جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 6866 0 پىكىر 31 تامىز, 2011 ساعات 07:32

گەرولد بەلگەر: ليۋبۆي ك شكولە ۋ دەتەي نەت

وبششەستۆو بولنوە، ليۋدي نە وبەسپەچەنى، جيزن ترۋدنا، روديتەليام نەت دەلا دو سۆويح دەتەي. بوگاتىە وتكۋپايۋتسيا وت سۆويح وتپرىسكوۆ، داريات يم دوروگيە يگرۋشكي، ماشينى، وتپراۆليايۋت زا رۋبەج، ليش بى ون مولچال، نە ترەۆوجيل يح، نە بەسپوكويل. ا بەدنوتا ۆ پوگونە زا لەپەشكوي، زا ەجەدنەۆنىم پروپيتانيەم توجە نە موجەت زانيماتسيا دولجنىم ۆوسپيتانيەم سۆوەگو رەبەنكا. وتسيۋدا ۆسە ناشي بەدى، سچيتاەت گەرولد بەلگەر، يزۆەستنىي پيساتەل، پۋبليتسيست، گوسۋدارستۆەننىي ي وبششەستۆەننىي دەياتەل، لاۋرەات پرەزيدەنتسكوي پرەمي ميرا ي دۋحوۆنوگو سوگلاسيا، زاسلۋجەننىي رابوتنيك كۋلتۋرى كازاحستانا.

Zakon.kz: - گەرولد كارلوۆيچ، زاۆترا پەرۆىي زۆونوك. كاك ۆى سچيتاەتە، نا كاكيە مومەنتى نادو وبراتيت وسوبوە ۆنيمانيە پري پودگوتوۆكە ك نوۆومۋ ۋچەبنومۋ گودۋ؟ چەم وسوبەننو دولجنى وزابوتيتسيا ۋچيتەليا ي روديتەلي؟ چتو ۆام نراۆيتسيا ۆ ناشيح سەگودنياشنيح شكولاح، ا چتو نە نراۆيتسيا؟

گ. ب.: - ناچنۋ يزدالەكا. يا پو بازوۆومۋ وبرازوۆانيۋ پەداگوگ، وكونچيل كازاحسكي پەداگوگيچەسكي ينستيتۋت پو كۆاليفيكاتسي «ۋچيتەل رۋسسكوگو يازىكا ي ليتەراتۋرى دليا كازاحسكيح شكول». پوسلە ۆۋزا رابوتال ۆ رايتسەنترە بايكادام جامبىلسكوي وبلاستي. مويا جەنا رايسا زاكيروۆنا حيسماتۋلينا توجە ۋچيتەل، ۋجە بولەە پولۋۆەكا پرەپوداەت ۆ شكولە رۋسسكي يازىك ي ليتەراتۋرۋ، تاك چتو ۆسە، چتو كاساەتسيا شكولى، دليا مەنيا بليزكو.

وبششەستۆو بولنوە، ليۋدي نە وبەسپەچەنى، جيزن ترۋدنا، روديتەليام نەت دەلا دو سۆويح دەتەي. بوگاتىە وتكۋپايۋتسيا وت سۆويح وتپرىسكوۆ، داريات يم دوروگيە يگرۋشكي، ماشينى، وتپراۆليايۋت زا رۋبەج، ليش بى ون مولچال، نە ترەۆوجيل يح، نە بەسپوكويل. ا بەدنوتا ۆ پوگونە زا لەپەشكوي، زا ەجەدنەۆنىم پروپيتانيەم توجە نە موجەت زانيماتسيا دولجنىم ۆوسپيتانيەم سۆوەگو رەبەنكا. وتسيۋدا ۆسە ناشي بەدى، سچيتاەت گەرولد بەلگەر، يزۆەستنىي پيساتەل، پۋبليتسيست، گوسۋدارستۆەننىي ي وبششەستۆەننىي دەياتەل، لاۋرەات پرەزيدەنتسكوي پرەمي ميرا ي دۋحوۆنوگو سوگلاسيا، زاسلۋجەننىي رابوتنيك كۋلتۋرى كازاحستانا.

Zakon.kz: - گەرولد كارلوۆيچ، زاۆترا پەرۆىي زۆونوك. كاك ۆى سچيتاەتە، نا كاكيە مومەنتى نادو وبراتيت وسوبوە ۆنيمانيە پري پودگوتوۆكە ك نوۆومۋ ۋچەبنومۋ گودۋ؟ چەم وسوبەننو دولجنى وزابوتيتسيا ۋچيتەليا ي روديتەلي؟ چتو ۆام نراۆيتسيا ۆ ناشيح سەگودنياشنيح شكولاح، ا چتو نە نراۆيتسيا؟

گ. ب.: - ناچنۋ يزدالەكا. يا پو بازوۆومۋ وبرازوۆانيۋ پەداگوگ، وكونچيل كازاحسكي پەداگوگيچەسكي ينستيتۋت پو كۆاليفيكاتسي «ۋچيتەل رۋسسكوگو يازىكا ي ليتەراتۋرى دليا كازاحسكيح شكول». پوسلە ۆۋزا رابوتال ۆ رايتسەنترە بايكادام جامبىلسكوي وبلاستي. مويا جەنا رايسا زاكيروۆنا حيسماتۋلينا توجە ۋچيتەل، ۋجە بولەە پولۋۆەكا پرەپوداەت ۆ شكولە رۋسسكي يازىك ي ليتەراتۋرۋ، تاك چتو ۆسە، چتو كاساەتسيا شكولى، دليا مەنيا بليزكو.

يا ۆىروس ۆ چيستو كازاحسكوي سرەدە، ۋچيلسيا ۆ كازاحسكوي شكولە، ۆ اۋلە. و چەم توگدا دەتي دۋمالي؟ پومنيۋ، كاك-تو مى، پاتسانى 8-10 لەت، سوبراليس ي ستالي گوۆوريت، كتو كەم بۋدەت. يا بۋدۋ باسكارما (پرەدسەداتەل كولحوزا), سكازال ودين. يا بۋدۋ اۋلناي (پرەدسەداتەل سەلسوۆەتا), سكازال درۋگوي. يا بۋدۋ برگادر (بريگادير), سكازال ترەتي. دالشە فانتازي نە حۆاتالو. يا لياپنۋل، ابسوليۋتنو نە زادۋماۆشيس، چتو بۋدۋ پيساتەلەم. دولجنو بىت، اللاح سام ۆلوجيل منە ۆ ۋستا ەتي سلوۆا، يا دەيستۆيتەلنو ستال پيساتەلەم.

