جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 10280 0 پىكىر 7 اقپان, 2012 ساعات 11:27

يسپولزوۆانيە ترانسگرانيچنىح رەك كازاحستانا ي كيتايا

پەرۆىي راز وفيتسيالنىە پەرەگوۆورى پو ۆوپروسۋ يسپولزوۆانيا ترانسگرانيچنىح رەك سوستوياليس ۆ 1998 گ. ناچينايا س ەتوگو گودا، مەجدۋ كازاحستانوم ي كيتاەم پروشلي پيات راۋندوۆ پەرەگوۆوروۆ پو پروبلەمام ۋپراۆلەنيا ترانسگرانيچنىمي رەكامي. ۆ يتوگە بىلا سوزدانا سوۆمەستنايا رابوچايا گرۋپپا ەكسپەرتوۆ پو ترانسگرانيچنىم رەكام. ي 6 نويابريا 2000 گ. ۆ گ. الماتى پروشلو پەرۆوە زاسەدانيە ەتوي گرۋپپى، گدە بىل سوگلاسوۆان پرەدۆاريتەلنىي سپيسوك 23 ترانسگرانيچنىح رەك، ۆىرابوتان پەرەچەن رابوت پو 3 ەتاپام. ۆ يتوگە، 12 سەنتيابريا 2001 گ. ۆ گ. استانا بىلو پودپيسانو سوگلاشەنيە مەجدۋ پراۆيتەلستۆامي كازاحستانا ي كيتايا پو ۆوپروسام سوترۋدنيچەستۆا كاساتەلنو يسپولزوۆانيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك. ەتو سوگلاشەنيە بىلو ۋتۆەرجدەنو پوستانوۆلەنيەم پراۆيتەلستۆا رك وت 10 سەنتيابريا 2002 گ. زا № 989. (سلەدۋەت وتمەتيت، چتو پروەكت داننوگو سوگلاشەنيا بىل پرەدستاۆلەن ەششە ۆ فەۆرالە 1992 گ. كازاحستانوم ۆ كنر.) نا وسنوۆە ەتوگو سوگلاشەنيا ي بىلا سوزدانا كازاحستانسكو-كيتايسكايا سوۆمەستنايا كوميسسيا پو يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك.

 

پەرۆىي راز وفيتسيالنىە پەرەگوۆورى پو ۆوپروسۋ يسپولزوۆانيا ترانسگرانيچنىح رەك سوستوياليس ۆ 1998 گ. ناچينايا س ەتوگو گودا، مەجدۋ كازاحستانوم ي كيتاەم پروشلي پيات راۋندوۆ پەرەگوۆوروۆ پو پروبلەمام ۋپراۆلەنيا ترانسگرانيچنىمي رەكامي. ۆ يتوگە بىلا سوزدانا سوۆمەستنايا رابوچايا گرۋپپا ەكسپەرتوۆ پو ترانسگرانيچنىم رەكام. ي 6 نويابريا 2000 گ. ۆ گ. الماتى پروشلو پەرۆوە زاسەدانيە ەتوي گرۋپپى، گدە بىل سوگلاسوۆان پرەدۆاريتەلنىي سپيسوك 23 ترانسگرانيچنىح رەك، ۆىرابوتان پەرەچەن رابوت پو 3 ەتاپام. ۆ يتوگە، 12 سەنتيابريا 2001 گ. ۆ گ. استانا بىلو پودپيسانو سوگلاشەنيە مەجدۋ پراۆيتەلستۆامي كازاحستانا ي كيتايا پو ۆوپروسام سوترۋدنيچەستۆا كاساتەلنو يسپولزوۆانيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك. ەتو سوگلاشەنيە بىلو ۋتۆەرجدەنو پوستانوۆلەنيەم پراۆيتەلستۆا رك وت 10 سەنتيابريا 2002 گ. زا № 989. (سلەدۋەت وتمەتيت، چتو پروەكت داننوگو سوگلاشەنيا بىل پرەدستاۆلەن ەششە ۆ فەۆرالە 1992 گ. كازاحستانوم ۆ كنر.) نا وسنوۆە ەتوگو سوگلاشەنيا ي بىلا سوزدانا كازاحستانسكو-كيتايسكايا سوۆمەستنايا كوميسسيا پو يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك.

 

نا 1-م زاسەداني كوميسسي ۆ گ. پەكينە س 27 پو 31 وكتيابريا 2003 گ. وبسۋجداليس ۆوپروسى رازرابوتكي ي پرينياتيا پولوجەنيا و دەياتەلنوستي كوميسسي ي رەشەنيە سووتۆەتستۆۋيۋششيح ۆوپروسوۆ پو رەاليزاتسي مەجگوسۋدارستۆەننىح سوگلاشەني «و سوترۋدنيچەستۆە ۆ سفەرە يسپولزوۆانيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك» وت 12 وكتيابريا 2001 گ. پو ۆسەم وبسۋجدەننىم ۆوپروسام بىل پودگوتوۆلەن ي پودپيسان ستورونامي پروتوكول زاسەدانيا سوۆمەستنوي كوميسسي.

