سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
بيلىك 3544 29 پىكىر 21 قاڭتار, 2022 ساعات 15:25

ەۋروپارلامەنت قارارى: سەناتور نە دەيدى؟

ەۋروپارلامەنت قازاقستانداعى «قاڭتار وقيعاسىنا» قاتىستى رەزوليۋتسيا قابىلدادى. دەپۋتاتتار ەل بيلىگىن نارازىلىق بىلدىرۋشىلەردى تۇگەل تەرروريزممەن ايىپتاماۋعا شاقىرعان. ەۋروپارلامەنت 2 قاڭتاردا بەيبىت باستالعان نارازىلىقتاردان كەيىن بولعان «كەڭ كولەمدى زورلىق-زومبىلىق ارەكەتتەردى» قاتاڭ ايىپتاي وتىرىپ،  قازاقستان بيلىگىن ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا قۇرمەتپەن قاراۋعا جانە ۇستالعان دەمونسترانتتار مەن بەلسەندىلەردى دەرەۋ بوساتۋعا شاقىرعان. ەۋروپارلامەنت رەزوليۋتسياسىن 589 دەپۋتات قولداعان. 35 دەپۋتات قارسى شىعىپ، 47-ءسى قالىس قالعان.

اتالعان رەزوليۋتسياعا قاتىستى قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى نۇرتورە ءجۇسىپ پىكىر ءبىلدىرىپتى. سونىمەن سەناتور نە دەيدى؟

«فرانتسيانىڭ ستراسبۋرگ قالاسىندا ەۋروپا پارلامەنتىنىڭ بيىلعى العاشقى پلەنارلىق وتىرىسى وتكەن ەكەن. سول وتىرىستا قازاقستانداعى قاڭتار وقيعالارى تالقىلانىپ، ەۋروپا پارلامەنتى قازاقستانعا قاتىستى ارنايى قارار قابىلداپتى. بۇل بىرجاقتى قابىلدانعان قارار. الىستا وتىرىپ، ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ورىن العان وقيعالار تۋرالى بۇلاي سىرتتان تون ءپىشۋ دۇرىس ەمەس. الدىمەن ەلدەگى جاعدايدىڭ قانداي بولعانى، وقيعالاردىڭ قالاي وربىگەنى جونىندە ءارتۇرلى اقپارات كوزدەرىنەن شىنايى اقپارات الۋ قاجەت ەدى. بۇل ءۇشىن پارلامەنتارالىق ءىس-قيمىل ارنالارىنىڭ اقپاراتتارىن پايدالانۋ اقىلعا قونىمدى بولار ەدى. وكىنىشكە قاراي ەۋروپا پارلامەنتى بىرقاتار باق پەن الەۋمەتتىك جەلىدەگى جەلسوزدەردى عانا باسشىلىققا العانعا ۇقسايدى. ءبىر نارسەنىڭ باسىن اشىپ الۋ قاجەت. قاڭتار دۇربەلەڭى كەزىندە بەيبىت شەرۋگە شىققاندار بولدى. بۇل داۋسىز دەرەك. ال ارى قاراي جاعدايدى ۋشىقتىرىپ، ارانداتۋ ارەكەتتەرىنە بارعان بۇلىكشىل، بۇزاقى پيعىلداعىلار بولعانى دا انىق. جاپپاي توناۋعا، ورتەۋ مەن قيراتۋعا كىرىسكەندەر سولار»، - دەدى ول.

سەناتور قازىر ەلىمىزدەگى قۇزىرلى ورگاندار بۇل وقيعانى ءتۇپ-تامىرىنا دەيىن تەكسەرىپ جاتقانىنا باسا نازار اۋدارتادى.