نو ۆرەمەنا مەنيايۋتسيا، وبششەستۆو مەنياەتسيا، ناستروي توجە. دالشە بىلو ۋۆلەچەنيە وبرازوۆانيەم. ۆسە حوتەلي ستات ۋچەنىمي، بولشيمي ليۋدمي، پرەپوداۆاتەليامي، پروفەسسورامي. تري-چەتىرە گودا نازاد ۆ ەتوم جە پاركە، نا ەتوي جە سكامەيكە، گدە مى س ۆامي سەيچاس سيديم (ۆ پاركە ۆوزلە پامياتنيكا چوكانۋ ۆاليحانوۆۋ ۆ الماتى - ت.ن.), كو منە پودوشلي دۆا پەرۆوكلاسسنيكا. يا سپروسيل ۋ نيح، كەم جە ۆى مەچتاەتە ستات؟ ودين، پري گالستۋچكە، كوستيۋمچيكە، حوروشەنكي تاكوي، ۆەس ۆىگلاجەننىي، سكازال، چتو بۋدەت اكيموم. درۋگوي سكازال، چتو حوچەت ستات زامەستيتەلەم اكيما پو كۋلتۋرە.

كاك سەيچاس مولودەج دۋماەت ۋچيتسيا؟ پو ەتومۋ مەستۋ يا حوجۋ ۋجە تريدتسات س ليشنيم لەت، ەتو ناش گايد-پارك، زدەس يا چاستو بەسەدۋيۋ س يۋنوشامي. كوگدا سپراشيۆايۋ، كەم تى حوچەش بىت، گدە تى حوچەش ۋچيتسيا، نيكتو نە گوۆوريت، چتو پويدەت ۆ رابوچيە يلي ۆ مەديتسينۋ، يلي ۆ پرەپوداۆاتەلي. ۋ ۆسەح مەچتا ستات يۋريستوم، ەكونوميستوم، بانكيروم. ۆوت تاكيە پەرەمەنى پرويسحوديات ۆ وبششەستۆە. و چەم ەتو گوۆوريت؟ و توم، چتو وبششەستۆو نە زدوروۆوە، چتو وريەنتير، ناپراۆلەننوست ۋ ناس ۆىبرانى نەپراۆيلنىە. كتو ۆينوۆات؟ وبششەستۆو ۆينوۆاتو. ۋچيتەليا ۆينوۆاتى. شكولا ۆينوۆاتا، روديتەلي ۆينوۆاتى. پوەتومۋ يا سەيچاس، كوگدا دۋمايۋ و شكولە، پرەپوداۆاتەلياح، ناستروەن سكەپتيچەسكي. ۆسە، چتو سەيچاس پرويسحوديت، ۆسە، چتو يا سەيچاس ۆيجۋ، سلىشۋ، نە ۆىزىۆاەت وسوبوگو ينتەرەسا، رادوستنوگو ناسترويا. ناۆەرنوە، ەتو ۋجە ي نەۆوزموجنو، پوتومۋ چتو ۆسە يزمەنيلوس، شكولا دەگراديرۋەت، وبرازوۆانيە دەگراديرۋەت. ي ەتوت پروتسەسس پرويسحوديت نە تولكو ۆ كازاحستانە. ۆ روسسي ي ۆو منوگيح ەۆروپەيسكيح ستراناح تا جە سامايا يستوريا. پوچەمۋ تاك؟ پوتومۋ چتو كادرى پلوحيە، وبششەە وبرازوۆانيە وچەن نيزكوە. پروگرامما توجە نە تيانەت، زارپلاتا سكۋدنايا، ودناكو ەتيم نيكتو وسوبو نە ينتەرەسۋەتسيا، ۆو ۆسياكوم سلۋچاە، ۋ ناس. پرەپودايۋت ودني جەنششينى، مۋجچين پوچتي نەت. جەنششينى، كاك پراۆيلو، بولشوگو اۆتوريتەتا سرەدي ۋچاششيحسيا نە يمەيۋت، پوتومۋ چتو نا كاردينالنىە ۆوپروسى سوۆرەمەننوستي وني نە موگۋت وتۆەتيت پودوبايۋششيم وبرازوم.

ۋچيتەلەي ۆلاست يمۋششيە يسپولزۋيۋت ۆ كاچەستۆە پودسوبنىح رابوچيح. ناپريمەر، كوگدا نۋجنو گولوسا سوبيرات نا ۆىبوراح، اگيتيروۆات، فالشيۆىە يدەي ۆنەدريات ۆ سوزنانيە ۋچاششيحسيا. ەسلي ون ەتو نە بۋدەت دەلات، ەگو ۆىگونيات س رابوتى، پوەتومۋ تۋت ودنو ك درۋگومۋ تسەپلياەتسيا. ۋچيتەل نە دوستيگ سۆوەي نەزاۆيسيموستي، سۆوەگو وبششەستۆەننوگو پولوجەنيا، ون گدە-تو ۆ نيزاح بروديت، ەتو بولشايا بەدا. ۆ ۆوەننىە ي پوسلەۆوەننىە گودى ۋچيتەل كوتيروۆالسيا وچەن ۆىسوكو، سەيچاس يح پرەستيج پاداەت ۆسە بولشە ي بولشە. ك تومۋ جە، چتو مى چاستو ۆيديم؟ سوبيرايۋتسيا ۋچيتەليا پەرەد ۋروكوم، زاتەۆايۋت چاەپيتيە، ليا-ليا-ليا، پوتوم س وپوزدانيەم يدۋت نا ۋروك. نا ۋروكە وني گوۆوريات تو، چتو نەينتەرەسنو، وتورۆانو وت جيزني، ابستراكتنو، نيچەگو كونكرەتنوگو. وتسيۋدا نەۆەرنوە ۆوسپيتانيە.

ۆوسپيتانيە پلوحوە ي وت توگو، چتو منوگيم روديتەليام نەكوگدا زانيماتسيا سۆويم چادوم، وني دولجنى نا جيزن زاراباتىۆات، نا بازارە تورگوۆات، ۆەزتي توۆار يز-زا زاگرانيتسى، رەاليزوۆىۆات ەگو. پوكا مات يزمۋچەننايا ۆوزۆراششاەتسيا دوموي، ديتيو ۆەس دەن، ۆسيۋ نەدەليۋ، ۆەس مەسياتس پرەدوستاۆلەن سامومۋ سەبە. ون نە زناەت، چتو تاكوە روديتەلسكايا لاسكا، زابوتا، كونترول ي ەتو ستراشنايا تراگەديا، يز كوتوروي ۆىتەكاەت درۋگايا - پودروستكوۆىي سۋيتسيد.