نا پەرۆوم زاسەداني كوميسسي بىل تاكجە سوگلاسوۆان پلان رابوتى نا سلەدۋيۋششي، 2004 گ. ۆپوسلەدستۆي - ەتو ستانەت وبىچنوي پروتسەدۋروي رابوتى كاجدوگو زاسەدانيا كوميسسي.

ۆتوروە زاسەدانيە كوميسسي پروشلو ۆ وكتيابرە 2004 گ. ۆ گ. الماتى. پو يتوگام ەتوگو زاسەدانيا بىل پودپيسان مەموراندۋم و نەمەدلەننوم ۋۆەدوملەني ستورون و ستيحينىح بەدستۆياح نا ترانسگرانيچنىح رەكاح. (ۆپوسلەدستۆي، نا وسنوۆە داننوگو مەموراندۋما 20 دەكابريا 2006 گ. ۆ گ. پەكين بىلو پودپيسانو سوگلاشەنيە مەجدۋ مينيستەرستۆوم سەلسكوگو حوزيايستۆا رك ي مينيستەرستۆوم ۆودنوگو حوزيايستۆا كنر و رازۆيتي ناۋچنو-يسسلەدوۆاتەلسكوگو سوترۋدنيچەستۆا نا ترانسگرانيچنىح رەكاح.)

 

ۆ وكتيابرە 2005 گ. ۆ گورودە شانحاي (كنر) سوستويالوس ترەتە سوۆەششانيە كازاحستانسكو-كيتايسكوي سوۆمەستنوي كوميسسي پو يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك، نا كوتوروم بىل ۋتۆەرجدەن پوريادوك ەكسترەننوگو ۆزايمنوگو ۋۆەدوملەنيا كازاحستانسكوي ي كيتايسكوي ستورون ينفورماتسيەي ۆ سلۋچاە ۆوزنيكنوۆەنيا ستيحينىح بەدستۆي پري پاۆودكاح ي لەدوۆىح ياۆلەنياح نا ترانسگرانيچنىح رەكاح. ستورونى وبمەنياليس گيدرولوگيچەسكيمي ي گيدروحيميچەسكيمي داننىمي پو گيدروپوستام، ا تاكجە بىل پروۆەدەن وبمەن ستاندارتنىمي گوسۋدارستۆەننىمي وبرازتسامي دليا اناليزا ۆودى پو 10 ينگرەديەنتام ي درۋگيمي دوپولنيتەلنىمي وبرازتسامي. تاكجە پروۆەدەن سراۆنيتەلنىي اناليز رەزۋلتاتوۆ گيدرولوگيچەسكيح ي گيدروحيميچەسكيح نابليۋدەني. سۋششەستۆەننىم يتوگوم پەرەگوۆورنوگو پروتسەسسا س كيتايسكوي ستورونوي ستالو وبسۋجدەنيە پروەكتوۆ سوگلاشەني، كاسايۋششيحسيا ترانسگرانيچنىح رەك، پرەدلوجەننىح كازاحستانسكوي ستورونوي. كازاحستانسكايا ستورونا پروينفورميروۆالا كيتايسكۋيۋ ستورونۋ و ەە گوتوۆنوستي رازرابوتات پروەكت سوگلاشەنيا پو ۆودودەلەنيۋ نا ترانسگرانيچنىح رەكاح يرتىش ي يلي ي ناپراۆيت ەگو كيتايسكوي ستورونە پو ديپلوماتيچەسكيم كانالام.

 

چەتۆەرتوە زاسەدانيە كوميسسي پروشلو ۆ وكتيابرە 2006 گ. ۆ گ. الماتى. نا ەتوم زاسەداني، پو پرەدلوجەنيۋ كازاحستانسكوي ستورونى، ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد بىلي راسسموترەنى ۆوپروسى يسپولزوۆانيا ي وحرانى ۆودنىح رەسۋرسوۆ ترانسگرانيچنىح رەك س ۋچەتوم ۆزايموپريەملەمىح ينتەرەسوۆ ي پەرسپەكتيۆ نا دليتەلنوە بۋدۋششەە. ۆ حودە رابوتى كوميسسي تاكجە بىلي راسسموترەنى تەحنيچەسكيە ۆوپروسى سترويتەلستۆا وبەدينەننوگو گيدروۋزلا «دوستىك» نا پوگرانيچنوي رەكە حورگوس.

 

ۆ يۋنە 2006 گ. ۆ گ. پەكين پروشلو پياتوە زاسەدانيە كوميسسي ۆ رۋسلە ۆسترەچي رابوچيح گرۋپپ ەكسپەرتوۆ. نا ەتوي ۆسترەچە ۆ بولشەي مەرە وبسۋجدالسيا ۆوپروس سوۆمەستنوگو سترويتەلستۆا گيدروۋزلا «دوستىك» نا پوگرانيچنوي رەكە حورگوس. نا داننوم زاسەداني بىلو راسسموترەنو تەحنيكو-ەكونوميچەسكوە وبوسنوۆانيە، ۆنۋتريگوسۋدارستۆەننىە پروتسەدۋرى پروەكتا سترويتەلستۆا گيدروۋزلا «دوستىك». كرومە توگو، ەكسپەرتى رابوچيح گرۋپپ پرينيالي رەشەنيە وب وبمەنە گيدرولوگيچەسكيمي ي گيدروحيميچەسكيمي داننىمي پوگرانيچنىح گيدروپوستوۆ ستورون نا رەكاح يرتىش ي تەكەس. نا زاسەداني بىل تاكجە راسسموترەن ۆوپروس و پوريادكە ەكسترەننوگو ۆزايمنوگو ۋۆەدوملەنيا ۆ سلۋچاە ۆوزنيكنوۆەنيا ستيحينىح بەدستۆي پري پاۆودكاح ي لەدوۆىح ياۆلەنياح نا ترانسگرانيچنىح رەكاح.

