الەمدەگى 180-ن استام ەلدەردە مەملەكەتتىك بيلىك تۇرلەرى ءارالۋان. (مونارحيالىق، سۋپەر پرەزيدەنتتىك، پارلامەنتتىك، ارالاس ت.ب.) بىراق بىرنارسە انىق - مەملەكەتتىك باسقارۋدا تەك دەموكراتيالىق قۇندىلىقتارعا سۇيەنگەن ەلدەردەگى حالىقتىڭ تۇرمىس دارەجەسى جوعارى بولىپ كەلەدى.

ارنايى ءىس ساپارمەن بەلورۋسسيادا ەكى رەت بولدىم. تابيعاتى تامىلجىعان، ورمان-سۋعا باي، جەرى وتە قۇنارلى ەل. اۆتوريتارلىق پرەزيدەنتتىك باسكارۋ ۇلگىسىندەگى ەل بولعاندىقتان كولحوزدىڭ توراعاسىن ورنىنان الۋعا پرەزيدەنت ارالاسادى. ەۆروپا قۇرلىعىندا ورنالاسقان ەل ءۇشىن بۇل ابسۋرد. وزىمەن شەكارالاس پولشا، لاتۆيا،ليتۆا ەلدەرىنە قاراعاندا بەلورۋسسيانىڭ ەكونوميكالىق دامۋى اناعۇرلىم ارتتا قالدى. ويتكەنى باسقارۋ قۇرىلىمى تەك ءبىر ادامنىڭ بەدەلى مەن كوڭىل كۇيىنە سۇيەنگەن. ءتۇپتىڭ تۇبىندە بەلورۋس حالقى ەۆروپالىق وداق ەلدەرىنىڭ تولىققاندى مۇشەسى بولىپ ، دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرەتىنىنە سەنەمىن.

بىزدە ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن تولىققاندى جاڭارتۋىمىز كەرەك. مەملەكەتتىك باسقارۋ سالماعىن پارلامەنتكە بەرۋ، ۇكىمەتتى پارلامەنت عانا جاساقتاۋ جانە وتستاۆكاعا جىبەرۋ، پارلامەنتكە ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىن باقىلاۋ قۇقىعىن بەرۋ، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ دەربەستىك قۇزىرەتىن بارىنشا كەڭەيتۋ، اۋىل، اۋدان، وبلىس ورتالىعى بولىپ تابىلاتىن قالالاردىڭ اكىمدەرىن سول جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ سايلاۋى ارقىلى جاساقتاۋ، سوت بيلىگىن بارىنشا دەربەستەۋ مەن ولاردىڭ مۇشەلەرىن سايلاۋ ارقىلى جاساقتاۋ، سايلاۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ، سايلاۋ پروتسەسىن باقىلاۋعا قاتىسامىن دەگەن بارلىق قوعامدىق ۇيىمداردىڭ وكىلدەرىن قاتىستىرۋ.

ارينە، مۇنىڭ بارلىعى كونستيتۋتسيالىق رەفورما ارقىلى جاسالۋى ءتيىس. بىزدە ازياداعى سينگاپۋر، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا ، مالازيا، باە سياقتى ەلدەر قاتارىندا بولۋىنا تولىق مۇمكىندىگىمىز بار.

مۇرات باقتيارۇلى

Abai.kz