جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3330 0 پىكىر 24 شىلدە, 2012 ساعات 08:33

قاجىمۇقان عابدوللا. قازىرگى قازاق دەپۋتاتى قانداي؟

كەڭەستىڭ كەزەڭدى كوپ سوگەمىز، سوگە-جاماندايمىز. راسىندا، ورىستىڭ قولىنا قاراعان كۇندەر قاراڭعى: كەلەشەگى - كۇڭگىرت، بولاشاعى - بۇلىڭعىر بولاتىن...

بىراق، كەڭەستىڭ دەپۋتاتىن، ياعني، قاراپايىم جۇرتشىلىقتىڭ وكىلىن «حالىق قالاۋلىسى» دەپ قۇرمەتپەن اتاپ، مۇقىم ەل بارلىق شاعىمى مەن ارىزىن دەپۋتاتقا امانات ەتىپ جۇكتەيتىن دە، ناقتى ناتيجەسىن كۇتەتىن... جانە سول حالىقتىڭ اماناتى ءسوزسىز ورىندالىپ، ناقتى ناتيجەسىن بەرەتىن: اۋىلدارعا وقتاي ءتۇزۋ جولدار سالىناتىن، وزەندەرگە مىقتى كوپىرلەر توسەلەتىن، ناقاق كۇيىپ، جازىقسىز سوتتالعاندار ەركىندىككە شىعاتىن...

قازىر قالاي؟..

قازىرگى ءماجىلىس پەن سەناتتىڭ دەپۋتاتتارىنىڭ رەسمي جالاقىسى 700 مىڭ تەڭگەدەن - 1 ملن تەڭگەگە دەيىن جەتەدى. قىزمەتتىك پاتەرلەرى مەن كولىكتەرى بار جانە ءبىز بىلمەيتىن قانشاما جەڭىلدىكتەر مەن سىياقىلار الاتىندىعىن ءبىر قۇداي  مەن وزدەرى عانا بىلەدى...

قازىرگى قازاقتىڭ دەپۋتاتىنىڭ تاعى ءبىر بىلەتىنى: اس ءىشىپ، اياق بوساتۋ. قازاق دەپۋتاتىنىڭ بىلمەيتىنىنىڭ شەگى جوق: مىسالى، حالىقتىڭ مۇڭىن تىڭدامايدى، تىڭداماعاندىقتان - بىلمەيدى; دۇكەندەر مەن بازارلارعا بارمايدى، بارماعاندىقتان - باعالاردىڭ شارىقتاپ ءوسىپ جاتقانىنان بىلمەيدى...

كەڭەستىڭ كەزەڭدى كوپ سوگەمىز، سوگە-جاماندايمىز. راسىندا، ورىستىڭ قولىنا قاراعان كۇندەر قاراڭعى: كەلەشەگى - كۇڭگىرت، بولاشاعى - بۇلىڭعىر بولاتىن...

بىراق، كەڭەستىڭ دەپۋتاتىن، ياعني، قاراپايىم جۇرتشىلىقتىڭ وكىلىن «حالىق قالاۋلىسى» دەپ قۇرمەتپەن اتاپ، مۇقىم ەل بارلىق شاعىمى مەن ارىزىن دەپۋتاتقا امانات ەتىپ جۇكتەيتىن دە، ناقتى ناتيجەسىن كۇتەتىن... جانە سول حالىقتىڭ اماناتى ءسوزسىز ورىندالىپ، ناقتى ناتيجەسىن بەرەتىن: اۋىلدارعا وقتاي ءتۇزۋ جولدار سالىناتىن، وزەندەرگە مىقتى كوپىرلەر توسەلەتىن، ناقاق كۇيىپ، جازىقسىز سوتتالعاندار ەركىندىككە شىعاتىن...

قازىر قالاي؟..