پوسلەدنيە زاسەدانيا كوميسسي ستالي نوسيت بولەە توچەچنىي، كونكرەتنىي حاراكتەر. ەتو ناچالو نابليۋداتسيا س شەستوگو زاسەدانيا كوميسسي. ۆوزموجنو، ەتو ستالو ۆوزموجنىم پوسلە ۆيزيتا ۆ ناچالە 2009 گ. ۆ كازاحستان پرەدسەداتەليا كنر حۋ تسزينتاو. ۆ حودە سۆوەگو رازگوۆورا س ن. نازارباەۆىم پو ۆوپروسام ۆودودەلەنيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك ليدەر كنر زاۆەريل كازاحستانسكۋيۋ ستورونۋ ۆ نەوبحوديموستي رازرەشەنيا داننوي پروبلەمى.

ۆ سووتۆەتستۆي س، پوددەرجاننىم حۋ تسزينتاو، پرەدلوجەنيەم كازاحستانسكوي ستورونى، شەستوە زاسەدانيە كوميسسي پروشلو 4 دەكابريا 2009 گ. ۆ گ. پەكينە ۆ رامكاح كازاحستانسكو-كيتايسكوگو كوميتەتا پو سوترۋدنيچەستۆۋ. كازاحستانسكۋيۋ دەلەگاتسيۋ نا پەرەگوۆوراح ۆوزگلاۆليال پەرۆىي زامەستيتەل پرەمەر-مينيسترا ۋميرزاك شۋكەەۆ. س كيتايسكوي ستورونى تاكجە بىل ۆىسوكي ۋروۆەن پرەدستاۆيتەلستۆا - زامەستيتەل پرەمەرا گوسۋدارستۆەننوگو سوۆەتا ۆان تسيشان.

 

داننىي فاكت وزناچال، چتو كازاحستانۋ ۋدالوس ۆىنەستي پروبلەمۋ يسپولزوۆانيا ترانسگرانيچنىح رەك نا وبششەگوسۋدارستۆەننىي ۋروۆەن، تو ەست وتويتي وت سۋگۋبو تەحنيچەسكوي ستورونى، نا چەم ناستايۆالا كيتايسكايا ستورونا. ۆوزموجنو، پوەتومۋ نا ەتوم زاسەداني كوميسسي ۆپەرۆىە شيروكو راسسماتريۆاليس ۆوپروسى ۆودودەلەنيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك. ۆ چاستنوستي، كيتايسكوي ستورونە بىل پرەزەنتوۆان ي پرەدوستاۆلەن پروەكت كونتسەپتسي پو ۆودودەلەنيۋ نا رەكاح يرتىش ي يلي، ا تاكجە پروەكت سوگلاشەنيا پو كونتروليۋ كاچەستۆا ترانسگرانيچنىح ۆود ي پرەدۋپرەجدەنيۋ يح زاگريازنەنيا.

 

13 نويابريا 2010 گودا ۆ حودە 7-گو زاسەدانيا كازاحستانسكو-كيتايسكوي سوۆمەستنوي كوميسسي پو يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك ۆ گ. كاراگاندە بىلو پودپيسانو سوگلاشەنيە و سوۆمەستنوم سترويتەلستۆە وبەدينەننوگو گيدروۋزلا «دوستىك» نا رەكە حورگوس، ياۆليايۋششەيسيا پريتوكوم رەكي يلي. (نەوبحوديمو وتمەتيت، چتو كازاحستانوم ي كيتاەم ەششە ۆ 1992-1993 گگ. بىلي پودپيسانى پروتوكولى و سوۆمەستنوم سترويتەلستۆە وبەدينەننوگو ۆودوزابورنوگو گيدروۋزلا نا ر. حورگوس.) پرەدپولاگاەتسيا، چتو پوسرەدستۆوم داننوگو گيدروۋزلا موجنو بۋدەت يسپولزوۆات ۆودنىە رەسۋرسى ۆ راۆنىح وبەماح دليا وبەيح ستورون. ەتو سوگلاشەنيە ستالو نايبولەە زناچيتەلنىم رەزۋلتاتوم زا ۆسە ۆرەميا رابوتى كوميسسي.

 

نا ۆوسموم زاسەداني كوميسسي، پروشەدشەم ۆ گ. سەمەي ۆ يۋلە 2011 گ.، بىلي راسسموترەنى پەرۆىە رەزۋلتاتى ۆزايمنىح وسموتروۆ گيدروپوستوۆ نا ر. يرتىش. نا ەتوم زاسەداني، پو پرەدلوجەنيۋ كازاحستانسكوي ستورونى، تاكجە بىل راسسموترەن ۆوپروس رەكونسترۋكتسي گيدروۋزلا نا رەكە سۋمبە [1]، پوستروەننوگو نا وسنوۆە سوگلاشەنيا ۆ 2008 گ. ي ۋششەمليايۋششەمۋ ناشي ۆودنىە ينتەرەسى ۆ ناستوياششەە ۆرەميا.

