بەيسەنبى, 25 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 4591 0 پىكىر 19 جەلتوقسان, 2012 ساعات 12:29

تاريح بەتتەرىنەن

قازاقستاننىڭ دەربەستىگى قالاي مويىندالدى؟

«شىن مانىسىندە قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆوسىنا باسقا مينيسترلىكتەرمەن سالىستىرعاندا تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى ايرىقشا قيىن ءتيدى. ەگەر رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكا سالاسىندا ەلدىڭ ايتارلىقتاي تاجىريبەسى بولسا (جاڭا ءداۋىردىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلمەسە دە), حالىقارالىق ارەنادا دەربەس ءىس جۇرگىزۋ تاجىريبەسى بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى مۇلدەم بولمادى» دەپ جازدى بۇرىنعى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، بەلگىلى ديپلومات قاسىم-جومارت توقاەۆ.

قازاقستاننىڭ دەربەستىگى قالاي مويىندالدى؟

«شىن مانىسىندە قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي ۆەدومستۆوسىنا باسقا مينيسترلىكتەرمەن سالىستىرعاندا تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارى ايرىقشا قيىن ءتيدى. ەگەر رەسپۋبليكانىڭ ەكونوميكا سالاسىندا ەلدىڭ ايتارلىقتاي تاجىريبەسى بولسا (جاڭا ءداۋىردىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلمەسە دە), حالىقارالىق ارەنادا دەربەس ءىس جۇرگىزۋ تاجىريبەسى بەلگىلى سەبەپتەرگە بايلانىستى مۇلدەم بولمادى» دەپ جازدى بۇرىنعى سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، بەلگىلى ديپلومات قاسىم-جومارت توقاەۆ.

- 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا رەسپۋبليكانىڭ جوعارعى كەڭەسى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى تۋرالى زاڭ قابىلدادى. سول مەزەتتە-اق حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ بۇل اكتسياعا قالاي قارايتىندىعى تۋرالى ماسەلە تۋىندادى. جاڭا مەملەكەت ديپلوماتيالىق مويىنداۋدى قاجەت ەتتى، ونسىز شىنايى تاۋەلسىزدىك تۋرالى ايتۋ مۇمكىن ەمەس... قايدا بارسام دا، بارلىعى: «دەربەستىك شەرۋىنەن ەشتەڭە دە شىقپايدى. ءبارى رەسەيگە كەلىپ، رەسپۋبليكالاردىڭ مۇددەسىن حالىقارالىق ارەنادا كۇيتتەۋ تۋرالى وتىنىشپەن كەلەدى، ويتكەنى بىزدە ينفراقۇرىلىم قالىپتاسقان، دايىن كادرلارىمىز بار» دەپ رايىمنان قايتارۋعا تىرىستى.
...وسىلاي ابىگەرگە ءتۇسىپ جۇرگەن كەزدە قازاقستاننىڭ ماسكەۋدەگى تۇراقتى وكىلى ق.ساۋداباەۆ تەلەفون شالدى. ول پرەزيدەنتتىڭ رەسپۋبليكا پارلامەنتىنىڭ قازاقستاندى تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە جاريالاۋ تۋرالى مالىمدەمەسىنە وراي ديپلوماتيالىق كورپۋستىڭ تامىرىن باسىپ كورۋگە تاپسىرما بەرگەنىن حابارلاپ، بۇل ىستە كومەك كورسەتۋىمدى سۇرادى.
شەتەلدەردىڭ ەلشىلىكتەرىنە نوتا جىبەرىپ، كەلەسى كۇنى سول كەزدەگى مارتەبەلى قارا «ۆولگا» ماشيناسىنا وتىرىپ، ديپلوماتيالىق ميسسيا باسشىلارىنا جول تارتتىق. سول كەزدە بۇل ساپارلاردىڭ ءبىز ءۇشىن اسا قوبالجىتاتىن وقيعالار بولعانىن ايتپاسا دا بولادى، اڭگىمە قازاقستاننىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدە مويىندالۋى جونىندە... سول كەزدە باتىس كەرەعار پوزيتسيا ۇستاندى: ءبىر جاعىنان، بۇرىنعى كسرو اۋماعىنداعى يادرولىق قارۋدى ءبىرتۇتاس باقىلاۋدى ورناتۋدى جاقتاسا، ەكىنشى جاعىنان - ناقتى رەسەيدىڭ بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىندە كسرو-نىڭ زاڭدى مۇراگەرى رەتىندە بولۋىنا قاتىستى ۇستامدىلىق تانىتتى...
...شەتەلدىك ەلشىلەر الماتىداعى ۋاعدالاستىققا قاتىستى وزدەرىنىڭ كۇدىكتەرىن جاسىرعان جوق. باتىستاعىلار جاعدايدىڭ اڭىسىن اڭداپ وتىرعان سىڭايلى. بۇرىنعى رەسپۋبليكالاردىڭ رەسمي مويىندالۋى الماتىداعى كەزدەسۋلەر ناتيجەلەرىنە تىكەلەي تاۋەلدى بولاتىندىعى انىق ەدى.
(قاسىمجومارت توقاەۆ، «پرەودولەنيە»، الماتى، 2003 ج.)

"ايقىن" گازەتى

0 پىكىر