سارسەنبى, 24 ءساۋىر 2024
46 - ءسوز 4547 5 پىكىر 23 قاراشا, 2020 ساعات 14:43

ازەربايجان جانە ءدىن

ءدىندى مەملەكەت كوزدەن تاسا ەتپەۋى ءتيىس. زايىرلى قوعام بولساق تا، ءدىن باقىلاۋدا بولعانى ابزال. بىرەۋگە قالاي سيىنۋدى ۇيرەتۋ ءۇشىن ەمەس، قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى ساقتاۋ ءۇشىن.

ازەربايجان سۇننيتتەر مەن شيىتتەر تاتۋ ءومىر ءسۇرىپ جاتقان مەملەكەت. جالپى بۇل ەلدىڭ ءدىني احۋالىن ءدىنتانۋشىلارىمىز شەمىشكەشە شاعىپ تۇر دەگەن ويدامىن. حالقىنىڭ 90% مۇسىلمانبىز دەپ جاۋاپ قاتسا دا، قوعامداعى ءدىننىڭ ورنى مەن ءرولىن مەملەكەت رەتتەيدى. ول دۇرىس.

تاياۋ شىعىستا سۇننيتتەر مەن شيىتتەر ءبىر-ءبىرىن اتىپ، اسىپ، جاعىپ، جويىپ جاتقاندا، ازەربايجاندا ولار ءبىر داستارحاندا شاي ءىشىپ، ءبىر تويدا بي بيلەپ ءجۇر. بۇل جاقسى.

2015 جىلى ازەربايجاندا "ەكسترەميزممەن كۇرەس" زاڭى قابىلدانىپ، ەلدىڭ تۇتاستىعى مەن تىنىشتىعىن بۇزاتىن راديكالدى قوزعالىستار جازالانا باستاعان. 2016 جىلى يلحام اليەۆ ەلدە مۋلتيكۋلتۋراليزمدى كەڭ ناسيحاتتاپ، العاش رەت "گەيدار مەشىتىندە" سۇننيتتەر مەن شيىتتەر بىرلەسە نامازعا جىعىلعان. سودان بەرى ءار جۇما سايىن مەشىتتەردە ءسۇننيت جانە ءشيىت يمامدار بىرلەسە دۇعا وقيدى ەكەن. ارينە، سۇننيتتەرگە ارنالعان جانە شيىتتەرگە ارنالعان ءوز مەشىتتەرى بار. الايدا كەز كەلگەن مۇسىلمان ول مەشىتكە كىرىپ تە، مازحابىنا قاراماستان دۇعا وقىپ، نامازعا جىعىلۋعا بولادى. "اللانىڭ ءۇيى ورتاق" دەيدى ولار.

بۇل وتە ءتيىمدى مودەل. سەبەبى ازەربايجان حالقىنىڭ 90% مۇسىلمانبىز دەسە، سونىڭ ىشىندە 75% ءشيىت، 25% ءسۇننيت. ولار ءوزارا ءدىني تۇرعىدان قىرقىسىپ جاتسا، قاراباق تا، باسقا دا كەرى قايتپاي، ەل ىدىرار ەدى. مەملەكەت سول سەبەپتى دە ءدىندى رەتتەپ، تاتۋلىقتى ساقتاۋدىڭ امالىن تاۋىپتى. ءار ءتورتىنشى وتباسىندا ءسۇننيت-ءشيىت اراسىنداعى نەكە بار. ولار تاتۋ-ءتاتتى ءومىر سۇرۋدە.

راديكاليزممەن كۇرەس بۇل ەلدە دە ءجۇرىپ جاتىر. ول جالماۋىزداردىڭ كىرمەگەن ەلى جوق قوي. سونىڭ كەسىرىنەن دايش(يگيل) اتتانىپ كەتكەندەر سانى 1 مىڭنان اساتىن كورىنەدى. بىراق مەملەكەت دەرەۋ ەسىن جيىپ، سوتتايتىنىن سوتتاعان.

كوزىمىزبەن ساراپتاۋعا تىرىستىق. ۇزىن ساقال، قىسقا بالاقتار از ەكەن. ءاي ءبىر ەكى-ۇشەۋىن عانا كوردىم-اۋ. كۇن كوزى وتپەستەي بۇركەنگەندەر دە كوپ ەمەس. مۇمكىن ولار جۇرەتىن، تۇراتىن اۋدانداردا بولماعان شىعارمىز.

"تامىزدا قاراباقتا قاقتىعىس باستالعان ساتتە، ىشتەن بۇلىك شىعارماسىن دەپ قاماپ تاستاعان ءبىرازىن" دەدى قوناق ۇيدەگى جىگىت. راس-وتىرىگىن بىلمەدىم. دەي-تۇرا راس بولار. مەن باسشى بولسام، سولاي ەتەر ەدىم.

پىسى: ازەربايجاندا 2200 مەشىت بار، ال بىزدە 2650. ازەربايجان حالقىنىڭ 90% مۇسىلمان، ءبىزدىڭ 70% مۇسىلمان (بەيرەسمي). جاي ساندار عوي.

سۋرەتتە شاماحى قالاسىنداعى جۇما مەشىتى. 743 جىلى سالىنىپ، 2013 جىلى قايتا جاڭارتىلعان.

اسحات قاسەنعاليدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى

Abai.kz

5 پىكىر