 

تاكجە بىل پروۆەدەن سراۆنيتەلنىي اناليز گيدروگەولوگيچەسكيح ي گيدروحيميچەسكيح داننىح، ۆزياتىح نا گيدروپوستاح رەك يرتىش، يلي ي تەكەس. بىل پوستاۆلەن ۆوپروس و سوۆمەستنىح ناۋچنىح يسسلەدوۆانياح كاچەستۆا ۆود ي درۋگيح پروبلەم ترانسگرانيچنىح رەك. نا ۆسترەچە تاكجە وبسۋجداليس تەحنيچەسكيە زاداچي دالنەيشەگو سترويتەلستۆا وبەدينەننوگو گيدروۋزلا «دوستىك». (سترويتەلستۆو گيدروۋزلا ناچالوس ۆ اپرەلە 2011 گ. ي، سوگلاسنو پلانۋ، بۋدەت پرودولجاتسيا پولتورا گودا.)

 

تاكيم وبرازوم، ناچينايا س سەدموگو زاسەدانيا كوميسسي، ستالي ناحوديت سۆوە كونكرەتنوە ۆوپلوششەنيە سوۆمەستنىە رابوتى پو تەحنيچەسكيم اسپەكتام ۆودودەلەنيا نا ترانسگرانيچنىح رەكاح مەجدۋ دۆۋميا گوسۋدارستۆامي (زاپلانيروۆاننىە سروكي - 2011-2014 گگ.) ۆ پروشلوم، 2011 گودۋ، مەجدۋ كازاحستانوم ي كيتاەم بىلو تاكجە پرينياتو سوگلاشەنيە و سوۆمەستنوم رازدەلە رەسۋرسوۆ ترانسگرانيچنىح رەك يلي ي يرتىشا ك 2014 گ.

 

 

پوزيتسي وفيتسيالنوگو پەكينا ي وفيتسيالنوي استانى پو پروبلەمە ترانسگرانيچنىح رەك

پوزيتسيا كنر. پوزيتسيا كيتايا پو ترانسگرانيچنىم رەكام وبۋسلوۆلەنا ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد پلانامي پرەۆراششەنيا سينتسزيانا ۆ رەگيونالنىي ي تورگوۆىي تسەنتر ۆ تسەنترالنوي ازي س دالنەيشيم راسپروسترانەنيەم ۆليانيا ي نا سرەدني ۆوستوك.

 

كرومە توگو، ۆ كيتاە سۋششەستۆۋيۋت پلانى زاسەلەنيا ەتنيچەسكيمي كيتايتسامي (حانتسامي) سينتسزيانا. نا فونە اكتيۆنوگو ەستەستۆەننوگو ۆوسپرويزۆودستۆا ەتوگو رايونا - ەتو پريۆەدەت ك سۋششەستۆەننومۋ روستۋ ەگو ناسەلەنيا. سووتۆەتستۆەننو، ەتو پوترەبۋەت ۋۆەليچەنيا، كاك سەلسكوحوزيايستۆەننوگو، پرومىشلەننوگو پوتەنتسيالا رەگيونا، تاك ي ەگو وبەسپەچەننوستي ۆودوي. مەجدۋ تەم، سينتسزيان-ۋيگۋرسكي اۆتونومنىي رايون نايمەنەە وبەسپەچەننىي ۆودنىمي رەسۋرسامي رايون كيتايا. سينتسزيان وبلاداەت ۆودنىمي رەسۋرسامي ۆسەگو ۆ 26,3 كۋبوكيلومەتروۆ ۆ گود، چتو پوزۆولياەت وبەسپەچيت ۆودوي تولكو 18 ملن. چەلوۆەك. نو ۋجە سەيچاس ناسەلەنيە رايونا سوستاۆلياەت وكولو 20 ملن. چەلوۆەك س پوتەنتسيالوم دالنەيشەگو روستا. زدەس منوگو وپۋستىنەننىح رايونوۆ، ۆ وسوبەننوستي تاريمسكايا ۆپادينا ۆ رايونە كاشگارا. ۆ داننوم رايونە ۆودا ستويت پوترەبيتەليام 0,39 يۋانەي زا كۋبومەتر.

 

تاكيم وبرازوم، پوزيتسيا كيتايا پو ترانسگرانيچنىم رەكام تەسنو زاۆيسيت وت پولوجەنيا دەل ۆ سينتسزيان-ۋيگۋرسكوم اۆتونومنوم رايونە. ۆ ەتوم رۋسلە، سوبستۆەننو، ي ناحودياتسيا دەيستۆيا كنر پو يسپولزوۆانيۋ ترانسگرانيچنىح رەك.

