رەسەي ۋكراينا سوعىسىندا بارلىق قارۋ ءتۇرىن قولدانۋدا. الايدا ونىڭ سوققى جاساۋشى جانە بارلاۋشى دروندارىنىڭ الدەقايدا ءالسىز ەكەنى بايقالدى. بۇل ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ماقساتىندا، ماسكەۋ درون ساتىپ الۋ جولدارىن ىزدەستىرۋدە.

اقش بيلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، رەسەيگە درون ساتاتىن ەل تابىلعان. ول يران. ء"بىزدىڭ بولجامىمىز بويىنشا، يران رەسەيگە تامىز ايىندا Mohajer-6 جانە Shahed دروندارىن بەرگەن. يران اۋەجايىندا رەسەي ۇشاقتارىنا تيەلگەن دروندار ماسكەۋگە جەتكىزىلگەن. ءبىز ونى كورىپ وتىرمىز", - دەدى اق ءۇيدىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى كارين جان-پەر.

رەسەيگە يراننىڭ درونداردى بەرگەنى جايلى اقپاراتتى العاش بولىپ  Washington Post پەن CNN حابارلاعان بولاتىن. وندا رەسەيگە درونداردى 19 تامىز كۇنى جىبەرگەنى جايلى ايتىلعان. Washington Postتىڭ جازۋىنشا، رەسەيلىك اسكەريلەر يران دروندارىن قولدانۋ بارىسىندا بىرقاتار قيىندىقتارعا تاپ بولعان.

يراننىڭ دروندارى سوعىس كەلبەتىن وزگەرتە الا ما؟ وتكەن عاسىردىڭ 80-جىلدارىنان باستاپ سانكتسيا قۇرساۋىندا جاتقان يران اسكەري تەحنيكانى جاساۋدا تەك قانا وزىنە سەنۋگە ءماجبۇر. جوعارى تەحنولوگيانى سىرتتان الۋ مۇمكىندىگى جوق. درون جاساۋدا يران ءوز تاجىريبەسىمەن قاتار، وزگە ەلدەردىڭ درونىن بۇتىندەي قولعا ءتۇسىرىپ، سول بويىنشا درون جاساۋدى دامىتۋعا ارقا سۇيەيدى. مىسالى يزرايل، اقش جانە تۇركيا دروندارىن اتىپ الىپ، ونى جاساپ شىعۋعا ۇمتىلعان ساتتەرى از ەمەس.

يران درون جاساۋ سالاسىندا تاياۋ شىعىس ەلدەرىنىڭ ىشىندە ايتارلىقتاي جەتىستىككە جەتكەن ەل. ونى تەگەراننىڭ باستى قارسىلاسى سانالاتىن يزرايل ساراپشىلارى دا مويىنداپ وتىر. يراندا كاميكادزە، سوققى جاساۋشى، بارلاۋشى دروندار جەتەرلىك.

"موحادجەر-6" دروندارىن يران رەسەيگە تابىستاعانى جايلى ايتىلۋدا. بۇل دروندى تەگەران 90-جىلداردىڭ سوڭىندا سىناقتان وتكىزگەن، ءتىپتى درونعا  رپگ-7 گراناتومەتىن ورنالاستىرىپ، ەرەكشە سىناق جاساعانى جايلى اقپارات بار. سىناقتىڭ قانشالىقتى ءساتتى نەمەسە ءساتسىز بولعانى بەلگىسىز. ارتىنشا "موحادجەر-4" درونى شىقتى. 2002 جىلى يران بۇل دروننىڭ بىرنەشە داناسىن "حەزبوللا" ۇيىمىنا بەرىپ، يزرايلگە قارسى كۇرەستە سىناپ كورۋگە تىرىستى. سىناق ءساتسىز اياقتالدى. "موحادجەر-6" درونىنىڭ سوڭعى ۇلگىسى 2018 جىلى شىعارىلا باستادى جانە وعان باسقارىلاتىن "كاەم" بومبالارى بەكىتىلدى.

يراننىڭ رەسەيگە بەرگەن ەكىنشى درونى "شاحەد" دروندارى. يران "شاحەد" دروندارىنىڭ ەكى ءتۇرىن شىعارادى. ولار "شاحەد-129" جانە "شاحەد-191". اتاۋلارى ۇقساس بولسا دا، شىندىعىندا بۇل ەكى دروننىڭ ءبىر-بىرىنەن ايىرماشىلىعى جەتەرلىك.

"شاحەد-129" درونى 2012 جىلى جاسالدى. بۇل درون ءيزرايلدىڭ Hermes 450 درونىنا قاراپ جاسالعان. يزرايل درونى يراننىڭ قولىنا قالاي تۇسكەنى بەلگىسىز.  ال "شاحەد-191" درونى بولسا اقش-تىڭ درونىنا قاراپ جاسالعان. 2011 جىلى 4 جەلتوقساندا اقش-تىڭ RQ-170 Sentinel درونى اۋعانستاننىڭ يرانمەن شەكارالاس ايماعىندا جوعالىپ كەتكەن بولاتىن. بىرنەشە اپتا وتكەن سوڭ، يران تەلەارنالارى اتالمىش دروندى كورسەتتى. يران سول درونعا قاراپ "شاحەد-191" درونىن جاساپ شىقتى.

يراننىڭ دروندارى ۋكراينا سوعىسىندا رەسەيگە بىرقاتار ارتىقشىلىقتار بەرۋى ىقتيمال. ماسەلە دروننىڭ سانىنا دا بايلانىستى. تەگەراننىڭ ماسكەۋگە ناقتى قانشا درون بەرگەنى بەلگىسىز. سونىمەن بىرگە، ۋكراينا يران دروندارىن جويۋ ءۇشىن قانداي قارۋ قولدانباق، بۇل دا ماڭىزدى. يراننىڭ دروندارى اسكەري جاتتىعۋلاردا كورىنگەنىمەن، شىنايى سوعىستا ناقتى سىناقتان وتپەدى. بۇل دا درونعا ۇلكەن ءۇمىت ارتۋدىڭ قاجەتى شامالى ەكەنىن اڭعارتسا كەرەك. باتىس يراننىڭ رەسەيگە درون بەرگەنى انىقتالسا، تەگەرانعا سانكتسيانى كۇشەيتۋ ادىستەرى قولدانىلۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ال تەگەران ازىرگە ءۇنسىز.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz