ومىرزاق اقجىگىت. رۋحى ءولىپ قالعان اۋىل
- قاز-قالپىندا
وتكەن جۇمانىڭ دۇيسەنبىسىندە مۇحتار تايجان، ومىرزاق اقجىگىت، گەرويحان قىستاۋباەۆ ۇشەۋى ەل ءىشىن ارالاپ، جۇرتتىڭ جاعدايىن كوزدەرىمەن كورىپ، حالىقتىڭ نە ويلاپ، نە كۇيدە وتىرعانىن بىلمەك ماقساتىندا جولعا شىققانىن حابارلاعان ەدىك(http://old.abai.kz/content/omirzak-akzhigit-kazakiya-kaganaty-kazak-respubikasy-ylttyk-memleket).
وسى ساپاردىڭ اقپاراتتىق دەمەۋشىسى بولۋدى ازاماتتارعا ايتىپ ەدىك، ولار قۋانا قۇپ الدى. سونىمەن، abai.kz پورتالى اۋىل-ايماقتى ارالاپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ كورگەن-بىلگەنىن قاز-قالپىندا جاريالاپ وتىرادى.
اعايىننىڭ شىن ءحالىن بىلگىڭىز كەلسە، abai.kz ءتى قاراي ءجۇرىڭىز!.
«اباي-اقپارت»
ءبىزدىڭ وتكەن اپتادا ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىن ارالاپ شىعۋعا بەت العان ساپارىمىزدىڭ ءبىرىنشى اياداماسى جامبىل وبلىسى، مەركى اۋدانىنداعى «مەركى» اسىل تۇقىمدى مال زاۋىتى اكتسيونەرلىك قوعامى بولدى. سەبەبى، وسى زاۋىت ورنالاسقان اۋىلدا كوپ جىل مەكتەپ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس ىستەپ، بىلتىر زەينەتكەرلىككە شىققان، وسى ەلدىڭ ابىرويلى ازاماتىنىڭ ءبىرى نۇرجان جۇمانوۆ اقساقالدان باتا العىمىز كەلدى. ونىڭ ۇستىنە ءبىزدىڭ كەلەتىنىمىزدى اعايدان ەستىگەن اۋىل اعالارى بىزبەن كەزدەسپەك نيەت ءبىدىرىپتى. وعان ءبىز قۋانا كەلىستىك. كەزدەسۋ «اق ەرمەن» اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى وسەر ابەنوۆتىڭ كابينەتىندە ءوتتى.
- قاز-قالپىندا
وتكەن جۇمانىڭ دۇيسەنبىسىندە مۇحتار تايجان، ومىرزاق اقجىگىت، گەرويحان قىستاۋباەۆ ۇشەۋى ەل ءىشىن ارالاپ، جۇرتتىڭ جاعدايىن كوزدەرىمەن كورىپ، حالىقتىڭ نە ويلاپ، نە كۇيدە وتىرعانىن بىلمەك ماقساتىندا جولعا شىققانىن حابارلاعان ەدىك(http://old.abai.kz/content/omirzak-akzhigit-kazakiya-kaganaty-kazak-respubikasy-ylttyk-memleket).
وسى ساپاردىڭ اقپاراتتىق دەمەۋشىسى بولۋدى ازاماتتارعا ايتىپ ەدىك، ولار قۋانا قۇپ الدى. سونىمەن، abai.kz پورتالى اۋىل-ايماقتى ارالاپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ كورگەن-بىلگەنىن قاز-قالپىندا جاريالاپ وتىرادى.
اعايىننىڭ شىن ءحالىن بىلگىڭىز كەلسە، abai.kz ءتى قاراي ءجۇرىڭىز!.
«اباي-اقپارت»
ءبىزدىڭ وتكەن اپتادا ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىن ارالاپ شىعۋعا بەت العان ساپارىمىزدىڭ ءبىرىنشى اياداماسى جامبىل وبلىسى، مەركى اۋدانىنداعى «مەركى» اسىل تۇقىمدى مال زاۋىتى اكتسيونەرلىك قوعامى بولدى. سەبەبى، وسى زاۋىت ورنالاسقان اۋىلدا كوپ جىل مەكتەپ ديرەكتورى بولىپ جۇمىس ىستەپ، بىلتىر زەينەتكەرلىككە شىققان، وسى ەلدىڭ ابىرويلى ازاماتىنىڭ ءبىرى نۇرجان جۇمانوۆ اقساقالدان باتا العىمىز كەلدى. ونىڭ ۇستىنە ءبىزدىڭ كەلەتىنىمىزدى اعايدان ەستىگەن اۋىل اعالارى بىزبەن كەزدەسپەك نيەت ءبىدىرىپتى. وعان ءبىز قۋانا كەلىستىك. كەزدەسۋ «اق ەرمەن» اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ اكىمى وسەر ابەنوۆتىڭ كابينەتىندە ءوتتى.
