جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3605 0 پىكىر 25 تامىز, 2011 ساعات 11:29

فاريزا بايەلى. كينونىڭ ەمەس، كينوتەاتردىڭ قىتىعى...

تۋرا ءسوز تۋعانىڭا دا جاقپاسا دا بۇگىنگى كينونىڭ اتى مەنەن زاتىن قويا تۇرعاندا،  كينوتەاترلاردىڭ ءىشى مەن سىرتىنا، قالا بەردى اتاۋىنا دا تيىسكىڭ كەلىپ، ءتىلىڭ قىشىپ تۇرادى. نەگە كينوتەاترلاردىڭ اتاۋلارى شەت تىلىندە بولادى. كەيبىرى اعىلشىن، ال كەيبىرىن تۇسىنبەيسىڭ. الدە وزگە تىلدە اتاۋ قويسا كورەرمەندەر كوپ كەلە مە، جوق ءوزىنىڭ ءبىر شيكى  گابى بار ما؟ وسى ماسەلەنى باستى نىسانعا الىپ، كينوتەاتر تابالدىرىعىنا  اياق باستىم.  مەن  بارعان كينوتەاتر  «تسەليننىي».

وسى كينوتەاتر ديرەكتورى ىسكەندىر سۇلتانۇلىمەن تىلدەسكەندە:
- ىسكەندىر اعا، نەگە ءالى كۇنگە دەيىن «تسەليننىي»؟ وزگەرتۋگە جاعداي جوق پا؟
- بۇل اتاۋدى وزگەرتۋگە مەنىڭ الدىمداعىلار دا كوپ شاپقىلاپتى. بۇل تاريحي ەسكەرتكىش رەتىندەگى عيمارات ەكەن. ءتىلدى ايتپاعاننىڭ وزىندە، كاسىپكەر رەتىندە ماعان «تسەليننىي» دەپ سەگىز ءارىپتى جازعانشا، ءۇش ءارىپتى اتاۋ قويىپ، ونىڭ قازاقشا بولعانى ماعان دا جاقسى. ەگەر از ءارىپ بولسا، ەنەرگيا دا از كەتۋشى ەدى. ەشقانداي وزگەرتۋگە كەلمەيدى.
-وعان كىم كىنالى، ناقتى كىم كەلىسىم بەرمەي وتىر؟
-جوعارى جاقتاعىلار.
ءدال وسى تۇستا...
«اعانىڭ جوعارى جاقتاعىلار دەگەنىنىڭ كىم ەكەنىن شامالاي المادىم. ناقتى ءدوپ باسىپ ايتا المادى. يا ءوزى بىلمەيدى.  قازىرگى استانامىزدىڭ  «ماڭگى ەسكەرتكىش تسەلينوگراد» بولىپ قالماي، استانا بولعانىنا شىن نيەتىممەن تاۋبە دەدىم ىشىمنەن، سول كەزدە ...»

تۋرا ءسوز تۋعانىڭا دا جاقپاسا دا بۇگىنگى كينونىڭ اتى مەنەن زاتىن قويا تۇرعاندا،  كينوتەاترلاردىڭ ءىشى مەن سىرتىنا، قالا بەردى اتاۋىنا دا تيىسكىڭ كەلىپ، ءتىلىڭ قىشىپ تۇرادى. نەگە كينوتەاترلاردىڭ اتاۋلارى شەت تىلىندە بولادى. كەيبىرى اعىلشىن، ال كەيبىرىن تۇسىنبەيسىڭ. الدە وزگە تىلدە اتاۋ قويسا كورەرمەندەر كوپ كەلە مە، جوق ءوزىنىڭ ءبىر شيكى  گابى بار ما؟ وسى ماسەلەنى باستى نىسانعا الىپ، كينوتەاتر تابالدىرىعىنا  اياق باستىم.  مەن  بارعان كينوتەاتر  «تسەليننىي».

وسى كينوتەاتر ديرەكتورى ىسكەندىر سۇلتانۇلىمەن تىلدەسكەندە:
- ىسكەندىر اعا، نەگە ءالى كۇنگە دەيىن «تسەليننىي»؟ وزگەرتۋگە جاعداي جوق پا؟
- بۇل اتاۋدى وزگەرتۋگە مەنىڭ الدىمداعىلار دا كوپ شاپقىلاپتى. بۇل تاريحي ەسكەرتكىش رەتىندەگى عيمارات ەكەن. ءتىلدى ايتپاعاننىڭ وزىندە، كاسىپكەر رەتىندە ماعان «تسەليننىي» دەپ سەگىز ءارىپتى جازعانشا، ءۇش ءارىپتى اتاۋ قويىپ، ونىڭ قازاقشا بولعانى ماعان دا جاقسى. ەگەر از ءارىپ بولسا، ەنەرگيا دا از كەتۋشى ەدى. ەشقانداي وزگەرتۋگە كەلمەيدى.
-وعان كىم كىنالى، ناقتى كىم كەلىسىم بەرمەي وتىر؟
-جوعارى جاقتاعىلار.
ءدال وسى تۇستا...
«اعانىڭ جوعارى جاقتاعىلار دەگەنىنىڭ كىم ەكەنىن شامالاي المادىم. ناقتى ءدوپ باسىپ ايتا المادى. يا ءوزى بىلمەيدى.  قازىرگى استانامىزدىڭ  «ماڭگى ەسكەرتكىش تسەلينوگراد» بولىپ قالماي، استانا بولعانىنا شىن نيەتىممەن تاۋبە دەدىم ىشىمنەن، سول كەزدە ...»

