۋعا ارنالعان قىمبات تۇراتىن گەرمانيالىق قۇرىلعىنى ساتىپ الىپ قويسا كەرەك. دەگەنمەن بوريس زبارسكي بالزامداۋدىڭ مۇزداتىپ قاتىرعاننان گورى الدەقايدا ءتيىمدى ەكەنىن، مۇزداتقان جاعدايدا تەرىنىڭ ءتۇسى جىل وتكەن سايىن وزگەرەتىنىن، بۇل ءادىستىڭ قاجەتسىزدىگىن دالەلدەپ، بالزامداۋ ىسىمەن اينالىسۋعا تولىق مۇمكىندىك الادى. ال «كوسەمنىڭ» جانسىز دەنەسى وسى ۋاقىتتارى، ناۋرىز ايىنىڭ اياعىنا دەيىن بالزامداۋسىز تۇرعان. لەنين ولگەن سوڭ تۋرا 56 كۇننەن كەيىن بارىپ قانا ەل باسشىلىعى ونىڭ دەنەسىن بالزامداۋ تۋرالى شەشىم شىعارادى.
P.S. رەسەيدىڭ مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى ۆلاديمير مەدينسكي لەنيننىڭ سۇيەگىن جەر قويىنىنا بەرۋ كەرەك دەگەن ماسەلەنى ۇنەمى كوتەرىپ ءجۇر. ونىڭ ايتۋىنشا، قىزىل الاڭداعى ماۆزولەيدە جاتقان «كۇن كوسەمنىڭ» بالزامدالعان ءتانىنىڭ توقسان پايىزدان استامى جاساندى زاتتار. تانىنەن تۇك قالماعان. ءىرىپ-ءشىرىپ بىتكەن. مەدينسكيدىڭ ويىنشا، لەنيننىڭ مۇردەسىن بۇدان ءارى ۇستاۋ بيۋدجەتكە دە ارتىق شىعىن، ونىڭ ۇستىنە مۇردەنىڭ يدەولوگيالىق ارتەفاكت رەتىندەگى قۇنى قالماپتى، سونداي-اق مۇردەنى جەر قوينىنا بەرمەۋ لەنيننىڭ تۋىستارى مەن كوممۋنيستىك يدەولوگياعا ادال ادامدارعا جاسالعان قيانات بولىپ تابىلادى ەكەن.

داۋرەن ءابدىرامانوۆ

"تۇركىستان" گازەتى

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3522