بەيسەنبى, 28 ناۋرىز 2024
46 - ءسوز 2804 3 پىكىر 22 قىركۇيەك, 2020 ساعات 14:21

رەفورما جايلى ءبىر وي...

جالپى كەز كەلگەن رەفورما "قۇريمىن-اۋ وسى" دەگەن ىشكى سەزىم پايدا بولعاندا جاسالادى. قاراپايىم ادام دا، قوعام دا، مەملەكەت تە تۋرا وسىعان قارايدى. ايىرماشىلىق جوق.

قاراپايىم ادامعا 35-تەن اسقان ساتتە ءالى وتباسىن قۇرماي جۇرسە، "ۋاقىت ءوتىپ بارادى، ءۇيلى بولىپ، ءسابي سۇيەيىن" دەگەن سىندى وي كەلۋى مۇمكىن. نەمەسە ءبىر زياندى ادەتىنە قاتىستى "ۇزاق جىل شىلىم شەكتىم، ەندى توقتاماسام قوس وكپەم وكپەلەپ قالار" دەگەن كاللاسىندا وي جىلت ەتەدى. ارينە ساناسى دۇرىس ادامداردا.

ءسويتىپ ادام ءوزىنىڭ جەكە ومىرىنە قاتىستى رەفورما جاساي باستايدى. ۇيلەنەدى، شىلىمدى تاستاپ، سپورتپەن اينالىسۋى مۇمكىن. ەگەر ول دەر كەزىندە ونداي قادامدارعا بارىپ، وزىنە رەفورما جاساماسا، وندا 35-تەن اسقان سوڭ ۇيلەنبەي سالپاقتاپ جۇرە بەرسە (دەنساۋلىعىنا قاتىستى بولسا اڭگىمە باسقا), ءومىر بويى بويداق بولۋى مۇمكىن. شىلىمدى تاستاماسا، ءومىرىنىڭ سوڭىندا كۇرك-كۇرك جوتەلىپ، Marlboro كومپانياسىن جەتى اتاسىنا دەيىن بالاعاتتاپ، و دۇنيەگە كەتىپ قالۋى دا عاجاپ ەمەس. بارلىعى دا جەكە ومىرىندە دەر كەزىندە رەفورما جاساماعاندىقتان.

ال ەندى مەملەكەت قانداي جاعدايدا رەفورما جاسايدى؟ تۋرا 35 جاستاعى بويداقتىڭ نەمەسە ۇزاق جىلدار شىلىم شەككەن جاننىڭ جاعدايىندا. ياعني "وزگەرمەسەك جاعداي قيىن" دەگەن اقپارات ميىندا پايدا بولعاندا. مەملەكەتتىڭ جاعدايىندا ونىڭ ميى ۇكىمەت، پارلامەنت، قىسقاشا ايتقاندا ساياسي ينستيتۋتتار.

قازاق حالقى ءبىر مارتە رەفورما جاساپ ءتىرى قالىپ، ءبىر مارتە جاساپ ۇلگەرمەي قىرىلىپ قالعان حالىق(دەپ ويلايمىن). 16-17-عاسىرعا دەيىن كوپ جاعدايدا ءبىزدىڭ اقسۇيەكتەر كيىز ءۇيدى جىلجىمالى اربالاردىڭ ۇستىنە قويىپ، سولاي قوزعالۋدى قۇپ كوردى. ويتكەنى كورشىلەس ۇلتتاردىڭ باسىم بولىگى وتىرىقشى، ال كوشپەلى ۇلتتار بىزگە ايتارلىقتاي قاۋىپ توندىرە قويمادى. دەگەنمەن 17-عاسىردان باستاپ جوڭعار جانە قالماق شاپقىنشىلىعى ارتقان ساتتە، ءبىز ول كوشۋ وبرازىن وزگەرتتىك. ەندىگى تاڭدا ءبىز جىلجىمالى اربا ۇستىندەگى كيىز ۇيلەردى جينامالى كيىز ۇيلەرگە اۋىستىردىق. ول جاۋ شاپسا جىلدام قاشۋعا، ۋاقىت ۇتۋعا كومەكتەستى. وسىلايشا رەفورما جاساپ، ءبىراز حالىق ءتىرى قالدى.

ال حح عاسىردىڭ 30-جىلدارى بىزگە جاسالعان كوممۋنيستىك رەجيمنىڭ گەنوتسيدىنەن قىرىلىپ قالدىق. ارينە قاساقانا جاسالعان قىرعىننان امان شىققانىمىزدىڭ ءوزى تاڭعاجايىپ دۇنيە. دەگەنمەن كەيدە "مال شارۋاشىلىعىمەن قاتار، وزگە دە بىرنەشە كاسىپتى جاقسى مەڭگەرگەنىمىزدە سونشالىقتى كوپ قىرىلماس پا ەدىك" دەگەن وي كەلەدى. مۇمكىن قاتەلەسەرمىن.

قازىر ساياسي رەفورما جاساۋعا تالپىنىس بار. تەلەديداردى قوسىپ قالساق ساياساتتانۋشىلار وسى تاقىرىپتا ايتىپ وتىرادى، ينتەرنەتتى اشساڭ دا، راديو داۋسىن كوتەرسەڭ دە وسى. ساياسي رەفورما، وزگەرىس . دەگەنمەن بۇل شىنايى رەفورما بولا ما، الدە رەفورما ءۇشىن رەفورما ما؟ ونى ۋاقىت كورسەتەدى. ىشكى تۇيسىگىم "راسىمەن ءبىزدىڭ بيلىك جىلجىمالى كيىز ءۇيدى قۇرامالى كيىز ۇيگە اۋىستىرىپ ۇلگەرمەسە، وندا مىنا ەلدەن تالاي تالانت كەتىپ قالادى-اۋ" دەيدى. كەلىسپەۋگە، مادەنيەتتى تۇردە كوممەنتتە سىناۋعا قۇقىلىسىز.

اسحات قاسەنعاليدىڭ جازباسى

Abai.kz

3 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2256
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3530