 

تاك، ۆ ناستوياششەە ۆرەميا رەاليزوۆىۆاەتسيا پلان سترويتەلستۆا كانالا وت ر. يلي دو زاپادنوي چاستي تاريمسكوي كوتلوۆينى دليا ەە ۆودوسنابجەنيا. ۆ كنر، كرومە توگو، زا پوسلەدنيە 15 لەت پوستروەنى كانالى «چەرنىي يرتىش-كاراماي» ي «يرتىش-ۋرۋمچي». پو پەرۆومۋ كانالۋ بۋدەت پەرەبراسىۆاتسيا زناچيتەلنىي ستوك رەكي چەرنىي يرتىش ۆ وزەرو ۋليۋنگۋر. س ەتوگو وزەرا ۆودا زاتەم پويدەت نا پرومىشلەننىە پرەدپرياتيا كارامايسكوگو نەفتيانوگو باسسەينا دليا پيتەۆوگو ي پرومىشلەننوگو ۆودوسنابجەنيا، ا تاكجە نا وروشەنيە سەلسكوحوزيايستۆەننىح پوسەۆوۆ ۆ ەتوم رايونە.

 

ۆتوروي كانال ناپراۆلەن نا سنابجەنيە ۆودوي تاريمسكوگو باسسەينا. سلەدۋەت وتمەتيت، چتو ەتي دۆا كانالا سترويليس س ۋچەتوم توگو، چتو پروپۋسك ۆودى پو نيم موجەت بىت دوۆەدەن دو 6,3 كۋب. كم. ۆودى ۆ گود. كرومە توگو، ۆ ناستوياششەە ۆرەميا كيتاي ينتەنسيۆنو ناچيناەت وسۆايۆات 13 ۆودوحرانيليشش ي 59 گيدروەنەرگەتيچەسكيح ۋستانوۆوك، دەيستۆۋيۋششيح ۆ رۋسلە رەكي يلي. ۆسە ەتو بۋدەت ناپراۆلەنو نە تولكو نا ۋۆەليچيۆايۋششيەسيا پوسەۆنىە پلوششادي، كوتورىە پلانيرۋەتسيا دوۆەستي دو 600 تىس. گا ۆ 2015 گودۋ، نو ي نا ۆوزۆودياششيەسيا پرومىشلەننىە وبەكتى.

 

تاكيم وبرازوم، كنر ۆ پولنوي مەرە پلانيرۋەت يسپولزوۆات ستوك رەك چەرنىي يرتىش ي يلي. تەم سامىم كيتاي نە ناستروەن نا سكورەيشەە رازرەشەنيە ەتوي پروبلەمى ي، ۆوزموجنو، پوەتومۋ كيتايسكايا ستورونا پرەدلاگاەت پودحوديت ك يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك س تەحنيچەسكيح پوزيتسي نا مەجۆەدومستۆەننوم ۋروۆنە. سلەدۋەت تاكجە وتمەتيت، چتو كيتاي موجەت زانيمات ۆوليۋنتاريستسكۋيۋ پوزيتسيۋ پو ۆوپروسام يسپولزوۆانيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك ۆ ۆيدۋ توگو، چتو ون نە ياۆلياەتسيا ۋچاستنيكوم كونۆەنتسي و پراۆە نەسۋدوحودنىح ۆيدوۆ يسپولزوۆانيا مەجدۋنارودنىح ۆودوتوكوۆ (1997) ي كونۆەنتسي وب وحرانە ي يسپولزوۆاني ترانسگرانيچنىح ۆودوتوكوۆ ي مەجدۋنارودنىح وزەر (1992).

پوزيتسيا كازاحستانا. كازاحستان زاۆەدومو ناحوديتسيا ۆ مەنەە ۆىگودنوم پولوجەني ۆ ۆيدۋ توگو، چتو ر. يلي ي يرتىش نا 70% فورميرۋيۋتسيا ۆ كيتاە. پوەتومۋ ۆوپروسى ۆودودەلەنيا ي كونتروليا زا كاچەستۆوم ترانسگرانيچنىح رەك كازاحستان راسسماتريۆاەت س پوزيتسي مەجدۋنارودنوگو پراۆا، ۆ چاستنوستي نا وسنوۆە دۆۋح ۆىشەۋكازاننىح كونۆەنتسي. ۆ سۆيازي س ەتيم كازاحستان سترەميتسيا رەشات پروبلەمۋ ترانسگرانيچنىح رەك نا ۆىسوكوم گوسۋدارستۆەننوم ۋروۆنە. نە سلۋچاينو كازاحستان ۆ 2008 گ. پرەدلوجيل ۆكليۋچيت كوميسسيۋ پو يسپولزوۆانيۋ ي وحرانە ترانسگرانيچنىح رەك ۆ سوستاۆ مەحانيزما كازاحستانسكو-كيتايسكوگو كوميتەتا پو سوترۋدنيچەستۆۋ.

 

سترەملەنيە كنر زاتيانۋت رازرەشەنيە پروبلەمى ۆودودەلەنيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك ستيمۋليرۋەت كازاحستان پرەدپرينيمات ادەكۆاتنىە مەرى. ۆ چاستنوستي، كازاحستان سەرەزنو راسسماتريۆاەت ۆوزموجنوست رەاليزاتسي پروەكتا پوۆوروتا رەك اك-كابى ي كارا-كابى، ستويموستيۋ ۆ پوچتي 1 ملرد. دولل. سشا. داننىە رەكي پوسرەدستۆوم پروكلادكي توننەليا نامەرەۆايۋتسيا رازۆەرنۋت وت گرانيتسى ي ناپراۆيت ۆ چەرنىي يرتىش ۋجە نا كازاحستانسكوي ستورونە. كرومە توگو، كازاحستان پوسرەدستۆوم سمي پىتاەتسيا ناگنەتات پروبلەمۋ ترانسگرانيچنىح رەك. ناپريمەر، ۆ گوسۋدارستۆەننىح ي پروۆلاستنىح كازاحستانسكيح سمي اكتسەنتيرۋيۋت ۆنيمانيە نا ۆوزموجنىح ەكولوگيچەسكيح پوسلەدستۆياح وت ماسسيروۆاننوگو زابورا ي زاگريازنەنيا ۆود ترانسگرانيچنىح رەك س كيتايسكوي ستورونى.

 

تەم نە مەنەە، كازاحستان پونيماەت، چتو ۆوليۋنتاريستسكيمي مەرامي نەلزيا رەشيت پروبلەمۋ يسپولزوۆانيا ي كونتروليا كاچەستۆا ۆود ترانسگرانيچنىح رەك. پو-ۆيديمومۋ، ەتو وبۋسلوۆلەنو سلەدۋيۋششيمي فاكتامي.

 

ۆو-پەرۆىح، ۆ سووتۆەتستۆي سو ستاتەي №4 «سوگلاشەنيا مەجدۋ پراۆيتەلستۆوم رەسپۋبليكي كازاحستان ي پراۆيتەلستۆوم كيتايسكوي نارودنوي رەسپۋبليكي و سوترۋدنيچەستۆە ۆ سفەرە يسپولزوۆانيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك» كازاحستان نە موجەت پروتيۆودەيستۆوۆات پلانام كنر پو راسشيرەنيۋ زابورا ۆودى رەك يلي ي يرتىش، تاك كاك ەتو ياۆلياەتسيا راتسيونالنىم پودحودوم كيتايسكوي ستورونى.

 

ۆو-ۆتورىح، سلەدۋەت ۋچيتىۆات زاۆيسيموست كازاحستانا پو منوگيم ەكونوميچەسكيم ي تورگوۆىم ۆوپروسام وت كنر، ناپريمەر، پو ەنەرگەتيچەسكومۋ سوترۋدنيچەستۆۋ. ۆ سۆيازي س ەتيم نە سلۋچاينو ۆ 2007 گ. كازاحستان پرەدلاگال كيتايۋ پرويزۆەستي وبمەن پو ستوكۋ ترانسگرانيچنىح رەك، ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد يلي ي يرتىشا نا لگوتنىي كونتراكت پو پوستاۆكام پرودوۆولستۆيا. ودناكو، كنر وتۆەرگلا ەتو پرەدلوجەنيە.

ەكولوگيچەسكيە ي ەكونوميچەسكيە پوسلەدستۆيا يسپولزوۆانيا ترانسگرانيچنىح رەك يلي ي يرتىش

 

تاكيم وبرازوم، ۋچيتىۆايا پريۆەدەننىە فاكتى، سلەدۋەت وجيدات ۋمەنشەنيا ۆودنىح رەسۋرسوۆ ۆ باسسەينە رەكي يرتىش: ك 2030 گودۋ نا 8 كۋب. كم، ك 2040 گودۋ - نا 10 كۋب. كم، ك 2050 گودۋ - نا 11,4 كۋب. كم. ۆسە ەتو پريۆەدەت، ۆو-پەرۆىح، ك زناچيتەلنومۋ سنيجەنيۋ ۆىرابوتكي ەلەكتروەنەرگي نا كاسكادە گەس نا يرتىشە دو 25% ك 2030 گودۋ ي دو 40% ك 2050 گودۋ. ەتو تاكجە بۋدەت سپوسوبستۆوۆات فاكتيچەسكومۋ پرەكراششەنيۋ سۋدوحودستۆا ۆ رك نا ەتوي رەكە س 2020 گودا. ۆو-ۆتورىح، داننايا سيتۋاتسيا پريۆەدەت ك پراكتيچەسكوي دەگراداتسي كانالوۆ، ۆودوحرانيليشش (بۋحتارمينسكوە ي شۋلبينسكوە) نا تەرريتوري كازاحستانا، پيتايۋششيحسيا يز ر. يرتىش. ۆ-ترەتيح، پرويزويدەت ۋحۋدشەنيە كاچەستۆا پوۆەرحنوستنىح ۆود ي زاگريازنەنيە پودزەمنىح ۆود.

 

ۆ-چەتۆەرتىح، ۆ توم سلۋچاە، ەسلي ناچنەتسيا ماسسيروۆاننىي زابور ۆود يرتىشا سو ستورونى كيتايا، تو رۋسلو يرتىشا نا ۆسەي تەرريتوري كازاحستانا ي دو گ. ومسكا موجەت ستات تسەپيۋ بولوت ي ستوياچيح ۆود. پونياتنو، چتو ەتو پريۆەدەت ك كاتاستروفيچەسكومۋ ۋحۋدشەنيۋ نە تولكو ەكولوگيچەسكوي، نو ي ەكونوميچەسكوي سيتۋاتسي ۆ داننوم رەگيونە.