جارايدى، مەن ءسىزدىڭ كينوتەاترىڭىزعا كىردىم، ءوزىمدى ءبىر اۋىز ورىسشا بىلمەيتىن، قازاق رەتىندە ەلەستەتتىم. كىردىم، كوردىم، بىراق تۇك تۇسىنبەدىم، وسى ەلدىڭ ازاماتشاسى بولسام دا، ءوزىمدى بوتەن ەلدە جۇرگەندەي، جات سەزىندىم....
- قاي جەردە...؟
- مىنە، اعا: نەگە رەپەرتۋارلاردى ، ەسكەرتۋلەردى قازاقشا جازباسقا...
- ارينە، بولادى.
- سوندا وسى ۋاقىتقا دەيىن نەگە ىستەمەدىڭىزدەر؟
- اۋدارماشى بولدى، بىراق ساپاسى ناشار  بولدى. جۇمىستان الىپ تاستادىق. بىزدە بازا جوق. اۋدارماشىلار اقساق.        
- وسىنىڭ بارلىعىنىڭ سەبەبى نە دەپ ويلايسىز؟
- «بالىق باسىنان ءشىريدى» دەگەن ءسوز بار عوي، سونى قازىر «اياعىنان تازالانادى» دەپ،  ياعني تومەننەن جوعارى قاراي تازالانادى دەپ ايتىپ ءجۇر.  مۇنىڭ بارلىعى بولاشاقتىڭ ەنشىسىندە. مەنىڭ ءۇش بالام دا قازاقشا وقيدى. ۇيدە ءبارىبىر ورىسشا سويلەيدى.  وتكەندە «تاچكا» دەگەن كينونىڭ ورىسشاسى ەمەس قازاقشاسىن كورىپ،  «پاپا، مەن ەشنارسە تۇسىنگەن جوقپىن، دۇرىس ەمەس اۋدارعان» دەدى. وسىنىڭ بارىنە ءوزىمىز كىنالىمىز.
- ءوزىمىزدىڭ كىنامىزدى بىلەمىز، نەگە ءبارىن بولاشاققا ارتا بەرەمىز. بۇگىننەن باستامايمىز با؟
- جارايدى، سەن كەلەسى كەلگەنشە رەپەرتۋارى مەن ەسكەرتۋلەرىن قازاقشا دايىنداپ قويامىز.
- اعا، ۋادەڭىز،ۋادە عوي؟!
- ۋادە! - وسى سوزگە ريزا بولىپ مەن شىقتىم، ءبىر-ەكى اۋىز سوزبەن بولسا دا بىردەڭەنى وزگەرتۋگە بولادى ەكەن عوي دەپ، ەزۋىم ەكى جاقتا. باسپالداقتان ءتۇسىپ كەلە جاتىپ، جانىمداعى اكىمشى ميرا باقىتجانقىزىن سوزگە تارتتىم:
-اپكە، نەگە وسى ۋاقىتقا دەيىن تەك ورىسشا جازىلىپ تۇردى، تاۋەلسىزدىگىمىزدى العانىمىزعا 20 جىل بولدى عوي، ءبىر وزگەرتەيىن دەگەن وي جوق بولدى ما؟
-ورىستار كوپ كەلەدى، قازاقتار ءبارىن تۇسىنەدى عوي، ال ورىستار تۇسىنبەيدى،- دەدى. جاڭاعى قۋانعان تۇرىمە توبەمە ءبىر شەلەك مۇزدى سۋ قۇيا سالعانداي بولدى. سوندا ءبىز ءالى بىرەۋ ءۇشىن قىزمەت ەتە بەرمەكپىز بە، ءوزىمىز ءۇشىن ءوزىمىز قاشان قىزمەت ەتەمىز. الگى ورىس ءتۇسىنسىن، اناۋ وكپەلەمەسىن، مىناۋ جىلاماسىن دەپ، ءوزىمىزدى ۇمىتىپ قالماساق بولدى. توقال ەشكى ءمۇيىز سۇرايمىن دەپ ءوز ساقالىنان ايىرىلعان ىسپەتتى، وزىمىزگە، ءوزىمىزدىڭ تىلگە دەگەن قاراپايىم قۇرمەتتەن ايىرىلماساق بولعانى. وسىلاي ءاربىر كينوتەاتر باستىعىمەن تىلدەسىپ، ويىن وزگەرتىپ، اتاۋى مەن رەپەتۋارىن  قازاقشالاساق تا تەڭىزگە تامعان تامشىداي ءوز ۇلەسى بولار دەپ ۇمىتتەنەمىز.  باسقاعا ۇلگى بولارىن دا قالار ەدىك.  ەستىر قۇلاق پەنەن كورەر كوز، ەڭ باستىسى قازاق دەگەن جۇرەك بولسا!!!

www.mtdi.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1581
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3610