1953-جىلى 5 ناۋرىزدا ادامزات تاريحىنداعى ەڭ قانقۇيلى ديكتاتوردىڭ ءبىرى يوسيف ستالين ومىردەن ءوتتى. كسرو باسشىسىنىڭ ءولىمى كەڭەس حالقى ءۇشىن كۇتپەگەن جاعداي بولدى. مىڭداعان ادام قايعىرىپ، ونىڭ بار زۇلىمدىعىن ەسكەرمەستەن ەڭسەلەرى ەزىلدى. ءستاليندى جەرلەۋ ءراسىمى 9 ناۋرىزعا بەلگىلەندى.

9 ناۋرىز كۇنى ستالينمەن بىرگە جۇزدەگەن ادام و دۇنيەگە اتتاندى. الايدا ول جايلى كسرو تاراعانشا ايتىلعان ەمەس، بۇل جابىق تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى بولدى.

ستالين 5 ناۋرىز كۇنى، ساعات 21:50-دە ومىردەن ءوتتى. حالىققا ءستاليننىڭ ءولىمى جايلى 6 ناۋرىز كۇنى، تاڭعى ساعات 06:00-دە ديكتور يۋري لەۆيتان حابارلادى.

ستالينمەن بيلىك جانە حالىق قوشتاسۋى ءۇشىن، ونىڭ مۇردەسى كەڭەستەر ءۇيىنىڭ ۇلكەن زالىنا اپارىلدى. 8 ناۋرىزعا دەيىن تەك قانا مەملەكەت قىزمەتكەرلەرى، اسكەريلەر مەن جوعارى لاۋازىم يەلەرى، شەتەلدىك دەلەگاتسيا مۇشەلەرى عانا ءستاليننىڭ مۇردەسىن كورۋگە مۇمكىندىك الدى.

بۇل ۋاقىتقا دەيىن كسرو كوسەمىمەن قوشتاسۋعا نيەتتى حالىقتىڭ سانى ميلليونداپ سانالدى. 8 ناۋرىز كۇنى حالىق ۇزىنسونار كەزەككە تۇردى. كەي دەرەكتەر بويىنشا حالىقتىڭ سانى ەكى ميلليوننان اسقان. ءتۇس اۋا ءستاليندى كورۋگە قاراپايىم حالىقتى دا كىرگىزە باستادى. بۇل اقپارات جەرگىلىكتى تۇرعىندار اراسىندا لەزدە تاراپ، كەشكە جينالعان حالىقتىڭ سانى ءتىپتى ارتتى. ءجۇز مىڭداعان حالىق ماسكەۋدىڭ ورتالىق الاڭىنا اعىلدى. اسكەريلەر جولدى قورشاپ تۇرعانىمەن، حالىقتى كىرگىزۋدى جالعاستىرا بەردى. ورتالىق الاڭ ميلليونداعان ادامعا ارنالماعان بولاتىن. ارنايى سىزىلعان باعىت ارقىلى جۇرگەن كوپشىلىك ءبىر-ءبىرىن مىجىپ، تاپتاپ تاستادى. قىسىم پايدا بولىپ، اۋا جەتپەي جۇزدەگەن ادام كوز جۇمدى. رەسمي دەرەك بويىنشا سول كۇنى ماسكەۋدە 450 ادام كوز جۇمعان. ال بەيرەسمي دەرەككوزدەر قايتىس بولعانداردىڭ سانى 2 مىڭنان اسادى دەيدى. رەسمي تۇرعىدان كوز جۇمعانداردىڭ بارلىعىن جۇرەك تالماسى، وقىس وقيعادان كوز جۇمدى دەپ كورسەتتى.

ءستاليننىڭ جەرلەۋىندە كوپتەگەن ادامنىڭ قازا تاپقانى ۇزاق جىلدار بويى ايتىلمادى. بۇل رەسەي يمپەرياسىنداعى حودىن الاڭىنداعى قايعىلى وقيعا ىسپەتتى جابىق تاقىرىپتىڭ ءبىرى بولدى.

Abai.kz