جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 2927 0 پىكىر 1 قاراشا, 2011 ساعات 04:50

ساپارباەۆ شىمكەنتتىك ديحان-شارۋالاردى شىعىسقا اپارىپ جاتىر

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ شارۋالارى مەن ديحاندارى ەلىمىزدىڭ شىعىس وڭىرىندە مال باعىپ، باقشا باپتاۋعا بەل بۋىپ وتىر.  جۋىردا ايماق باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن ۇلان اۋدانىنىڭ اكىمى جومارت مۇراتوۆ وڭتۇستىككە ارنايى ساپارمەن بارىپ قايتقان سوڭ ەكى وبلىستىڭ اراسىندا بارىس-كەلىس جيىلەپ، التايدى بەتكە العان اعايىننىڭ كوشى كورىنە باستادى. ولار قازىر ۇلان اۋدانىنا كەلىپ قونىستانۋدا. كەلگەن بەتتە مال بورداقىلايتىن قوراجايلار سالىپ، جەم ءشوبىن قامداپ ۇلگەرگەندەر دە بار.  سونىڭ ءبىرى «ءنۇرالى» شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى شەرالى ۇسىمانوۆ بورداقى الاڭى رەتىندە 10 گەكتار جەر يەلەنىپ، قۇرىلىس جۇمىستارىن باستاپ كەتكەندىگىن، ەندى اكىمشىلىك مال جايىلىمى ءۇشىن 1000 گا جەر بەرەتىندىگىن ايتادى.  شەرالىنىڭ سوزىنە قاراعاندا جاز ماۋسىمى ەرتە اياقتالاتىن شىعىستا 75-80 كۇندە پىسەتىن سويانىڭ جاڭا ءتۇرىن وسىرۋگە بولادى ەكەن. ال، ۇلان اۋدانىنىڭ ساراتوۆكا اۋىلىنىڭ ماڭىنان 20 گەكتار جەر العان ساراعاشتىق (وقو)اراپباي ورىنباەۆ دەيتىن ديحان الدىمەن قيار، ءسابىز، كارتوپ ەگەتىندىگىن، سودان سوڭ جىلىجاي سالاتىندىعىن اڭگىمەلەيدى.  شىعىس قازاقستان وبلىستىق «ديدار» گازەتىنىڭ تىلشىسىمەن سۇحباتتاسقان اراپباي وتاعاسى: «شىبىق قاداساڭ شىنار  وسەتىن توپىراعى قۇنارلى جەر ەكەن بۇل جەر. سوندىقتان 20 گەكتار از بولاتىن شىعار»، - دەپتى.  وسى ارادا سۇراق تۋاتىنى انىق. جەرگىلىكتى جۇرت قايدا؟ جەر نەگە ولارعا دا جالعا بەرىلمەيدى؟

وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ شارۋالارى مەن ديحاندارى ەلىمىزدىڭ شىعىس وڭىرىندە مال باعىپ، باقشا باپتاۋعا بەل بۋىپ وتىر.  جۋىردا ايماق باسشىسى بەردىبەك ساپارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن ۇلان اۋدانىنىڭ اكىمى جومارت مۇراتوۆ وڭتۇستىككە ارنايى ساپارمەن بارىپ قايتقان سوڭ ەكى وبلىستىڭ اراسىندا بارىس-كەلىس جيىلەپ، التايدى بەتكە العان اعايىننىڭ كوشى كورىنە باستادى. ولار قازىر ۇلان اۋدانىنا كەلىپ قونىستانۋدا. كەلگەن بەتتە مال بورداقىلايتىن قوراجايلار سالىپ، جەم ءشوبىن قامداپ ۇلگەرگەندەر دە بار.  سونىڭ ءبىرى «ءنۇرالى» شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى شەرالى ۇسىمانوۆ بورداقى الاڭى رەتىندە 10 گەكتار جەر يەلەنىپ، قۇرىلىس جۇمىستارىن باستاپ كەتكەندىگىن، ەندى اكىمشىلىك مال جايىلىمى ءۇشىن 1000 گا جەر بەرەتىندىگىن ايتادى.  شەرالىنىڭ سوزىنە قاراعاندا جاز ماۋسىمى ەرتە اياقتالاتىن شىعىستا 75-80 كۇندە پىسەتىن سويانىڭ جاڭا ءتۇرىن وسىرۋگە بولادى ەكەن. ال، ۇلان اۋدانىنىڭ ساراتوۆكا اۋىلىنىڭ ماڭىنان 20 گەكتار جەر العان ساراعاشتىق (وقو)اراپباي ورىنباەۆ دەيتىن ديحان الدىمەن قيار، ءسابىز، كارتوپ ەگەتىندىگىن، سودان سوڭ جىلىجاي سالاتىندىعىن اڭگىمەلەيدى.  شىعىس قازاقستان وبلىستىق «ديدار» گازەتىنىڭ تىلشىسىمەن سۇحباتتاسقان اراپباي وتاعاسى: «شىبىق قاداساڭ شىنار  وسەتىن توپىراعى قۇنارلى جەر ەكەن بۇل جەر. سوندىقتان 20 گەكتار از بولاتىن شىعار»، - دەپتى.  وسى ارادا سۇراق تۋاتىنى انىق. جەرگىلىكتى جۇرت قايدا؟ جەر نەگە ولارعا دا جالعا بەرىلمەيدى؟ الدە شىعىسقازاقستاندىقتاردىڭ قولىنان باقشا داقىلدارىن ءوسىرۋ، مال باعۋ كەلمەيدى مە؟ سويتسەك، ۇلان اۋدانىنا قاراستى اۋىلداردىڭ قايسىبىرى قاڭىراپ بوس قالىپتى. مانات، بورساق، جانۇزاق، اقتاۋ، ازوۆا، تاۆريا سياقتى ەلدىمەكەندەردىڭ تۇرعىندارى قالا ساعالاپ كەتكەن.  بايىرعى تاريحي وتاندارىنا ات باسىن بۇرعاندار بار، قىسقاسى ءبىر كەزدەگى دۋلى-شۋلى اۋىلداردىڭ بازارى تارقاعانداي جاداۋ كۇيگە ۇشىراعان. سونداي سۇرقاي كورىنىستىڭ بوياۋىن كەتىرىپ، دالانىڭ اجارىن اشۋ ماقساتىندا وبلىس باسشىلىعى حالقى تىعىز ورنالاسقان، ءارى ءىستىڭ، ساۋدانىڭ  كوزىن بىلەتىن وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ديحان-شارۋالارىمەن كەلىسىمگە كەلىپ جاتقانعا ۇقسايدى.   قايتكەندە دۇرىس شەشىم. تۋىسىراپ يەن تۇرعان جەرلەرگە قىتايدىڭ، نە، وزبەكتىڭ ديحانىن اكەلىپ توككەنشە، قازاقتى قونىستاندىرۋ قۇپتارلىق ءىس ەمەس پە؟ «ەلگە ەل قوسىلسا - قۇت» دەگەن دانا قارتتارىمىز. ەل ءىشىنىڭ وسىلايشا ارالاسىپ، تۇتاسا تۇسكەنى ابزال. قازاق دالاسىنىڭ قاي پۇشپاعى بولسا دا - قازاقتىكى. «مىناۋ اتاكەمنىڭ جۇرتى ەدى»، «مىناۋ اعاەكەمنىڭ قونىسى ەدى» دەپ قازاقتى قازاق كەۋدەدەن يتەرمەي، يگىلىكتىڭ جولىندا تابىسا تۇسسە، تانىسا تۇسسە، قانە؟.. سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا دا مىسالى، تۇرعىنى سيرەگەن اۋىلدار كوپ. دەمەك، شقو-نىڭ تاجريبەسىن ەندى سقو-دا جالعاستىرۋ قاجەت شىعار.

«اباي-اقپارات»

P.S. اۋىل حالقىنىڭ سانى شىعىستا شىنىمەن دە تىم از. ايتالىق، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى ماقتارال اۋدانىندا 277,4 مىڭ ادام تۇرسا، سايرام اۋدانىندا 259,9 مىڭ، سارىاعاشتا 263,8 مىڭ ادام ءومىر سۇرەدى. ال شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ  ۇلان اۋدانىندا بار-جوعى 43 مىڭنان استام تۇرعىن بولسا، كۇرشىم اۋدانىندا حالىق سانى 40 مىڭعا دا جەتپەيدى ەكەن (دەرەكتەر شىعىس قازاقستان وبلىستىق قوعامدىق-ساياسي «ديدار» گازەتىنەن الىندى).

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616