يا ۆىروس ۆ پروستوم كازاحسكوم اۋلە، ي يا نە پومنيۋ ني ودنوگو سلۋچايا سۋيتسيدا، ا ۆ پوسلەدنيە گودى ەتو ستالو چاستىم ياۆلەنيەم. تو ۆ ودنوم رايونە پوۆەسيتسيا پودروستوك، تو ۆ درۋگوم. ۆ چەم دەلو؟ ۆ توم، چتو ون نە يمەەت روديتەلسكوي وپەكي، ون پسيحولوگيچەسكي پوداۆلەن، وستاەتسيا سو سۆوەي بەدوي، سو سۆويمي پروبلەمامي ودين نا ودين. ون بەززاششيتنىي، راستەرياننىي، ي ليۋبوە وتريتساتەلنوە سوبىتيە ۆ شكولە - پلوحايا وتسەنكا لي، نەسچاستنايا ليۋبوۆ لي - تاك دەيستۆۋيۋت نا نەگو پسيحولوگيچەسكي، چتو ون كونچاەت جيزن ساموۋبيستۆوم.

Zakon.kz: - ك سوجالەنيۋ، ەتو تاك. پو سۆەدەنيام مينيسترا وبرازوۆانيا، ۆ پروشلىي ۋچەبنىي گود ۆ كازاحستانە زارەگيستريروۆانو 238 سلۋچاەۆ دەتسكوگو سۋيتسيدا. ۆ نوۆوستياح چۋت لي نە كاجدۋيۋ نەدەليۋ پەسترەلو - پوۆەسيلسيا، ۆىبروسيلسيا، پوكونچيل س سوبوي...

گ. ب.: - وبششەستۆو بولنوە، ليۋدي نە وبەسپەچەنى، جيزن ترۋدنا، روديتەليام نەت دەلا دو سۆويح دەتەي. بوگاتىە وتكۋپايۋتسيا وت سۆويح وتپرىسكوۆ، داريات يم دوروگيە يگرۋشكي، ماشينى، وتپراۆليايۋت زا رۋبەج، ليش بى ون مولچال، نە ترەۆوجيل يح، نە بەسپوكويل. ا بەدنوتا ۆ پوگونە زا لەپەشكوي، زا ەجەدنەۆنىم پروپيتانيەم توجە نە موجەت زانيماتسيا دولجنىم ۆوسپيتانيەم سۆوەگو رەبەنكا. وتسيۋدا ۆسە ناشي بەدى

ناستۋپيل نوۆىي ۋچەبنىي گود. كوگو ون رادۋەت؟ نيكوگو. ۆ دەتستۆە دليا مەنيا 1 سەنتيابريا بىل سامىم رادوستنىم، سامىم سۆەتلىم دنەم. يا ستراشنو زليلسيا، چتو ي اۆگۋست، ي يۋل يمەيۋت پو 31 دنيۋ، تاك نە تەرپەلوس پويتي ۆ شكولۋ، تاك منە بىلو ينتەرەسنو ۆ شكولە، شكولا زاجيگالا. سەيچاس يا سپراشيۆايۋ ۋ موەگو يۋنوگو سوسەدا، تى س رادوستيۋ يدەش ۆ شكولۋ؟ ۋح، گوۆوريت، پودجەچ بى ەە. ۋ ناشيح دەتەي نەت ليۋبۆي ك شكولە، ي ەتو مەنيا سيلنو ترەۆوجيت، بەسپوكويت. ۆوزلە پاركا، گدە يا جيۆۋ، زا 35 لەت يا ني رازۋ نە ۆيدەل ني ودنوگو يۋنوشۋ، ني ودنۋ دەۆۋشكۋ، كوتورىە سيدەلي بى ۆ سكۆەرە س كنيجكوي ۆ رۋكاح. وني سيديات س موبيلنيكامي، سموتريات نا نەگو، پيشۋت سمس، حوحوچۋت پو-دۋراتسكي. نا موي زامەچانيا گوۆوريات، زاتو ۋ ناس ەست كومپيۋتەر، ينتەرنەت، مى بوگاچە ۆاس. نەت، نە بوگاچە، ا بەدنەە.

پود مويم وكنوم كاجدىي ۆەچەر سوبيرايۋتسيا 10-12 پودروستكوۆ. ۋ ودنوگو راسستروەننايا ۆدرىزگ گيتارا، ون درىنچيت نا نەي، پوەت كاكيە-تو نەسۋرازنىە پەسني، وستالنىە گوگوچۋت، پيۋت سوكي-موكي، كتو-تو پوكۋريۆاەت تراۆكۋ - ۆوت يح ۆرەمياپرەپروۆوجدەنيە. ەتو دليتسيا پريمەرنو س سەمي ۆەچەرا دو پولۋنوچي. جيلتسى يح ۆىگونيايۋت، پوليتسيا رازگونياەت - بەسپولەزنو. وني پوستوياننو زدەس كۋچكۋيۋتسيا، پوتومۋ چتو يم دەۆاتسيا نەكۋدا. تاكوە بەزوبرازيە نە تولكو ۋ ناس، تاكوە موجنو ۆيدەت ي ۆ بلاگوپولۋچنىح، سىتىح، وبيحوجەننىح ەۆروپەيسكيح ستراناح. پو تەلەۆيزورۋ مى ۆيديم، چتو تۆوريتسيا ۆ لوندونە، كاك مولودەج تام ۆسە گروميت. ەتو چتو زا مولودەج؟ مولودەج، كوتورايا نيچەگو نە چيتاەت، نە رابوتاەت. كوتورايا جيۆەت نا سوتسيالنۋيۋ پوموشش ي دوۆولستۆۋەتسيا ەتيم. كوتورايا وبوزلەنا، اگرەسسيۆنو ناستروەنا پروتيۆ ۆسەگو، چتو پرويسحوديت ۆ وبششەستۆە، پروتيۆ بوگاتىح. وت چەگو ەتو؟ وت دەگراداتسي. ينتەرەسوۆ نەت، تسەلي نەت، ي ەتو ناشا وبششايا گلوبالنايا بەدا. ناسكولكو يا پونيمايۋ، مولودەج ستانوۆيتسيا ۋمستۆەننو وتستالوي.

Zakon.kz: -?

گ. ب.: - نەسكولكو لەت تومۋ نازاد، يا پروچيتال ستاتيۋ ودنوگو امەريكانسكوگو ۋچەنوگو-پسيحولوگا، كوتورىي ۋتۆەرجدال، چتو ۆ بۋدۋششەم چەلوۆەك، كوتورىي بۋدەت پولنوستيۋ زنات تابليتسۋ ۋمنوجەنيا، بۋدەت سچيتاتسيا گەنيەم. مى ك ەتومۋ يدەم، سەيچاس تابليتسۋ ۋمنوجەنيا ۋجە نە زنايۋت. كالكۋلياتور ەست، كومپيۋتەر ەست، سوچينەنيە، رەفەراتى، ديپلومى بويكو سكاچيۆايۋت س سايتوۆ. سپيسال، سدۋل، ۆسە گوتوۆو، ا ۆ گولوۆە پۋستو، تاك چتو كومپيۋتەر، ينتەرنەت - ەتو ۆوۆسە نە پروگرەسس، وني وتتالكيۆايۋت چەلوۆەكا وت تسيۆيليزاتسي، وت ۆىسوكوي كۋلتۋرى. ۆوزموجنو، مولودىە ليۋدي سموتريات نا ەتو پو-درۋگومۋ، سچيتايۋت، چتو ەتو دوستيجەنيە، چتو مى رازۆيۆاەمسيا، يدەم ۆپەرەد. نەت، ۆپەرەد مى نە يدەم.

ۆ پروشلوم سيستەما وبرازوۆانيا، سيستەما وبششەي كۋلتۋرى بىلا ۋ ناس نامنوگو ۆىشە، چەم سەيچاس. ۆزيات تەستيروۆانيە. ناشي نا زاپادنىي مانەر ۆنەدريلي ەگو ۋ سەبيا ي چتو؟ سيديات مولودىە ليۋدي، تىچۋت پالتسامي پو كلاۆياتۋرە، نابيرايۋت كاكيە-تو وچكي، باللى، پروحوديات كاكوي-تو كونكۋرس، حوتيا ون پولنىي نەۋچ، نەۆەجا. ەگو ۋداچا ۆ توم، چتو ون مەتودوم تىكا سلۋچاينو وبۆوديت نۋجنىي كرۋجوچەك، ي ۆوت تاكوە ۋ نەگو وبرازوۆانيە، تاكوي ەكزامەن ۋپروششەننىي. ۆ يتوگە رەچ ۋ نيح نە رازۆيۆاەتسيا، مىشلەنيە نە رازۆيۆاەتسيا، وبششەە پوزنانيە وچەن نيزكوە.

Zakon.kz: - س چەگو نۋجنو ناچات؟ چەمۋ مى بولشە دولجنى ۋچيت سەگودنيا سۆويح دەتەي؟

گ. ب.: - رەچ نۋجنو رازۆيۆات، مىشلەنيە، ساموستوياتەلنوست. ۆو-ۆتورىح، نادو ۆوسپيتىۆات دەتەي يستيننىمي پاتريوتامي سۆوەي سترانى، ليۋبياششيمي سۆويۋ سترانۋ، پرەداننىمي ەي. نادو سموترەت نا ۋچەنيكا، كاك نا گراجدانينا بۋدۋششەگو، كوتورىي نە تولكو نەفتيۋ، كوممەرتسيەي بۋدەت زانيماتسيا، ا دولجەن بىت ناستوياششيم گراجدانينوم، ناتسەليۆات ەگو نا ەتو. ۋ ناس ەتو نە دەلاەتسيا، ۋ ناس يز نەگو گوتوۆيات نەيزۆەستنو كوگو، نو نيكاك نە گراجدانينا، ا ۋج و پاتريوتيزمە يا ۆووبششە مولچۋ. سوۆرەمەننومۋ مولودومۋ كازاحستانتسۋ ۆسە راۆنو، گدە جيت، ۋ نەگو نەت بولي زا سۆويۋ رودينۋ، زا زەمليۋ، نا كوتوروي ون روديلسيا ي ۆىروس، ون نە زناەت سۆويۋ يستوريۋ، سۆويۋ كۋلتۋرۋ. يا نە پرەدسكازاتەل، نو منە كاجەتسيا، چتو دالشە بۋدەت ەششە حۋجە، پوتومۋ چتو زا ۆسە ەتو رانو يلي پوزدنو پريدەت راسپلاتا. چتوبى ۆوسپيتات دوستوينوگو گراجدانينا، نۋجەن نە گود، نە دۆا، ا 20-30 لەت، پوكا يز نەگو ۆىيدەت چەلوۆەك. داجە گازوننايا تراۆا نۋجداەتسيا ۆ پريستالنوم ۋحودە، ا ۆوسپيتانيە ۆىسوكونراۆستۆەننوگو، ۆىسوكويدەينوگو پوكولەنيا - تەم بولەە.

Zakon.kz: - پەداگوگ س 40-لەتنيم ستاجەم، بىۆشي ديرەكتور ودنوي يز لۋچشيح شكول كوستانايا پاۆەل گومزياكوۆ زاياۆيل ۆ پروشلوم گودۋ: «ۋچيتەلەي «دوستايۋت» حرونيچەسكيە رەفورمى ي ەكسپەريمەنتى ۆ وبرازوۆاني. ۆسە بەگوم، ۆسە ناسپەح، ني سپەتسياليستوۆ، ني نارابوتاننوي بازى». كاكۋيۋ وتسەنكۋ دالي بى ۆى رەفورميروۆانيۋ سيستەمى وبرازوۆانيا؟

گ. ب.: - يا ۋجە گوۆوريل ۆىشە، چتو ۆ سيستەمە وبرازوۆانيا ۋ ناس پوۆسەمەستنو يدەت دەگراداتسيا، ۆسە تولكو ي دولدونيات و رەفورماح، ا فاكتيچەسكي رەفورمى نەت. ني ودنا رەفورما نە سراباتىۆاەت، ني ودين نوۆىي مينيستر رەفورمۋ دو كونتسا نە دوۆوديت. زا پوسلەدنيە دۆادتسات لەت سكولكو ۋ ناس بىلو مينيستروۆ نارودنوگو وبرازوۆانيا؟ يا سەيچاس نە سكاجۋ توچنو، ي ۆى نە سكاجەتە. يح بىلو منوگو. يزمەنيلوس لي چتو-نيبۋد كاردينالنو؟ نيچەگو نە يزمەنيلوس، ا ەسلي يزمەنيلوس، تو تولكو ۆ حۋدشۋيۋ ستورونۋ. پروگراممى ستالي حۋجە، ۋچەبنيكي ستالي حۋجە، پرەپوداۆاتەلي حۋجە، ۆىپۋسكنيكي پو ۋروۆنيۋ وبششەگو رازۆيتيا حۋجە. سرەدي ەتيح مينيستروۆ ەست ي موي حوروشيە زناكومىە، كوتورىح يا ۋۆاجايۋ، نو پلىۆۋت وني پو تەچەنيۋ جيزني ي پەرەلومات ەتۋ دۋراتسكۋيۋ سيستەمۋ نە ۆ سوستوياني.

بۋدۋچي اسپيرانتوم كازاحسكوگو پەداگوگيچەسكوگو ينستيتۋتا، يا يزۋچال پروگراممى دورەۆوليۋتسيوننىح شكول - مەكتەبا، مەدرەسە ي گيمنازي. تاك ۆوت، داجە پو سراۆنەنيۋ س دورەۆوليۋتسيوننوي پروگرامموي مى يدەم نازاد. تاكيح شكول ي پروگرامم، كوتورىە بىلي پري التىنسارىنە، سەيچاس نەت. ۆ تو ۆرەميا گيمنازيست ۆوسموگو كلاسسا پو وبرازوۆانيۋ، پو وبششيم زنانيام، پو وبششەمۋ كرۋگوزورۋ بىل ۆىشە نىنەشنەگو ۆىپۋسكنيكا ۋنيۆەرسيتەتا. ون، كاك پراۆيلو، زنال تري جيۆىح يازىكا ي دۆا تاك نازىۆاەمىح مەرتۆىح - لاتينسكي ي درەۆنەگرەچەسكي. پو پروگراممە دليا گيمنازي ەتو بىلو وبيازاتەلنو.

سەيچاس مولودوي چەلوۆەك كونچاەت ۋنيۆەرسيتەت ي ني بە، ني مە، ني كۋكارەكۋ. مى ەجەدنەۆنو ۆيديم ي سلىشيم پو تەلەۆيزورۋ ناشيح پارلامەنتاريەۆ، پراۆيتەلەي ي درۋگيح ۆىسوكوپوستاۆلەننىح چينوۆنيكوۆ. ۆ گلازا بروساەتسيا يح وبششايا نەوبرازوۆاننوست، نەۆەجەستۆو، وني نە تيانۋت نا تە مەستا، كوتورىە زانيمايۋت.

ۆوت ۆيديتە ناپروتيۆ اكادەميۋ ناۋك؟ پرەكراسنايا بىلا اكادەميا، نو ەە زاكرىلي، ستارىە ۋچەنىە ۋشلي، يلي زاستاۆيلي يح ۋيتي، ا مولودەج نە يدەت، پوتومۋ چتو زارپلاتا نيزكايا، پەرسپەكتيۆ نيكاكيح. نو زاتو سامو زدانيە كراسيۆو وتدەلالي ي ناپيسالي بولشيمي بۋكۆامي «گىلىم ورداسى» - حرام ناۋكي. كاكايا ەتو وردا، كاكوي حرام، كوگدا ۆ نەم، كرومە مۋزەەۆ، نيچەگو نەت؟! ۆسە شەست مۋزەەۆ سوبرالي ۆمەستە، ۆوت ي ۆسە. سەيچاس تام گلاۆنىي چەلوۆەك - وحراننيك. ناشي رۋكوۆوديتەلي سچيتايۋت، چتو ناۋكا نۋجنا، نو چتوب وتداچا بىلا سيۋمينۋتنوي، و فۋندامەنتالنوي ناۋكە رەچي نەت. وني پرەدپوچيتايۋت پريگلاشات نا ميلليونى كاكيح-تو ۆىدايۋششيحسيا ليۋدەي يز-زا رۋبەجا، گوتوۆىح ۋچەنىح، ۋسترايۆات رازليچنىە پوكازۋشنىە مەروپرياتيا، كونتسەرتى، چەم ۆوسپيتىۆات سۆويح. پريگلاشاەم تەح جە زاگرانيچنىح پەۆتسوۆ، مۋزىكانتوۆ، ا ناشي وستايۋتسيا ۆ ستورونە. چەم وني حۋجە؟ تى ەتي دوللارى ۆلوجي ۆ سۆوي كادرى، ا نە ۆ چۋجيە. نەت، مى كاك وبەزيانى ليۋبۋەمسيا ۆسەم ينوستراننىم ي ۆسە ۆرەميا پلەتەمسيا پوزادي ي وچەن دوۆولنى، سچيتايا، چتو ۋ ناس ۆسە سكلادىۆاەتسيا حوروشو.

Zakon.kz: - ودنيم يز گلاۆنىح پريوريتەتوۆ رازۆيتيا وتەچەستۆەننوگو وبرازوۆانيا ياۆلياەتسيا پەرەحود نا 12-لەتنەە وبۋچەنيە. ا نۋجنو لي نام ونو؟

گ. ب.: - دا، يا ۆ كۋرسە، وب ەتوم منوگو گوۆوريات. پرەدىدۋششي مينيستر وبرازوۆانيا ي ناۋكي تۋيمەباەۆ سچيتال، چتو گلاۆنوە دەلو ەگو جيزني - پەرەحود نا 12-لەتنەە وبرازوۆانيە. مى ك ەتومۋ نە گوتوۆى. ي ۆووبششە، يا نە پونيمايۋ، زاچەم نام نۋجنو دەرجات دەۆيتس ي يۋنوشەي دو 20-لەتنەگو ۆوزراستا ۆ شكولە؟ كاكوي سمىسل؟ گەرمانيا ۆ ەتوم وتنوشەني وكازالاس نامنوگو ۋمنەي، ۋ نيح سناچالا دايۋت وبششەە وبرازوۆانيە، زاتەم دايۋت نۋجنۋيۋ سپەتسيالنوست. كۋدا ۋ ناس دەليس گپتۋ، سپتۋ (گورودسكيە ي سەلسكيە پروفتەحۋچيليششا - ت. ن.)? ۋ ناس رازنورابوچيح نەت، سپەتسياليستوۆ ۋزكوگو پروفيليا نەت، زاتو يۋريستوۆ، فينانسيستوۆ، بانكيروۆ پرۋد پرۋدي. كاك-تو اكادەميك سۋلتانگازين ەششە پري جيزني پرويزنەس حوروشۋيۋ فرازۋ، چتو ۋ ناس ۆ كازاحستانە وۆەتس ۆسە مەنشە ي مەنشە، زاتو فيلوسوفوۆ ۆسە بولشە ي بولشە. ەتو كرەن تاكوي پوشەل. سەيچاس پونيالي ەتو، ناچينايۋت زاكرىۆات نەكوتورىە فاكۋلتەتى ي پراۆيلنو دەلايۋت. زاچەم، سكاجەم، ۆ اگۋ فاكۋلتەت جۋرناليستيكي؟ يلي يۋريديچەسكي فاكۋلتەت؟ يلي ەكونوميچەسكي؟ چتوبى ۆىپۋسكنيكي پوتوم تولكالي تاچكۋ نا بازارە؟ يا سكلونيايۋس ك تومۋ، چتو ۆ دەلە وبرازوۆانيا نۋجنى وسنوۆاتەلنىە رەفورمى. ۆوت، سكاجەم، كادرى پو كازاحسكومۋ يازىكۋ.

پرينيالي رەشەنيە، چتو نۋجنو كاك موجنو بولشە ۆنيمانيا ۋدەليات كازاحسكومۋ يازىكۋ. يا ستوروننيك كازاحسكوگو يازىكا. يا پروپاگانديست كازاحسكوگو يازىكا. يا بولەيۋ زا نەگو، پوددەرجيۆايۋ. نو ۆەد منوگيە پرەدلوجەنيا، منوگيە تاك نازىۆاەمىە رەفورمى - گلۋپىە، دۋرنىە، ك نيم نە پودگوتوۆلەنى، كادروۆ نەت. چاسوۆ منوگو، ا توچنوي پروگراممى نەت. حوروشيح ۋچەبنيكوۆ نەت. پوەتومۋ نەۋديۆيتەلنو، چتو سامي كازاحي نا ەتيح ۋروكاح گوۆوريات مەج سوبوي يسكليۋچيتەلنو پو-رۋسسكي. داجە ۆ شكولە يمەني التىنسارىنا گوۆوريات پو-رۋسسكي. نە تو، چتو گوۆوريات - مىسليات، دۋمايۋت پو-رۋسسكي ي لومات ۆسيۋ ەتۋ سيستەمۋ وچەن داجە نە نەلەگكو.

نەداۆنو ۆ سمي ي، وسوبەننو نا ۆاشەم رەسۋرسە، اكتيۆنو وبسۋجدالسيا ۆوپروس و پولنوم پەرەۆودە دەلوپرويزۆودستۆا نا كازاحسكي يازىك ي داجە داتۋ كونكرەتنۋيۋ وبوزناچيلي - س 2013 گودا. كونەچنو، يا بىل بى راد تومۋ، نو ەتو نەرەالنو، نەۆوزموجنو. ەتا تەما مۋسوليتسيا س 87 گودا، س تەح پور ەتا اربا سكريپيت، سكريپيت، رازگوۆوروۆ منوگو، سەگودنيا الياۋلياي-الياۋلياي، زاۆترا حالياۋلياي-حالياۋلياي، ا سدۆيگوۆ نەت، ي نە بۋدەت.

Zakon.kz: - پوچەمۋ؟

گ. ب.: - پوتومۋ چتو سناچالا نادو زاستاۆيت گوۆوريت پو-كازاحسكي دەپۋتاتوۆ پارلامەنتا، پرەزيدەنتسكي اپپارات، پراۆيتەلستۆو. ەسلي وني نە گوۆوريات، تو پوچەمۋ پروستوي مىركىمباي دولجەن گوۆوريت؟ نە بۋدەت ون گوۆوريت. تەم بولەە، ۆسە پونيمايۋت، چتو ەسلي بۋدەش گوۆوريت نا انگليسكوم، تو ەتو پولەزنو، نۋجنو. بەز رۋسسكوگو توجە نە وبويدەشسيا، ا بەز كازاحسكوگو وبويدەشسيا، ۆون، سكولكو ليۋدەي، نە زنايا سۆوەگو رودنوگو يازىكا، ستانوۆياتسيا بولشيمي ناچالنيكامي. مولودەج ەتو ۆيديت، ەە نە وبۆەدەش ۆوكرۋگ پالتسا.

كونەچنو، ەتوت ۆوپروس نادو پرودۆيگات، نو نادو پرودۆيگات پو-درۋگومۋ، ەۆوليۋتسيوننو، ناستويچيۆو. ۆوت سەيچاس كو منە پريحوديات نەكوتورىە رۋسسكيە، ەۆرەي، نەمتسى، كورەيتسى، وني چاستو سوبيرايۋتسيا ۆمەستە ي يزۋچايۋت كازاحسكي يازىك. وني پونيالي، وسوزنالي، چتو ەتو نۋجنو، ي مەنيا ەتو گرەەت. وني پريحوديات كو منە زا ۆسياكيمي سوۆەتامي، كاك ك اكساكالۋ، نا دنياح پروۆوديات كرۋگلىي ستول پو گوسيازىكۋ، ي يا ناپيسال دليا نيح سۆويۋ اكساكالسكۋيۋ رەچ. يا - ۋبەجدەننىي ستوروننيك كازاحسكوگو يازىكا ي سۆويم تۆورچەستۆوم پوستوياننو ەگو پروپاگانديرۋيۋ. ۆسە موي پرويزۆەدەنيا سۆيازانى س كازاحسكوي اۋروي، كازاحسكوي كۋلتۋروي. يا تۆەردو ۋبەجدەن، چتو ۆ كازاحستانە گوسۋدارستۆەننىم يازىكوم دولجەن بىت تولكو كازاحسكي يازىك، يا ۆحوديل ۆ پراۆيتەلستۆەننۋيۋ كوميسسيۋ پو رازرابوتكە ەتوگو ۆاجنوگو ۆوپروسا ي ياۆليايۋس ودنيم يز وسنوۆوپولوجنيكوۆ ەتوي يدەي. راز تى جيۆەش ۆ كازاحستانە، نادو پريزنات كۋلتۋرۋ كازاحسكوگو نارودا، يازىك ەگو ۆ لۋچشەم سمىسلە ەتوگو سلوۆا ي پرينيات ەتو ۆسەم سەردتسەم ي دۋشوي. ا ۆووبششە يا پوددەرجيۆايۋ ۆسە نارودى، كوتورىە كۋلتيۆيرۋيۋت سۆوە ناتسيونالنوە دوستوينستۆو - يازىك.

حوچۋ وسوبو پودچەركنۋت، چتو بۋدۋششەە كازاحسكوگو يازىكا وپرەدەليايۋت نە رۋسسكيە، نە كورەيتسى ي تاك دالەە. ەتو دەلو چەستي ساميح كازاحوۆ. رازۆيۆات سۆوي رودنوي يازىك دولجەن، ي موجەت تولكو سام كازاح. ا تو، چتو بەلگەر گوۆوريت پو-كازاحسكي، يلي كتو-تو درۋگوي نە ەست گارانتيا رازۆيتيا يازىكا. گارانتيا رازۆيتيا كازاحسكوگو يازىكا - سام كازاح. ۆى پوسموتريتە، زارۋبەجنىە كازاحي، پروجيۆايۋششيە، ناپريمەر، ۆ پاريجە، داني، گەرماني، كوتورىح يا زنايۋ ليچنو، يزو ۆسەح سيل ستارايۋتسيا سوحرانيت سۆويۋ رودنۋيۋ رەچ، وني حوروشو گوۆوريات پو-كازاحسكي، ا الماتينسكيە كازاحي نە گوۆوريات، پرەنەبرەگايۋت.

كو منە وبراششايۋتسيا بيزنەسمەنى ي گوۆوريات، كاك بى وبلەگچيت گرامماتيكۋ كازاحسكوگو يازىكا، سوكراتيت كوليچەستۆو سلوۆ، چتوبى لەگكو ي بىسترو ەگو ۆىۋچيت. پري ەتوم سسىلايۋتسيا نا كاكوي-تو تۋرەتسكي وپىت. يا گوۆوريۋ، يا پروتيۆنيك ەتوگو. كازاحسكي يازىك تەم ي ينتەرەسەن، چتو ون وچەن بوگاتىي، وچەن وبرازنىي، ۋديۆيتەلنو ۆىرازيتەلنىي، سوچنىي. يا ناپيسال كنيگۋ «زاپيسكي ستاروگو تولماچا». ستارىي تولماچ - ەتو يا. يا تولماچيل، پوكا پەرەۆوديل كازاحسكۋيۋ ليتەراتۋرۋ، ي ۆسە ۆرەميا ۆىپيسىۆال نۋجنىە سلوۆا، سوستاۆيل سلوۆار «ۆەربليۋجيح» سلوۆ، سلوۆار «لوشادينىح» سلوۆ ي تاك دالەە، پوتومۋ چتو كازاحسكي يازىك ۋديۆيتەلنو بوگاتىي. وتسيۋدا (پوكازىۆاەت پودبورودوك - ت.ن.) دو سيۋدا (پوكازىۆاەت ماكۋشكۋ گولوۆى - ت.ن.) - دۆە تىسياچي سلوۆ! تولكو س گلازامي سۆيازانى دۆەستي سلوۆ. س ۋشامي، گۋبامي، رتوم سۆيازانى دەسياتكي، سوتني سلوۆ.