ەستىگەن اڭگىمەمىزدەن سوڭ، ءسال-ءپال اسىرەلەپ ايتار بولساق، ەكى-ءۇش كۇن بويى ەس جيا اماي جۇردىك. نەگە؟ سەبەبى، اۋىلداعى، دالىرەگى اينالا شوعىرلانا ورنالاسقان شاعىن التىن ارىق، اق ەرمەن، اقكوز (1916 جىلعى كوتەرىلىس باتىرى اقكوزدىڭ اتىن العان) جانە كەنتاي اۋلىنداعى جالعىز مەملەكەتتىك كاسىپورىن، اتى اتالعان «مەركى» اق-نىڭ پرەزيدەنتى 20(!) جىلدان بەرى اكتسيونەرلەرىنە بىلگەنىن ىستەپ كەلە جاتقان كورىنەدى. بۇگىنگى تاڭدا ن.نازارباەۆ ءبىر كەزدەگى اسىرا سىلتەۋشىلىكتىڭ زاردابىن جويىپ، قاتەلىكتى تۇزەتۋ ماقساتىندا «ىرىلەنىڭدەر» دەپ ۇران تاستاپ جاتقاندا، اسىل تۇقىمدى مال زاۋىتى بولعانى سەبەپتى جەكەشەلەندىرىلمەي قالعان كاسىپورىن اكتسيونەرلەرى «ءبىز دە باسقالار سەكىلدى جەكە مەنشىك بولىپ ءومىر سۇرە الماي وتىرمىز» دەپ اھ ۇرۋدا. ويتكەنى، اق پرەزيدەنتى دۇيسەنحان سادىروۆتىڭ «اق دەگەنى العىس، قارا دەگەنى» قارعىس كورىنەدى. قاراماعىنداعى حالىقتى «ايت!» دەپ ايداپ، «قايت!» دەپ قايىرادى ەكەن. بەينەلەپ ايتقاندا، ادامداردى دا مالعا اينالدىرىپ جىبەرگەن.
بىراق، مال ەكەش مال دا ولەرىندە تۇياعىن سەرپىپ قالۋعا تىرىسادى عوي. بۇل اۋىل ادامدارى دا بىرنەشە رەت «كۇندە ولگەنشە ءبىر-اق ولەيىك» دەپ تۇياق سەرپىپ كورىپتى. بىرىنشىسىندە وسىندان ءبىراز جىل بۇرىن 200-گە تارتا اكتسيونەر «كەزەكتەن جينالىس وتكىزىپ، باسقا پرەزيدەنت سايلاپ الايىق» دەپ ۋاعدالاسقان ەكەن. سادىروۆ جينالىس بولار كۇننىڭ الدىنداعى تۇندە باس ماماندارىن ەلدى قورقىتىپ-ۇركىتۋگە جىبەرىپ، ەرتەڭىنە «جينالىسقا كەلەمىز» دەپ باتالاسقاندار كەلۋگە باتا الماي قالىپتى.
بىلتىر كۇزدە، ماڭعىستاۋ مۇنايشىلارىنان ۇلگى العان جەرگىلىكتى حالىق «كىشى جاڭاوزەن» جاساماقشى بولىپ، 15 كۇن بويى جۇمىسقا شىقپاي، قوعام كەڭسەسىنىڭ الدىنا كەلىپ وتىرىپ الادى. وتىرىپ العانىنان نە پايدا، اۋدانى بار، اۋىلى بار، بيلىك باسشىلارى ولاردىڭ مۇڭ-زارىنا قۇلاق اسپاق بىلاي تۇرسىن، پروكۋرورىن، سوتىن، پوليتسياسىن ەرتىپ كەلىپ، جيىلعان جۇرتتى تىكەلەي قورقىتادى. سوت ءتىپتى «سەندەر وسى جەردە 300 ادام وتىرعان سوڭ باتىرسىڭدار، مەنىڭ كابينەتىمە جەكە-جەكە كەلىڭدەرشى، كورسەتەر ەدىم» دەگەنگە دەيىن بارعان كورىنەدى. اقساقالدار «ءاي، سونىڭ اتى كىم ەدى، سەرىموۆ پە ەدى، بىراق، ول باسقا جاققا اۋىسىپ كەتتى عوي» دەسىپ وتىردى. 37-جىل ەمەس دەپ كورىڭىزشى مۇنى.
