سەيسەنبى, 23 ءساۋىر 2024
بيلىك 3954 6 پىكىر 26 ماۋسىم, 2020 ساعات 11:30

تاريح تارازىسىندا ۇتىلۋعا قاقىمىز جوق

ادامزات بالاسىن وزىنە ءبىر قاراۋعا ءماجبۇر ەتكەن وسىناۋ قاتەرلى ىندەت بۇگىنگى الەمدىك قۇرىلىستىڭ الپەتىن وزگەرتىپ قانا قويعان جوق، سونىمەن بىرگە ونىڭ جاساندىلىقپەن جاسىرىلىپ كەلگەن شىنايى بولمىسىن دا جالاڭاشتاپ بەردى. انشەيىندە جاھاندانۋ جونىندە جاعى تالمايتىن «ۇلگىلى» مەملەكەتتەردىڭ ءوزىنىڭ ءۇنى شىقپاي، تۇڭلىگىن تۇتاس جاۋىپ، كەرەگەسىن تاس قىلىپ قىمتاپ الدى.

مىنەكي، وسىلايشا حالىقارالىق اۋقىمداعى ۇلتشىلدىققا جاپپاي بەت بۇرۋدىڭ كۋاسى بولۋدامىز. ەرتە مە كەش پە، مۇنداي ءۇردىستىڭ ورنايتىنىن بۇرىننان بولجاي بىلگەن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ «انا ءتىلى» گازەتىنە بەرگەن كەشەندى سۇحباتىندا قازىرگى عالامنىڭ كەلبەتىمەن بىرگە ەلىمىزدىڭ ەرتەڭى، قوعامىمىزدىڭ تاعدىر-تالايى سالماقتى تالداۋعا ءتۇسىپتى. وركەنيەتتى وقىرمانمەن ءبولىسۋ نيەتىندە كەلەلى اڭگىمەدەن تۇيگەن ويىمىز، قىسقاسىنان قايىرعاندا، تومەندەگىدەي.

جاھاندى جايلاعان ىندەتتىڭ جويقىن تۇرپاتى: بار مەن جوققا، باي مەن كەدەيگە، جاس پەن كارىگە، شەنەۋنىك پەن ەدەن جۋشىعا – ەشقايسىسىن بولمەستەن، جاراتۋشىنىڭ ءوزى و باستا تەڭ ەتىپ جاراتقانىن ەسكە سالعانداي، بارشاسىنا بىردەي تاراپ، ۋايىم-قايعىعا قاتار تۇسىرۋىندە. شىندىقتىڭ تاعى ءبىر وتكىر بەينەسى – قالتاسى قالىڭداردىڭ انشەيىندە قيت ەتسە شەتەلدەگى قىمبات ەمدەلۋگە قاشا جونەلۋ مۇمكىندىگىنىڭ مۇلدەم جوققا شىعۋى. دەمەك، «كەمەدەگىنىڭ جانى ءبىر»، ءبىر توپىراقتى باسىپ، ءبىر اۋانى جۇتىپ، ىشەتىن سۋىمىزدىڭ دا ورتاق قايناردان ەكەندىگىندە. ولاي بولسا، جەر شارى قانشا كەڭ بولعانىمەن، قاسيەتتى اتا مەكەننىڭ، قايران ەلدىڭ، تۋعان وتاننىڭ جالعىزدىعىن جانىمىزدا ءتۇيۋ، جالقى ءسات جادىمىزدان شىعارماۋ.

پاندەميامەن كۇرەستىڭ ءوزى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتان تىس، «اركىم ءوزى ءۇشىن» قاعيداتىمەن جۇرگىزىلۋدە. مۇنان-اق، جەمە-جەمگە كەلگەندە، ءاربىر مەملەكەت باسىنا تۇسكەن قيىندىقپەن جەكە ءوزى قالاتىندىعىن اڭعارتتى. اقيقاتتىڭ اششىلىعى، ءبىز – قازاقتار، تۇپتەپ كەلگەندە، الەمدە ەشكىمگە سونشالىقتى قاجەت ەمەسپىز. وزىمىزگە ءوزىمىز عانا كەرەكپىز. ەندەشە بۇكىل ادامزاتتىڭ ماسەلەسىن شەشۋگە تىراشتانباي-اق، ءوز قوتىرىمىزدى ءوزىمىز قاسىعان ابزال.

الەمدەگى، اينالاداعى احۋالدىڭ تۇراقسىزدىعى، ءىرى مەملەكەتتەردىڭ گەوساياسي ماقساتتارىنىڭ وزگەرۋى، ونىڭ سالدارىنان اۋقىمدى زارداپتار مەن قايشىلىقتاردىڭ تۋىنداۋى ىقتيمالدىعى تۇرعىسىندا، ەڭ باستىسى، كورشىلەس ەلدەرمەن  مەملەكەتتىك شەكارامىزدىڭ بەرىكتىگىنىڭ تاريحي ءھام ساياسي ءمانىنىڭ استارىن ايقىن ءتۇسىنۋ. دەي تۇرعاننىڭ وزىندە، ۇلىسىمىزدىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن قورعاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى كۇن تارتىبىنەن ەشقاشان تۇسپەيدى، انىعى ۋاقىت وتكەن سايىن كۇردەلەنە بەرمەك.