 

ۆ-پياتىح، رەاليزاتسيا پلانوۆ كنر پو ۋۆەليچەنيۋ زابورا ۆود يرتىشا پوسرەدستۆوم كانالوۆ ي درۋگيح گيدروتەحنيچەسكيح سوورۋجەني پريبليزيت ۆىسىحانيە ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد وزەرا زايسان، پيتايۋششەگوسيا ۆودامي ەتوي رەكي.

 

ماسسيروۆاننىي زابور ۆود ر. يلي س كيتايسكوي ستورونى پريۆەدەت ۆ پەرۆۋيۋ وچەرەد ك وبمەلەنيۋ وزەرا بالحاش. رەكا يلي ياۆلياەتسيا وسنوۆنىم پوستاۆششيكوم ۆودى ۆ وزەرو بالحاش. ونا داەت 70-80% ۆسەگو پريتوكا ۆودى ۆ ەتو وزەرو. رەكا ناچيناەتسيا ۆ گوراح تيان-شانيا، پرەيمۋششەستۆەننو نا كيتايسكوي ستورونە. سووتۆەتستۆەننو، رەكا يلي پيتاەتسيا تايانيەم لەدنيكوۆ ەتوي گورنوي سيستەمى. ۆ ناستوياششەە ۆرەميا وزەرو بالحاش سۋششەستۆۋەت بلاگوداريا ينتەنسيۆنومۋ تايانيۋ لەدنيكوۆ تيان-شانيا.

 

پو منەنيام ەكسپەرتوۆ، نەسموتريا نا ۋۆەليچەنيە لەدنيكوۆوگو ستوكا نا تيان-شانە، پوۆىشەنيە نورم زابورا ۆودى يلي داجە نا 10 % ستانەت كاتاستروفوي ۆ ۆيدە رازدەلەنيا بالحاشا نا دۆا ۆودويوما س پوسلەدۋيۋششيم ۆىسىحانيەم ۆوستوچنوي چاستي. وبمەلەنيە بالحاشا ۆىزوۆەت راسپروسترانەنيە سولي س ەگو دنا پو ۆسەي تەرريتوري رەگيونا، ۆكليۋچايا لەدنيكي تيان-شانيا، راسپولوجەننىە ۆ كيتاە، كوتورىە، پوسلە ەتوگو، ناچنۋت تايات.

 

ۆ رەزۋلتاتە، ۆ گورنىە رەكي بۋدەت پوستۋپات مەنشە ۆودى. تەم سامىم كيتاي، ناحودياششيسيا ۆ ۆەرحوۆياح ستوكا رەك يلي ي يرتىش، وكاجەتسيا ۆ رولي راسپورياديتەليا دەفيتسيتنوي ۆودى. كرومە توگو، تايانيە لەدنيكوۆ تيان-شانيا ۆىلەتسيا ۆ سبروس ۆ نيزوۆيا بولشوي ماسسى ۆودى ۆمەستە س سەلەۆىمي پوتوكامي. ەتو پريۆەدەت ك كاتاستروفيچەسكوي سيتۋاتسي نا تەرريتوري ريادا رايونوۆ نە تولكو كيتايا، نو ي كازاحستانا ي كىرگىزستانا.

 

كرومە توگو، ۋسكورەننوە پرومىشلەننوە رازۆيتيە سەۆەرو-زاپادنوگو كيتايا، موجەت سۋششەستۆەننو ۋۆەليچيت زاگريازنەنيە وزەرا بالحاش ۆ كازاحستانە حيميكاتامي ي ۋدوبرەنيامي. نەوبحوديمو وتمەتيت، چتو زناچيتەلنىي ۆكلاد ۆ زاگريازنەنيە ۆود يلي ي يرتىشا ۆنوسيات پرومىشلەننىە وبەكتى، راسپولوجەننىە ي ۆ كازاحستانە.

 

سلەدۋەت تاكجە وتمەتيت، چتو زناچيتەلنىي ستوك ۆودى رەك يلي ي يرتىش (وكولو 7,5 كۋب. كم، چتو سووتۆەتستۆۋەت 15 % ۆسەح يح ۆودنىح رەسۋرسوۆ) پرويسحوديت ۆ رەزۋلتاتە نەراتسيونالنوگو يسپولزوۆانيا ي ەە نەپرويزۆودستۆەننىح پوتەر يز-زا حالاتنوستي، كاك كيتايسكوي، تاك ي كازاحستانسكوي ستورون.

 

كرومە توگو، سلەدۋەت وتمەتيت، چتو سيتۋاتسيا سو ستوكوم ۆود داننىح رەك، كاك پرويزۆولنوگو، تاك ي نەپرويزۆولنوگو حاراكتەرا، پراكتيچەسكي نە كونتروليروۆالاس دو ناچالا رابوتى سوۆمەستنوي كوميسسي. دو ەتوگو مومەنتا گيدرولوگيچەسكيە پوستى نا رەكاح يرتىش ي يلي ستورونى نە رابوتالي. كرومە توگو، نا ر. يلي، س كازاحستانسكوي ستورونى ۆ نەدوستاتوچنوم كوليچەستۆە ۋستانوۆلەنى داننىە پوستى. ۆ رەزۋلتاتە دو سيح پور كازاحستان نە زناەت توچنو سكولكو ۆودى پوستۋپاەت يز كيتايا پو يلي. ۆو منوگوم ەتو موتيۆيروۆانو وتسۋتستۆيەم دوستاتوچنوگو كوليچەستۆا پولنوتسەننىح كادروۆ. تاكايا جە سيتۋاتسيا، موجنو سكازات، نابليۋداەتسيا ي ۆ وتنوشەني درۋگيح ترانسگرانيچنىح رەك.