كەزدەسۋدە ءسوز العان، اۋىل وكرۋگىندەگى ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ توراعاسى جويقىنبەك نۇرلانوۆ اقساقال:
«مەن سول جيىنعا قاتىسقانمىن. داۋىسقا سالايىق تا باسقا ادامدى سايلايىق دەپ ۇسىنىس ايتپاقشى بولعانىمدا ماعان ءسوز بەرمەي قويدى» دەدى. «ورنىڭىزدا وتىرىپ بولسا دا ايقايلامادىڭىز با» دەگەنىمىزدە، «سولاي بولدى ەندى، ايتا المادىم عوي...» دەپ كۇمىلجىدى. سول ءبىر شەشۋشى ساتتە اقساقالدىڭ ءىسى اتىنا ساي بولا الماي قالعانى وكىنىشتى.
بىراق، ول كىسى بىلاي دەدى: «ءبىزدىڭ مىنا الدىمىزدا وتىرعان اكىم ءىنىمىزدىڭ قولىندا ەشقانداي بيلىك جوق. اۋىل اكىمىندە ەشقاشان بيلىك بولىپ كورگەن دە ەمەس. ءوزىنىڭ ەسەپ-شوتى دا جوق وكىمەتتە قانداي بيلىك بولۋشى ەدى؟! ال، ءبىز ءبارىمىز جاماندايتىن كەڭەس وكىمەتى كەزىندە وسىنداعى اۋىل سوۆەتتە 24 دەپۋتات بولاتىن. قانداي مىقتى سوۆحوز، زاۋىت ديرەكتورى بولسىن، سول دەپۋتاتتار الدىندا 3 ايدا ءبىر رەت ەسەپ بەرەتىن. مىنە، اۋىلداعى ءوز وكىلدەرىنە وكىلەتتىك بەرمەي وتىرعان وكىمەتتىڭ باستى كىناسى بۇل. مەملەكەت بويىنشا شەشىلەتىن ماسەلە!»
وتە دۇرىس ايتادى. جانە ءدال وسى اڭگىمە اكىمدىك جۇيە قۇرىلعالى بەرى ايتىلىپ كەلەدى. ءبىر تۇبەگەيلى وزگەرىستى اۋىلداعى حالىق كورەتىن كەز بولا ما، جوق الدە وسىلاي قۇر ءسوزدى ەستۋمەن ومىرلەرى وتە مە؟
تاۋعا جاقىن جەر بولعاندىقتان اۋىل ماڭى سۋلى دا، نۋلى دا. بىراق، پرەزيدەنت سادىروۆ سۋ بەرگىسى كەلمەيتىن اۋىلدىڭ مالى مەن وگورودىنىڭ ىشەرگە سۋى جوق. شالشىق سۋ ىشكەن مالى ءولىپ جاتسا، ەگىستىك جەرى ەگىلمەي قۋراپ تۇرعان كورىنەدى. ءتىپتى بيدايدى ورىپ العان كەزدە پرەزيدەنت ساباندى دا حالىققا بەرۋدىڭ ورنىنا ەگىسكە شاشتىرىپ جىبەرىپتى...
بىزدەن كومەك سۇراعان اۋىل اقساقالدارىنا «قولىمىزدان كەلگەنىن ايانبايمىز، بىراق، ناعىز كۇرەس ءبىز جازعاننان كەيىن باستالادى، سوعان شىدايسىزدار ما - جەڭىپ شىعاسىزدار، شىدامايسىزدار ما - وسىلايشا بار مەن جوقتىڭ اراسىندا، قورلىقپەن ومىرلەرىڭىز وتە بەرەتىن بولادى» دەدىك.
ءار ادام، ءار اۋىل، ءار ايماق ءوزى ءۇشىن ەڭ الدىمەن ءوزى كۇرەسۋى كەرەك قوي. سولاي ەمەس پە؟!..
«اباي-اقپارات»
سۋرەتتەر مۇحتار تايجاننىڭ فەيسبۋك الەۋمەتتىك جەلىسىندەگى جەكە پاراقشاسىنان الىندى