نا دنياح كو منە وبراتيلاس ودنا داما يز تسەنترالنوگو مۋزەيا ي گوۆوريت، نام پوزارەز نۋجنى نازۆانيا بەركۋتا - گوديچنوگو، دۆۋحگوديچنوگو، ترەحگوديچنوگو ي تاك دالەە. ۆى زناەتە، چتو ۆ كازاحسكوم يازىكە بەركۋت دو ترينادتساتي لەت يمەەت رازنىە نازۆانيا؟

Zakon.kz: - نەت.

گ. ب.: - ا يا زنايۋ، يا يح سوبيرال پو كرۋپيتسام ۆ تەچەنيە سوروكا لەت، پوەتومۋ دولگو موگۋ گوۆوريت و بوگاتستۆە، وبرازنوستي، سوچنوستي كازاحسكوگو يازىكا.

Zakon.kz: - بىۆاەت، پەداگوگي بيۋت رەكوردى پو كوررۋپتسيوننىم نارۋشەنيام ي ۆ ەتوم وتنوشەني مينيستەرستۆو وبرازوۆانيا داجە نازىۆاەت كونكرەتنىە رەگيونى. موگۋت لي تاكيە ۋچيتەليا سەيات دوبروە، رازۋمنوە، ۆەچنوە؟

گ. ب.: - رانشە كوررۋپتسيونەروۆ-پرەپوداۆاتەلەي نە بىلو، سەيچاس وني ەست، نو يا يح نە وچەن سيلنو وسۋجدايۋ. گلاۆنىە كوررۋپتسيونەرى سيديات ناۆەرحۋ ي بەززاستەنچيۆو ۆوروچايۋت ميلليونامي، ميللياردامي. ەسلي ۆەرحۋشكا ۆورۋەت، تو پوچەمۋ بەدنىي ۋچيتەل، يمەيۋششي كۋچۋ دەتەي، جيۆۋششي ۆ تەسنوتە، نە دولجەن ينوگدا وتششيپنۋت وت وبششەگو پيروگا؟ كونەچنو، ەتو پرەدوسۋديتەلنو، ەتو ستىدنو، نو، كاك گوۆوريتسيا، س كەم پوۆەدەشسيا... پروستوي ۋچيتەل ۆيديت كوررۋپتسيۋ كاجدىي دەن. موي زناكومىە، بىۆشيە پرەپوداۆاتەلي ۆۋزوۆ، پروفەسسورا، زنايۋت، كاكايا تاكسا ۆ كاكوم ۋنيۆەرسيتەتە، كتو سكولكو بەرەت، كاكيم وبرازوم بەرەت، كتو سوبيراەت، كومۋ پەرەداەت پو تسەپوچكە، كتو چتو پوسترويل زا ەتي گودى... ەتو ۋجاسنو. كوررۋپتسيا - تاكايا بەدا، كوتورۋيۋ ۆ كازاحستانە ۋجە نەۆوزموجنو پوبەديت. دليا ەتوگو نۋجنو ۆسيۋ ۆەرحۋشكۋ پوچيستيت وسنوۆاتەلنو، ۋ نيح تام سۆويا تاكسا ي ەتو ۋجە ناستولكو ۆنەدريلوس ۆ سوزنانيە ليۋدەي، چتو ۋجە نيكتو نە پرەدستاۆلياەت جيزن پو-درۋگومۋ.

Zakon.kz: - ۆ پروشلوم گودۋ ودين يز پرەدستاۆيتەلەي مينيستەرستۆا وبرازوۆانيا زاياۆيل نا اۆگۋستوۆسكوي كونفەرەنتسي، چتو، نەسموتريا نا نەگاتيۆنىە فاكتى، كازاحستانسكوە وبرازوۆانيە ۆ ميروۆوم رەيتينگە تسەنيتسيا ۆىسوكو، چتو يز ستا ستران پو ۋروۆنيۋ وبرازوۆانيا كازاحستان ناحوديتسيا نا 14-ي پوزيتسي، روسسيا - نا 31-ي، تاك چتو، گوۆوريت، دەلايتە ۆىۆودى...

گ. ب.: - يا نە ۆەريۋ ەتوي ستاتيستيكە، ونا بەرەتسيا، سكلادىۆاەتسيا يز وبششەي گراموتنوستي نا فونە، دوپۋستيم، افريكانسكيح ستران، يندي، گدە وچەن منوگو نەوبرازوۆاننىح ليۋدەي، كوتورىە دو سيح پور ني پيسات، ني چيتات نە ۋمەيۋت. پو سراۆنەنيۋ س تاكيمي وتستالىمي رەگيونامي، مى، كونەچنو جە، ۆپەرەدي. كستاتي، پودوبنىمي سراۆنيتەلنىمي اناليزامي وسوبەننو ۋۆلەكالسيا بىۆشي مينيستر تۋيمەباەۆ.

ۆ تو جە ۆرەميا يا نە حوچۋ ۆسە مازات چەرنىمي كراسكامي ي گوۆوريت، چتو ۆ كازاحستانە ۆسە پلوحو. كاكيە مۋزىكانتى، سكريپاچكي، حۋدوجنيكي ۆىروسلي ۋ ناس ۆ پوسلەدنيە گودى، سكولكو مولودىح تالانتليۆىح ليۋدەي ۋچيتسيا زا رۋبەجوم. يا ۆسەگدا گوۆوريۋ، چتو بوگ ششەدرو ناگراديل كازاحوۆ تالانتامي، نو سامي كازاحي سۆوي تالانتى نە تسەنيات. ەۆرەي سۆوي تالانتى يسپولزۋيۋت نا ستو پروتسەنتوۆ، ۆىجيمايۋت يز نەگو ۆسە، چتو موجنو ۆىجات. نەمەتس سۆوي تالانتى وتكرىۆاەت نا سەمدەسيات پروتسەنتوۆ، رۋسسكي گدە-تو نا سوروك-پياتدەسيات. كازاح، ەسلي دۆادتسات پروتسەنتوۆ پروياۆيت پو-ناستوياششەمۋ - ەتو حوروشو. كازاحي ەششە نە ناۋچيليس پروياۆليات سۆوي داروۆانيا ي ەتو توجە ودين يز نەدوستاتكوۆ ناشەي شكولى. نە پوەتومۋ لي ناشي بولەە يلي مەنەە تولكوۆىە ليۋدي ۋديرايۋت زا كوردون ي تام پىتايۋتسيا ساموۋتۆەرديتسيا؟ ەتو پلوحو. نادو، چتوبى وني زدەس ۋتۆەرجدالي سەبيا، چتوبى زدەس يح گرەلي، پودنيمالي. دليا ەتوگو نۋجەن ۆىسوكي كۋلتۋرنىي ۋروۆەن ۆ سترانە. ون ۆ سۆويۋ وچەرەد بۋدەت توگدا، كوگدا تام، نا ۆەرحۋ، بۋدۋت سيدەت نە ۆرەمەنششيكي، ا ناستوياششيە حوزياەۆا سۆوەي سترانى، بولەيۋششيە زا كاجدوگو سۆوەگو گراجدانينا.