قازاقستان قوعامىنىڭ ۇزاق جىلداردان بەرى جاندى جاراسىنا اينالعان ىشكى ەڭ ءبىر وزەكتى ماسەلەسى - مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاعدايىنىڭ تولاسسىز كوتەرىلىپ، اقىرى مۇنى وزگە جۇرتتار، اسىرەسە ورتالىق ازياداعى تۋىسقانداردىڭ ءوزى تۇسىنە بەرمەيتىن، ول ازداي، حالىقارالىق قوعامداستىقتىڭ الدىندا كەمشىن ۇلت رەتىندە كورىنۋىمىزگە دەيىن جەتكىزۋى ىقتيمال كەلەڭسىز احۋالدى قالاي ەڭسەرەمىز.

ول ءۇشىن، قوعامدا قازاق تىلىنە قاجەتتىلىكتى ءىس جۇزىندە ارتتىرۋ ارقىلى انا تىلىڭدە سويلەي ءبىلۋدى ماقتانىش ەتۋ. ونىڭ كۇرەتامىرلى جولى - مەملەكەتتىك قىزمەتكە، اسىرەسە حالىقپەن تىعىز قاتىناستاعى لاۋازىمعا كاسىبي بىلىكتىلىكپەن قاتار مەملەكەتتىڭ ءتىلىن مەڭگەرگەن ازاماتتارعا باسىمدىق بەرۋ. پارلامەنتتە، رەسمي مەكەمەلەردىڭ ءباسپاسوز ءماسليحاتتارىندا، ەڭ الدىمەن، قازاق ازاماتتارىنىڭ مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ، پىكىرىن جەتكىزە الماۋى – اناحرونيزمگە اينالۋى ءتيىس. مۇنداي مارتەبەگە تالپىنۋشى نيەتى ءتۇزۋ ازاماتتاردى كەمسىتپەي، كەرىسىنشە قولداۋ ءبىلدىرۋ.

توڭىرەكتەگى گەوساياسي جايتتاردى، ىشتەگى ۇلتتىق سيپاتتى ەسكەرە وتىرىپ، وسىناۋ تاريحي ميسسيانى ىڭ-شىڭسىز، بىراق تاباندى تۇردە ورىنداۋعا قول جەتكىزەمىز. جوعالعان بۋىننىڭ قالىپتاسۋىن بولدىرماي، جاستار ءۇشىن الەۋمەتتىك ليفت ورنىقتىرۋ. مەملەكەتتىك باسقارۋ ىسىندە جانە يدەولوگيادا قاتەلىكتەرگە جول بەرمەي، ءسوزسىز ادىلدىك ورناتۋ جولىمەن قانداي دا بولماسىن نارازىلىقتاردىڭ الدىن الۋ. كوشەدە ۇرانداتىپ، ساياساتقۇمارلىققا سالىنباي، كۇندەلىكتى جاسامپازدىق ەڭبەكپەن دەگەنىڭە جەتۋ.

وتاندىق تەلەۆيدەنيە مەن راديونى ارزان سايقىمازاقتان ارىلتىپ، ۇلتتىق يدەيانى تاراتۋدىڭ قۋاتتى قۇرالىنا اينالدىرۋ. بۇل سالادا زيالى قاۋىمنىڭ العا باستاۋشىلىق الەۋەتىن تولىققاندى، ەكى جاققا دا ءتيىمدى نىساندا پايدالانۋ.

ەلىمىزدەگى بلوگوسفەرانىڭ قازاق تىلىنە بەت بۇرعاندىعى قۋانتادى. ولاي بولسا، بيلىكپەن، سونداي-اق تانىمال، بەلسەندى ازاماتتارمەن قوعامنىڭ ديالوگى قازاق تىلىندە قۇرىلۋىنىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزى كۇن ساناپ ارتا تۇسۋدە. سونىمەن ءبىر مەزگىلدە جوعارى زاماناۋي تەحنولوگيا، جاساندى ينتەللەكت داۋىرىنەن قالىسپاي، ار، نامىس، ۇيات سياقتى ادامي قاسيەتتەردى ۇلىقتاۋ. جەتى اتاعا دەيىن قىز الىسپايتىن اسىل تەكتى حالقىمىز عالامدىق قۇبىلىستاردى ءوزىنىڭ اينىماس فيلوسوفيالىق كوزقاراسى ارقىلى كامىل ۇعىنا دا، قابىلداي بىلەدى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوز ەلىن ودان ءارى جاڭعىرتۋعا، دامىتۋعا قاتىستى تىڭ يدەيالارى بار، ولاردى حالىقتىڭ ءىس جۇزىندە سەزىنگەنىن بۇكىل بولمىسىمەن قالايدى.

مۇحتار كارىباي

Abai.kz

6 پىكىر