قازىرگى ءماجىلىس پەن سەناتتىڭ دەپۋتاتتارىنىڭ رەسمي جالاقىسى 700 مىڭ تەڭگەدەن - 1 ملن تەڭگەگە دەيىن جەتەدى. قىزمەتتىك پاتەرلەرى مەن كولىكتەرى بار جانە ءبىز بىلمەيتىن قانشاما جەڭىلدىكتەر مەن سىياقىلار الاتىندىعىن ءبىر قۇداي  مەن وزدەرى عانا بىلەدى...

قازىرگى قازاقتىڭ دەپۋتاتىنىڭ تاعى ءبىر بىلەتىنى: اس ءىشىپ، اياق بوساتۋ. قازاق دەپۋتاتىنىڭ بىلمەيتىنىنىڭ شەگى جوق: مىسالى، حالىقتىڭ مۇڭىن تىڭدامايدى، تىڭداماعاندىقتان - بىلمەيدى; دۇكەندەر مەن بازارلارعا بارمايدى، بارماعاندىقتان - باعالاردىڭ شارىقتاپ ءوسىپ جاتقانىنان بىلمەيدى...

سوسىن، مۇنايشىلاردىڭ مۇڭدارىن دا بىلمەيدى، جاڭاوزەندە مۇنايشىلاردى قويداي قىرۋعا كىمنىڭ نۇسقاۋ بەرگەنىن دە بىلمەيدى، كىمدەردىڭ وق اتقانىن دا بىلمەيدى، مۇنايشىلاردى ناقاق، دالەلسىز سوتتاۋعا كىمنىڭ لۇقسات بەرگەنىن دە بىلمەيدى; شەكاراشى جاستاردىڭ كىمنىڭ ورتەگەنىن دە، نەگە ورتەنگەنىن دە بىلمەيدى، جانبولات مامايدىڭ اباقتىعا نەلىكتەن تۇسكەنىن دە بىلمەيدى...

سوندا قازاق دەپۋتاتى نە بىلەدى؟

قازاق دەپۋتاتىنىڭ بىلەتىنى: دەپۋتاتتىققا وتەردىڭ الدىنداعى سۇزگىدەن سۇرىنبەي ءوتۋى; ساياسي كوزقاراسىنىڭ بيلىكپەن بىتەقايناسۋى; ايرىقشا دا وعاش پىكىرلەردەن ادا بولۋى; «ماعىناسىز» مالىمدەمەلەردەن بويدى اۋلاق سالۋى; جوعارىدان تۇسكەن نۇسقاۋلارعا قارسى بولماۋى; جەكە كوزقاراس تانىتىپ، اسا بەلسەندىلىكپەن جارقىراپ العا شىقپاۋى; بيلىكتىڭ باتاسىنسىز ارىپتەستەرىمەن بىرىگىپ، توپتار مەن «توبىرلار» قۇرماۋى; بيۋدجەتتى قابىلداۋدا بەرەكەسىزدىك تە ەتپەۋى، قالعىپ تا كەتپەۋى ت. س. س.

...كوممۋنيستەر مەن كاپيتاليستەر ءبىر قازاننان اس ءىشىپ، ادامزات تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان ساياسي توڭكەرىس جاساعان قازاق ەلىنىڭ جاڭا ءماجىلىسى التى ايدىڭ ىشىندە 70-كە تارتا زاڭ جوبالارىن قاراستىرىپ، 300-دەي دەپۋتاتتىق ساۋالدار جولداپتى... ايتكەنمەن، بۇلقىنعان باعا - توقتار ەمەس، جىرتىلعان جاعا - بۇتىندەلەر ەمەس...

«قاتقان» التى اي - جاتقان جارتى ايعا ۇلاسىپ، دەپۋتاتتار دەمدەرىن باسىپ، ەمدەرىن الىپ، باستارىن قاسىپ جاتىر...

الدا الار تالاي اسۋلار بار: اقوردانىڭ «جۇرەك ءلۇپىلىن» ءداپ باسىپ، ءدوپ تابۋ - «قالاۋلىلاردىڭ» عانا قولىنان كەلەدى... («قالعانى كۇل بولماسا، ءبۇل بولسىن!..»)

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1578
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2280
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3604