دۋمايۋ، يا يمەيۋ مورالنوە ي گراجدانسكوە پراۆو گوۆوريت وتكرىتو، بەز فالشي ي لۋچشيە پروگرەسسيۆنىە كازاحسكيە ۋمى ەتو پونيمايۋت ي نە وبيجايۋتسيا. ۋ كازاحوۆ سەت مۋدرايا پوسلوۆيتسا، كوتورايا ۆ پەرەۆودە نا رۋسسكي وزناچاەت: ۆراگ سكاجەت تاك، چتو رازۆەسەليشسيا، ا درۋگ سكاجەت تاك، چتو زاپلاچەش. سۆوەمۋ كازاحستانۋ يا جەلايۋ تولكو دوبرا ي رۋكوۆودستۆۋيۋس ۆزگليادامي ابايا. نيكتو سيلنەە، چەم اباي، نە كريتيكوۆال كازاحوۆ، نيكتو نە گوۆوريل و سۆوەم نارودە بولەە وسترىح ي گوركيح سلوۆ، چەم اباي. و روسسي نيكتو نە گوۆوريل بولەە گوركيح سلوۆ، چەم دوستوەۆسكي، لەرمونتوۆ، سالتىكوۆ-ششەدرين. ا دەلالي وني ەتو يز ۆەليكوي ليۋبۆي ك سۆوەي رودينە.

تو، چتو يا پريگوديلسيا سترانە، ۆ كوتوروي جيۆۋ پوچتي 80 لەت، ياۆلياەتسيا مويم گلاۆنىم فيلوسوفسكيم، دۋحوۆنىم، سوتسيالنىم ستەرجنەم. يا پەرۆىي ۆ كازاحستانە پولۋچيل وردەن پاراسات. پروجيۆ س كازاحامي منوگو-منوگو لەت، يا وت ي دو پرونيكسيا كازاحسكيم دۋحوم. كوگدا يا بىل دەپۋتاتوم ۆەرحوۆنوگو سوۆەتا، چاستو ۆىەزجال ۆ رەگيونى، ۆ توم چيسلە نا رودينۋ ابايا، اۋەزوۆا. كاك-تو پري وچەرەدنوي پوەزدكە ۆ چەست مەنيا ناكرىلي داستارحان، ي ۆ كونتسە تراپەزى ودين ستارەتس گوۆوريت، گەرەكە، داي باتا (بلاگوجەلانيە، بلاگوسلوۆەنيە - ت.ن.). يا، سمۋتيۆشيس، وتۆەتيل، چتو نە ۆ تاكوي ستەپەني ستال كازاحوم، چتوبى پرويزنوسيت باتا. توگدا ودين كازاح سكازال: «اي، گەرەكە، كرومە تەبيا ۋ ناس رازۆە وستاليس كازاحي؟».

ۋ مەنيا ەست كنيگا «ەل»، ۆ كوتوروي وپيسانا مويا ليۋبوۆ ك رودنوي زەملە، ك رودنوي ستورونە - كازاحستانۋ. «ەل» - وچەن بوگاتوە سلوۆو، وزناچايۋششەە رودنۋيۋ ستورونۋشكۋ، رودنوي كراي، اۋل، نارود، زەمليۋ. ۆ رۋسسكوم يازىكە نەت تاكوگو بوگاتوگو سلوۆا. يا دولگو دۋمال، كاك ناپيسات ەتو سلوۆو، چتوبى ەگو يستيننىي سمىسل بىل پونياتەن ۆسەم. ەسلي پو كازاحسكوي گرامماتيكە ناپيسات «ەل» بەز مياگكوگو زناكا، تو پو-رۋسسكي پولۋچيتسيا «يا كۋشال، ەل». ەسلي ناپيسات س مياگكيم زناكوم «ەل»، تو پولۋچيتسيا دەرەۆو، ەل، كوتوروە كازاحي نازىۆايۋت شىرشا. پوەتومۋ يا ناپيسال «ەل». دليا مەنيا وچەن ۆاجنو بىلو سوحرانيت ي زۆۋچانيە، ي سمىسل ەتوگو سلوۆا، پەرەدايۋششەە سۋت موەي ليۋبۆي ك كازاحسكوي زەملە. پوۆەرتە، ەتو نە پوكازنوي پاتريوتيزم، ەتو دەيستۆيتەلنو بولشايا ليۋبوۆ، پريۆيازاننوست. يا ۆسەگدا پودچەركيۆايۋ، چتو مەنيا سدەلالي چەلوۆەكوم تري سۋبستانتسي: روديتەلي، رودنوي اۋل ي كنيگا. وني نەوتدەليمى درۋگ وت درۋگا. يا گلۋبوكو بلاگودارەن اۋلۋ، ي ودنو يز مويح پرويزۆەدەني تاك ي نازىۆاەتسيا «اۋل». ۆ نەم يا وپيسىۆايۋ، كاكيم بىل كازاحسكي اۋل رانشە، ي كاكيم ەگو سدەلالي ۆ گودى نەزاۆيسيموستي. ك ۆەليكومۋ سوجالەنيۋ، سەيچاس ۆەزدە ي ۆو ۆسەم چۋۆستۆۋەتسيا كولوسسالنايا دەگراداتسيا كازاحسكوگو دۋحا. تاكيح كازاحوۆ، كوتورىە بىلي رانشە، ۋجە نەت. موي براتيا تەريايۋت سۆوي لۋچشيە ناتسيونالنىە كاچەستۆا، نيۆەليرۋيۋتسيا، ۋنيفيتسيرۋيۋتسيا ...

تورگىن نۋرسەيتوۆا

 

يستوچنيك: ينفورماتسيوننايا سلۋجبا ZAKON.KZ

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1581
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3610