كارىس تۇبەگى: تاعى سوعىس بولا ما؟
بۇگىن الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ نازارى سولتۇستىك كورەياعا اۋدى. سولتۇستىك كورەيا باسشىلىعى العاش رەت گيپەردىبىستى زىمىراندى سىناقتان وتكىزگەنىن رەسمي تۇرعىدان مالىمدەدى. اتالمىش زىمىران ارقىلى يادرولىق سوققى جاساۋ مۇمكىندىگىنىڭ ەسەلەپ ارتقانىن دا ايتا كەتتى.
كورەيانىڭ ورتالىق اقپاراتتىق قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا زىمىران مەملەكەتتىك مۇددەنى قورعاۋدا وراسان زور كۇشكە يە جانە "ستراتەگيالىق قارۋ" رەتىندە تىركەلەتىن بولادى. "رودونگ سينمۋن" گازەتى زىمىراننىڭ ۇشىرىلعان سۋرەتىن جاريالاپ، ونى "ناعىز جەتىستىك" دەپ جازعان.
سولتۇستىك كورەيا ءوزىنىڭ قورعانىس سالاسىن الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ قىسىمى مەن سانكتسيالارىنا قاراماستان ارتىرۋعا نيەتتى. ەكونوميكاسىنا زيانى تيەتىنىنە قاراماستان يادرولىق قارۋدى دامىتۋ مەن سۇڭگۋىر قايىقتار جاساۋ تەحنولوگياسىن جەتىلدىرۋگە سوڭعى ءۇش جىلدا ەكى ەسە كوپ قارجى بولىنگەن.
گيپەردىبىستى زىمىراندى سىناۋ بارىسىندا كيم چەن ىن قاتىسپاعان. سىناقتى سولتۇستىك كورەياداعى بەدەلدى شەنەۋنىك پاك دجونگ چون تىكەلەي قاداعالاعان. "العاشقى سىناق بارىسىندا زىمىراننىڭ جىلدامدىعى مەن ۇشۋ تۇراقتىلىعى قاراستىرىلدى" دەپ جازدى رەسمي اقپارات كوزدەرى. زىمىران Hwasong-8 اتتى اتاۋعا يە بولىپ، جوعارى ناتيجە كورسەتكەنى دە ايتىلۋدا.
كارنەگي قورىنىڭ قىزمەتكەرى، حالىقارالىق زىمىران سىناقتارى بويىنشا ساراپشى انكيتا پاندانىڭ مالىمەتىنشە Hwasong زىمىراندارى سۇيىق جانارمايمەن ۇشادى. "بۇل 2017 جىلدان كەيىنگى سولتۇستىك كورەياداعى العاشقى سۇيىق جانارمايدا زىمىراندى سىناقتان وتكىزۋ بولىپ وتىر", - دەپ جازدى ول ءوزىنىڭ تwitter پاراقشاسىنا.
قىركۇيەك ايىندا سولتۇستىك كورەيا ءۇش مارتە سىناق جاساپ، ايماقتاعى تۇراقسىزدىققا نەگىز بولۋدا. وڭتۇستىك كورەيا دا قىركۇيەك ايىندا ەكى مارتە زىمىران ۇشىراپ، سىناق جاسادى. العاش رەت سۇڭگۋىر قايىقتان زىمىران ۇشىرىپ، قورعانىس سالاسىنداعى جەتىستىگىن كورسەتتى. كۇنى كەشە عانا سەۋل زىمىران تاسۋشى ءۇشىنشى سۇڭگۋىر قايىعىن قولدانىسقا بەردى، ال سول ساتتە سولتۇسىتك كورەيا گيپەردىبىستى زىمىران سىناعىن جاسادى.
ماماندار گيپەردىبىستى زىمىرانداردى انىقتاۋ جانە ودان قورعانۋ قيىن ەكەنىن ايتۋدا. سەبەبى زىمىراننىڭ ۇشۋ تراەكتورياسىن انىقتاۋ مۇمكىن ەمەس. "سولتۇسىتك كورەيانىڭ زىمىرانداردى سۇيىق جانارمايمەن جىلدام ارادا تولتىرۋ تەحنولوگياسىن يگەرۋى، ولاردىڭ زىمىران ۇشىرۋ قابىلەتىن ارتتىرادى. ءوز كەزەگىندە باسقا مەملەكەتتەردىڭ زىمىراندى ۇشىرماي تۇرىپ زىمىران جۇيەسىنە سوققى جاساۋ مۇمكىندىگى كەمي تۇسپەك. سولتۇستىك كورەيا ءوزى مالىمدەگەندەي بارلىق تەحنولوگيانى جوعارى ساپادا يگەرۋى ارينە ەكىتالاي. الايدا پحەنيان گيپەردىبىستى زىمىرانعا يادرولىق وقتۇمسىق جاساۋدى ۇيرەنسە، ول ايماقتىق قاۋىپسىزدىككە وراسان زور قاتەر بولماق" دەيدى اقش ساراپشىلارى.
بايدەن بيلىككە كەلگەلى بەرى سولتۇستىك كورەيامەن اقش اراسىنداعى قاتىناس ءبىرشاما قاراما-قايشىلىقتارعا تاپ بولۋدا. ترامپ بيلىكتە بولعان ساتتە كيممەن كەلىسسوزدەر وتكىزۋگە تىرىستى. دەگەنمەن 2019 جىلى ول كەلىسسوزدەر تىعىرىققا تىرەلىپ، ناتيجەسىز اياقتالدى.
وتكەن اپتادا سولتۇستىك كورەيا 1950-53 جىلدارداعى سوعىس ءالى اياقتالمادى دەپ مالىمدەدى. بۇل سەۋلدى الاڭداتىپ وتىر. ماماندار سولتۇستىك كورەياداعى الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ تىم ناشارلاپ كەتكەنىن، حالىقتىڭ اشتىققا ۇشىراۋ قاۋپىن ەسكەرىپ، بيلىك ەل نازارىن باسقا تاراپقا بۇرۋعى تىرىسىپ جاتقانىن ايتۋدا. دەمەك الدا تاعى دا زىمىران سىناقتارى مەن ايماقتىق شيەلەنىستى ارتتىراتىن ارەكەتتەر جالعاسىن تاپپاق.
Abai.kz