ۆىۆودى

1. پو ۆسەي ۆيديموستي، پوزيتسيا كيتايسكوي ستورونى پو ۆوپروسام ۆودودەلەنيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك بىلا وبوسنوۆانا يح سترەملەنيەم راستيانۋت ۆرەميا دليا توگو، چتوبى رەاليزوۆات سۆوي ۆودنىە پروەكتى رازۆيتيا سينتسزيانا.

2. زا پرەدىدۋششيە دۆا گودا (2010-2011 گگ.) نامەتيلسيا زناچيتەلنىي پروگرەسس ۆو ۆزايمووتنوشەنياح رەسپۋبليكي كازاحستان ي كنر پو پروبلەمام ترانسگرانيچنىح رەك. ۆ تو جە ۆرەميا وسنوۆنىە سوگلاشەنيا مەجدۋ كازاحستانوم ي كيتاەم كاساتەلنو ۆودودەلەنيا ترانسگرانيچنىح رەك يرتىش ي يلي ناحودياتسيا نا ستادي رازرابوتكي ي ەششە پوترەبۋەتسيا نەمالو ۋسيلي، چتوبى ەتي سوگلاشەنيا بىلي پودپيسانى نا پراۆيتەلستۆەننوم ۋروۆنە.

رەكومەنداتسي

1. نەوبحوديمو ۋسكوريت پودپيسانيە وسنوۆوپولاگايۋششيح دوكۋمەنتوۆ پو پراۆوۆىم ۆوپروسام ۆودودەلەنيا ي وحرانى ترانسگرانيچنىح رەك نا وسنوۆە نورم مەجدۋنارودنوگو پراۆا.

2. پرەدستاۆلياەتسيا تسەلەسووبرازنىم ۆىنەستي راسسموترەنيە پروبلەمى ترانسگرانيچنىح رەك نا ۋروۆەن شوس ي ترەحستوروننيح پەرەگوۆوروۆ (روسسيا، كازاحستان، كيتاي).

3. نەوبحوديمو پرودولجيت سترويتەلستۆو سوۆمەستنىح گيدروۋزلوۆ نا ترانسگرانيچنىح رەكاح، چتو پوزۆوليت پرەدوتۆراتيت ماسسيروۆاننىي ۆودوزابور س كيتايسكوي ستورونى.

4. ۆوزموجنىي دەفيتسيت ۆودووبەسپەچەنيا س ترانسگرانيچنىح رەك ۆ رك موجنو يزبەجات پوسرەدستۆوم ۆۆەدەنيا رەسۋرسوسبەرەگايۋششيح تەحنولوگي، كاك-تو: زاكرىتىي ۆودووبوروت نا پرومىشلەننىح پرەدپرياتياح، تەحنولوگي كاپەلنوگو وروشەنيا ۆ سەلسكوم حوزيايستۆە. ۆ رەزۋلتاتە ۆپولنە ۆوزموجنو سنيجەنيە ۆدۆوە ك 2040 گودۋ ۋدەلنىح نورم ۆودوپوترەبلەنيا. ۆ ەتوم اسپەكتە ۆوزموجنو ۆۆەدەنيە ينجەنەرنىح سيستەم زاتوپلەنيا ي وسۆوەنيا پويم.

5. نەوبحوديمو سوزدات سيستەمۋ پودگوتوۆكي ي پەرەپودگوتوۆكي كادروۆ گيدرولوگيچەسكيح سلۋجب، راسشيريت، ۋسوۆەرشەنستۆوۆات ي مودەرنيزيروۆات يح سەت كونتروليا (گيدروپوستى ي ت.د.) نا ۆسەح رەچنىح باسسەيناح كازاحستانا.

6. پرەدستاۆلياەت ينتەرەس پروەكت پوۆوروتا ستوكا ۆود سيبيرسكيح رەك ۆ ستورونۋ تسەنترالنوي ازي.

 

پريمەچانيە

[1]. سوگلاشەنيە مەجدۋ پرەدستاۆيتەليامي ادمينيستراتسي رايمبەكسكوگو رايونا الماتينسكوي وبلاستي رك ي پرەدستاۆيتەليامي ادمينيستراتسي ۋەزدا دجاۋ سۋ يلە-كازاحسكوي اۆتونومنوي وبلاستي كنر پو رەكام سۋمبە ي كايشىبۋلاك (گ. مونگول-كۋرە، 12 يۋليا 2004 گ.)

06.02.2021 گ.

تالگات مامىرايىموۆ، ۆيتسە-پرەزيدەنت كازاحستانسكوگو تسەنترا گۋمانيتارنو-پوليتيچەسكوي كونيۋنكتۋرى

http://www.sarap.kz/rus/view.php?id=477&sarap=92de0e0774556828fe7dcd4256c1da9a

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1581
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3610