بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
بۇ نە مازاق؟ 6843 14 پىكىر 31 جەلتوقسان, 2021 ساعات 14:46

حالىقتى ازعىندىققا يتەرمەلەۋ ۇدەپ بارادى

قازىرگى تاڭدا بىزگە دەگەن پيعىلى وتە ءدۇدامالى، جات جۇرتتاردان اعىلىپ جاتقان اقپاراتتىق شابۋىلدىڭ الدىندا تىم ءالسىز ەكەندىگىمىزدى جوققا شىعارا الماسپىز.

ءبىر جاعىنان جەرىمىزدىڭ ءبىراز شۇرايلى تۇستارىن قامتىپ قالۋدى اڭساعاندار تابىلىپ جاتسا، ەكىنشى جاعىنان انا تىلىمىزگە اشىقتان-اشىق شابۋىل جاسايتىندار دا اشىق بوي كورسەتىپ ءجۇر. ەندى ءبىر مىقتىلارى «ادام قۇقىعى» دەگەن جاپلپىلاما ۇعىمدى العا تارتا وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ، ءتىپتى تابيعاتىنا جات، ادام بالاسىن ازدىراتىن، ماقساتى اسا كۇماندى دۇنيەلەردى تىقپالاپ جاتىر. بىزدە اسىرەسە وسىنداي اعىمداردىڭ ىشىندەگى ەرەكشە بەلسەندىلىك تانىتىپ جۇرگەن، وزدەرىن لگبت دەپ اتايتىن ىلعي ءبىر ەركەكشورا مەن قىزتەكەلەردەن قۇرىلعان توپتار دەسەك، قاتەلەسە قويماسپىز. بۇلار ءوزارا توپتاسقانىمەن قويماي، قۇداي جاراتقان ادامنىڭ تابيعاتىنا مۇلدەم قايشى كەلەتىن ەركەكتىڭ ەركەككە، ايەلدىڭ ايەلگە ىنتىزار بولۋىنا شاقىراتىن، حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويى قالىپتاسقان دۇنيەتانىمى مەن سالت-داستۇرلەرىنە قايشى ارەكەتتەردى ناسيحاتتاپ، ولارعا قارسى اشىقتان-اشىق شابۋىلعا كوشۋدە.

بۇل ماقساتتارىن جانە جاسىرمايدى دا. وتكەندە بۇلار الدىمەن شىمكەنتكە، سوسىن اقتوبەگە بارىپ، وزدەرىنە دەگەن نيەتتەستەر مەن جاقتاستارىن كوبەيتۋگە تالپىنىپ باققانى بار. گەيلەر مەن لەزبيانكا دەيتىندەر ناسيحات قۇرالىنا وتە شەبەر. ارنايى جالاۋ جاساپ، ونى قۇبىلمالى، جادىراڭقى تۇسكە بولەپ، ادام كوپ جينالاتىن عيماراتتارعا ءىلىپ قويۋعا دەيىن بارادى. ال سول قۇبىلمالى ءتۇس (ورىسشاسى «رادۋجنىي» دەپ اتالادى، ماعىناسى وتە كەڭ) ولاردىڭ سالعان سۋرەتتەرىنىڭ سيمۆولى ىسپەتتەس، سونىسىمەن ەرەكشەلىنەدى.

«قۋىرداقتىڭ كوكەسىن تۇيە سويعاندا كورەسىڭ» دەگەندەي جاقىندا بۇلار ەلىمىزدە تاعى ءبىر داۋ شىعاردى. اتالمىش قوعامنىڭ بەلسەندىلەرى حالقىمىزدىڭ بەتكە ۇستار تۇلعالارىنىڭ پوترەتتەرىن جاساپ، وزدەرىنىڭ بۇزىق نيەتتەرىنە پايدالانعان. مۇنى وسىنى ەشبىر قىسىلماستان الەۋمەتتىك جەلىلەرگە سالىپ قويىپ، وزدەرىنشە ۇلكەن ءبىر ءىس تىندىرعانداي ساندارىن شاپالاقتاپ جاتىر.

جوعارىدا الەۋمەتتىك جەلىگە تاراپ كەتكەن سۋرەتتى كوردىڭىزدەر. مۇندا پۋشكينمەن ايقارا قۇشاقتاسىپ ءسۇيىسىپ جاتقان ابايىمىز دا بار. ونىڭ قاتارىنا قۇبىلمالى تۇسكە بولەنىپ، ولاردى ناسيحاتتاپ وتىرعان شوقاندى دا تاباسىز. ءبىر قىزىعى، مۇنى ابەستىك ساناپ وتىرعان ولار جوق. قايتا ماقتانىش كورەتىن سەكىلدى. ماسەلەن، وسى سۋرەتتى جاساعان، اتالمىش قوزعالىستىڭ ليدەرى ءامىر شايكەجانوۆ بۇل ىستەگەن ىسىنەن ەش وعاشتىق كورىپ تۇرعان جوق.

مىنەكەي،  بىزدە ابدەن ەركىنسىپ كەتكەن، ولارعا «ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا» جوق جەردە وسىلايشا اسىلدارىمىزدى اياق استى ەتىپ، ەشكىمگە بوي بەرمەۋگە اينالدى. ءبىزدىڭ بيلىكتە وسىنداي ەل ىشىندەگى ەسسىزدەرگە توقتاۋ سالاتىن ادام بار ما؟ الدە «اش قۇلاقتان، تىنىش قۇلاق» دەپ جاۋىردى جابا توقىپ جۇرە بەرەمىز بە؟

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz

14 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3523