سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
46 - ءسوز 4327 3 پىكىر 19 ناۋرىز, 2020 ساعات 13:23

ەرمۇقان بەكماحانوۆ: "تاريحشىلارعا شىندىق جەتپەيدى"

1957 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنىڭ باسى. ءبىز ۋنيۆەرسيتەتتىڭ سوڭعى كۋرسىندا وقيمىز. "سسسر تاريحى" كافەدراسىنداعى وقىتۋشى رۋفينا فيليپپوۆنا سميرنوۆا كانديداتتىق ديسسەرتاتسيا قورعايدى" دەگەن حابارلاندىرۋدى وقىپ، كونفەرەنتسيا زالىنا كىردىك. ويىمىز ديسسەرتاتسيا قورعاۋدىڭ قالاي بولاتىنىن كورۋ. زالدا وتىرعانداردىڭ قاراسى كوپ ەكەن. ءبىز ارتقى جاقتاعى بوس ورىندارعا تىزە بۇكتىك. وڭ جاق قاپتالىمىزدان ۇستازىمىز ەرمۇقان بەكماحانوۆتى كوزىمىز شالدى. سميرنوۆا ديسسەرتاتسيا مازمۇنىن ايتىپ شىقتى. تالقىلاۋ باستالدى.

پروفەسسور ابباس اليەۆ مىنبەرگە شىعىپ، سميرنوۆانىڭ جۇمىسىن ال كەپ ماقتاسىن. ودان كەيىنگى سويلەۋشىلەر دە ونى قوشتاپ، ديسسەرتاتسيالىق جۇمىستى جوعارى باعالادى. سوڭىنان ەرمۇقان اعا كەڭەس توراعاسى زاكاريننەن ءسوز سۇرادى. مىنبەرگە كوتەرىلگەن بەكماحانوۆ ءدال وسى تاقىرىپتا وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن ديسسەرتاتسيا قورعالعانىن، ونىڭ اۆتورىنىڭ كىم ەكەنىن، سميرنوۆا سونىڭ ەڭبەگىن سوزبە-ءسوز كوشىرگەنىن، وزدىگىنەن ەشقانداي وي قوسپاعانىن ايتا كەلىپ، ديسسەرتاتسيا قورعاۋشىنىڭ جۇمىسىن بەكىتۋگە قارسى بولدى. الگىندە عانا ماقتاۋ سوزگە مالىنىپ وتىرعان قورعاۋشىنىڭ ەكى بەتىنىڭ قانى قاشىپ، لەزدە سۇرلانىپ كەتتى. توردەگى كەڭەس مۇشەلەرى دە مۇنى كۇتپەسە كەرەك. ولار ابدىراپ وتىرعاندا مىنبەرگە پروفەسسور اليەۆ قايتا بارىپ، اشۋلى قاتقىل ۇنمەن: "بەكماحانوۆ جولداستىڭ بىرەۋدى قارالاماسا تەك جۇرە المايتىنى راس ەكەن. جۇرت مۇنى بۇلىكشىل دەۋشى ەدى. سوعان بۇگىن مەنىڭ كوزىم انىق جەتىپ وتىر. قاراقۇرت دەگەن جاندىك بار. دەنەسىنە جينالعان ۋىن الدەنەنى شاعىپ جىبەرىپ وتىرماسا، ءومىر سۇرە المايدى. بەكماحانوۆ تا سول. بىرەۋدىڭ ءۇش جىلعى ەڭبەگىن جوققا شىعارماسا، ىشكەن-جەگەنى بويىنا سىڭبەيدى", – دەپ كوكىدى.

اليەۆتىڭ ءسوزى شىمبايىنا باتقان ەرمۇقان اعا دا ورنىنان تۇرىپ، توراعادان سويلەۋگە رۇقسات سۇرادى. زاكارين زالداعىلارعا قاباعىن شىتىپ: "وسى تاريحشىلارعا نە جەتپەيدى؟ ۇنەمى ءبىر-بىرىمەن قىرىق پىشاق بولىپ، ايتىسادى دا جاتادى", – دەي بەرگەندە، ەرمۇقان اعا كەيىپ كەتتى: "شىندىق! اقيقات جەتپەيدى، جولداس زاكارين!" توراعا وعان ەجىرەيە ءبىر قارادى.

وسى جايسىز جاعدايدان كەيىن ەرمۇقان اعانى ۋنيۆەرسيتەتتەن قۋىپ، قالايدا قۇتىلۋدىڭ جولىن قاراستىرا باستادى...

28.01.1992 ج.

اسەت اقمولدانىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz

 

3 پىكىر