«ەكىنشى ماسەلە. وقيعالار بارىسىنا تەرەڭ ساراپتاما جۇرگىزەتىن بولساق، بەيبىت شەرۋ قاڭتاردىڭ العاشقى كۇندەرى ەلىمىزدىڭ باتىس ايماعىنان باستالىپ، ەشقانداي بۇلىك بولماعانىن كورەمىز. ءتىپتى «الماتى تراگەدياسىنان» كەيىن باتىس وڭىردە، ماڭعىستاۋ جاقتا ساباقتى بۇتا دا سىنعان جوق. ەشتەڭە بۇلىنگەن جوق. بيلىك تاراپىنان قانداي دا ءبىر قاتتى قىسىم بولماعانى بەلگىلى. ازاماتتاردىڭ بەيبىت شەرۋگە شىعۋ، ءوز تالاپتارىن ءبىلدىرۋ قۇقىعى ساقتالدى. شەرۋگە شىققاندار گازدىڭ باعاسىن ءتۇسىرۋ تۋرالى تالاپ ەتتى. بيلىك بۇل تالاپتى ورىندادى. مەملەكەت باسشىسى «بارلىق تالاپتار ەسكەرىلەدى، ءتيىستى شەشىمدەر قابىلدانادى» دەپ ايتتى. ارتىنشا ۇكىمەت دوعارىسقا كەتتى. ەلدە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق ناقتى شارالار قابىلداناتىنى حابارلاندى»، - دەدى نۇرتورە ءجۇسىپ.

الايدا، ول قازاقستانعا قارسى اگرەسسيا جاساعىسى كەلگەندەر مۇنىمەن قاناعاتتانىپ قالماعاندىعىن اتاپ وتەدى.

«بەيبىت شەرۋدىڭ ارتىن لاڭكەستىك ارەكەتتەرگە ۇلاستىرۋدى كوزدەپ، بۇلعاقتى باستاپ جىبەردى. ءۇشىنشى كۇشتەر ەل ىرگەسىن شايقاۋعا ۇمتىلدى. اۋەلگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تالاپتار جايىنا قالدى. ەلىمىزدىڭ بىرقاتار ايماعىندا مەملەكەتتىك مەكەمەلەرگە، اكىمشىلىكتەر مەن ساۋدا ورتالىقتارىنا، دۇكەندەرگە قاراقشىلىق شابۋىل جاسالدى. جاعداي شەكتەن شىعىپ كەتكەن سوڭ قۇزىرلى ورگاندار حالىقتى قورعاۋ ءۇشىن قارۋ قولدانۋعا ءماجبۇر بولدى. مۇنداي جاعدايدا بۇلىكشىلەرمەن كەلىسسوزگە كەلۋ مۇمكىن بولماي قالدى. «ازاتتىقتىڭ التىن بەسىگى» اتانعان الماتىنى وت پەن ورتكە وراپ، اياۋسىز قيراتۋ ورىن الدى.باسقا بىرقاتار ايماقتا ءبىر ورتالىقتان باسقارىلعان ءبۇلدىرۋ ارەكەتتەرى جالعاستى. مەملەكەتىمىزدىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە تۇردى. سىرتقى كۇشتەر جاعدايدى ءوز ماقساتتارىنا پايدالانىپ، قازاقستاندى وتقا وراعىسى كەلگەنىن كوزى قاراقتى ادامداردىڭ ءبارى كوردى. سوندىقتان ازاماتتاردىڭ بەيبىت شەرۋگە شىعۋىن شەكتەپ، قۇقىقتارىن بۇزدى دەگەن ايىپ تىپتەن رەتسىز. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسشىلىعى تاپسىرعان رەسمي تەرگەپ-تەكسەرۋ ناتيجەلەرى جاريالانعانعا دەيىن مۇنداي قۇجاتتى قابىلداۋ دا قيسىنسىز. تەرگەپ-تەكسەرۋ ناتيجەلەرى حالىقارالىق قوعامداستىققا ۇسىنىلاتىن بولار. سول كەزدە ەل دە، الەمدىك قاۋىمداستىق تا اقيقاتقا كوز جەتكىزەتىن بولادى»، - دەدى نۇرتورە ءجۇسىپ.

Abai.kz

29 پىكىر