ماقتانا كورسەتەتىن قانداي يننوۆاتسيالىق جاڭالىعىمىز بار؟
ءامىرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر
EXPO-2017 تۋرالى. ارينە، ەلىمىز جۇزدەن جۇيرىك بوپ، وسىناۋ بەدەلدى بايگەدەن وزىپ شىققانىنا قۋانۋىمىز كەرەك. قۋانايىق! بىراق وسى قۋانىشتى سەزىمگە كادۋىلگى كۇدىكتىڭ قوسىلاتىنى دا قۇپيا ەمەس. ول كۇمان مىناداي سۇراقتارعا سايادى:
بىرىنشىدەن، كەز كەلگەن كورمەدە ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، عىلىمي-تەحنيكالىق سالاسىنىڭ الەم نازارىنا ىلىگۋگە لايىق وزىق ۇلگىلەرى كورسەتىلۋى ءتيىس قوي. ءبىز نەمىزدى كورسەتەمىز؟ مۇناي مۇنارالارى مەن قۇبىرلاردى ما؟ الدە اليۋميني «چۋشكالارىن» با؟ الدە كەشەگى زاۋىت پەن فابريكالار عيماراتتارىنىڭ ورنىن باسقان ساۋدا ورتالىقتارىن با؟ دۇنيەجۇزىنە: «مىناۋ قازاقستاندىق برەند!» دەپ ماقتانا كورسەتەتىن قانداي يننوۆاتسيالىق جاڭالىعىمىز بار؟
ەكىنشىدەن، ەكسپو-نى... وبسە-گە اينالدىرىپ، ەكىنشى رەت قاتەلەسۋدىڭ كەرەگى جوق. كەيبىر شەنەۋنىكتەر ايتىپ جاتقانداي، «بۇل بۇكىل الەمنىڭ قازاقستاننىڭ قوعامدىق-ساياسي دامۋىنىڭ جولىن قولداۋى!»، - دەپ تازا ينفراقۇرىلىمدىق ماسەلەنى ورىنسىز ساياسيلاندىرۋ دۇرىس ەمەس! ەكسپو سەكىلدى دۇنيە ەلدىڭ دەموكراتيالىق دامۋى، ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ ورىندالۋ جاعدايىنا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايدى.
ءامىرجان قوسانوۆ، ساياساتكەر
EXPO-2017 تۋرالى. ارينە، ەلىمىز جۇزدەن جۇيرىك بوپ، وسىناۋ بەدەلدى بايگەدەن وزىپ شىققانىنا قۋانۋىمىز كەرەك. قۋانايىق! بىراق وسى قۋانىشتى سەزىمگە كادۋىلگى كۇدىكتىڭ قوسىلاتىنى دا قۇپيا ەمەس. ول كۇمان مىناداي سۇراقتارعا سايادى:
بىرىنشىدەن، كەز كەلگەن كورمەدە ەلدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، عىلىمي-تەحنيكالىق سالاسىنىڭ الەم نازارىنا ىلىگۋگە لايىق وزىق ۇلگىلەرى كورسەتىلۋى ءتيىس قوي. ءبىز نەمىزدى كورسەتەمىز؟ مۇناي مۇنارالارى مەن قۇبىرلاردى ما؟ الدە اليۋميني «چۋشكالارىن» با؟ الدە كەشەگى زاۋىت پەن فابريكالار عيماراتتارىنىڭ ورنىن باسقان ساۋدا ورتالىقتارىن با؟ دۇنيەجۇزىنە: «مىناۋ قازاقستاندىق برەند!» دەپ ماقتانا كورسەتەتىن قانداي يننوۆاتسيالىق جاڭالىعىمىز بار؟
ەكىنشىدەن، ەكسپو-نى... وبسە-گە اينالدىرىپ، ەكىنشى رەت قاتەلەسۋدىڭ كەرەگى جوق. كەيبىر شەنەۋنىكتەر ايتىپ جاتقانداي، «بۇل بۇكىل الەمنىڭ قازاقستاننىڭ قوعامدىق-ساياسي دامۋىنىڭ جولىن قولداۋى!»، - دەپ تازا ينفراقۇرىلىمدىق ماسەلەنى ورىنسىز ساياسيلاندىرۋ دۇرىس ەمەس! ەكسپو سەكىلدى دۇنيە ەلدىڭ دەموكراتيالىق دامۋى، ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ ورىندالۋ جاعدايىنا ءۇش قايناسا سورپاسى قوسىلمايدى.
ۇشىنشىدەن، ءبىزدىڭ جەمقورلىق جايلاعان ەلگە وتە-موتە كوكەيكەستى: رەسمي دەرەكتەر بويىنشا ەكسپو-نى وتكىزۋگە 1,5 ميلليارد دوللارداي قارجى قاجەت ەكەن. ول قارجى قايدان كەلەدى؟ تاعى دا مەملەكەتتىڭ ونسىز دا ازايىپ بارا جاتقان قارجىسىن جۇمساپ، زەينەتكەرلەر مەن بيۋدجەت قىزمەتكەرلەرىن تاعى دا الالايمىز با؟ بيزنەس كومەكتەسسە، ول قانداي شارتتار نەگىزىندە ءوز قالتاسىنان اقشا شىعارماق؟ ەڭ باستىسى - سول قىرۋار قارجىنىڭ جۇمسالۋىن كىم، قالاي قاداعالايدى؟ تاعى دا تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتە مە؟ قازىرگى «وتكات» مولشەرى 30 پايىز ەكەنىن ەسكەرسەك، ول جارتى ميلليارد دوللار عوي!
تورتىنشىدەن، وسى كورمە بىزگە، قازاقستان ەكونوميكاسىنا ناقتى نە بەرەدى؟ 1,5 ميلليارد جۇمساساق، تابار ناقتى پايدامىز قانداي؟
ازىرشە ءبىر نارسە ايقىن كورىنىپ وتىر: ەكسپو وتكىزۋ مۇمكىندىگىن ءبىزدىڭ بيلىك ءوزىنىڭ ساياسي پيارى رەتىندە پايدالانا باستادى. بارلىق رەسمي باق-تار جەر استىنان ەكسپو-نى ەمەس، جەتى قويان تاپقانداي، بورىگىن اسپانعا لاقتىرىپ، وسىنىڭ ءبارىن ەلدە قالىپتاسقان قوعامدىق-ساياسي جۇيەنى اقتاۋ ماقساتىندا ناسيحات جۇرگىزە باستادى. جانە دە وسى ناۋقان 2017 جىلعا دەيىن سوزىلاتىن سىڭايى بار.
ەكسپو-2017-ءنى بيلىك «حالىقارالىق دەڭگەيدەگى وراسان جەتىستىك»، «ەلدىڭ سىرتقى ارەناداعى تانىمالدىعىنىڭ سيمۆولى» دەپ الاقايلاپ جاتىر. مەن ءبىر عانا سۇراق قويامىن، اعايىن: «وتكەن جىلدارى ەكسپو قاي ەلدە وتكەنىن جانە كەلەسى جىلى قايدا وتەتىنىن سىزدەر بىلەسىزدەر مە؟»
(Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى جەكە پاراقشاسىنان)
"ۇلت تايمس" گازەتى
