Ресейлік жазушы Дмитрий Быков 10 мамырда «Эхо Москвы» радиостанциясының эфирінде Кеңес революциясының жетекшісі Владимир Ленинге Ресей Федерациясының президенті Владимир Путинге қарағанда жақсы қарайтынын айтты.

«Ленин, әрине, құбыжық. Мен бұл туралы мүлдем ештеңе айта алмаймын. Мен оны кешірмеймін. Ленин - құбыжық. Бірақ өте ақылды. Ең бастысы, сіз білесіз бе, мен Путиннің қол астында қанша өмір сүрсем - мен Ленинді соғұрлым жақсы түсінемін», - деді ол.

Бағдарлама жүргізушілерінің өтініші бойынша жазушы пікірін дәлелдеді.
«Патша заманда өмір сүру өте жақсы емес, патшалық кезінде жиіркенішті өмір болды. Көрдіңіз бе, ұзақ мерзімді күш, ол әрқашан абсурдқа айналады. Франко, Мадуро, Чавес - бұл әрқашан абсурд. Сіз қаншалықты абсурдты өмір сүрсеңіз, соғұрлым көптеген институттардың сөзсіз, тоқтатылмайтын, қалпына келтірілмейтін деградациясын байқасаңыз, соғұрлым көп айта бастайсыз: «Дауыл болар ма еді? Патша билігінен кейін болған жағдай көп жағдайда орыс патшалық мемлекетіне реакция ретінде болды», - деп Быков Ленин кезіндегі жағдайды осылай түсіндірді.

Оның айтуынша, «Ильич, әрине, үлкен жауыз болған, бірақ бәрібір ол азаптаудың рақатын сезінбеді. Ол дәл осындай темір адам еді, мүлдем эмоциясыз. Ол мейірімділік пен ашуды сезінбеді. Оның ғұмыры айқасқа толы болды. Біз абсурдпен ұзақ өмір сүрсек, соғұрлым көп нәрсені қалаймыз. Көрдіңіз бе, революция ешқашан жақсылыққа апармайды. Ешқандай революция жақсартуға алып келген жоқ. Сіздің көз алдыңызда зұлымдық, ашкөздік және әділетсіздік құрылымы құлайтын өте қысқа сәт жақсартуға әкеледі», - деп санайды Быков.

Еске салайық, 1917 жылы 25 қазанда Ленин бастаған большевиктер қазан төңкерісін өткізді. Өкінішке орай, көптеген адамдар бұрынғы кеңестік әдет-ғұрып бойынша Ленин патшаны тақтан тайдырды деп сенеді. Бірақ олай емес. Ленин заңды және демократиялық Уақытша үкіметті қарулы төңкеріс арқылы құлатты.

Яғни, Ленин мен большевиктер билікке өз халқына қарсы алдау және әскери операциялар арқылы келді. Өйткені олар өздерінің популистік ұрандарымен әділ сайлау өткізудің мүмкін еместігін түсінді.

Кеңес тарихшылары мен насихатшыларының бұл фактіні «түсіндіруге» тырысқанын көру және тыңдау абсурдтық және қызықты болды: «Керенский жаман болды! Әйелдердің киімін киіп, қашып кетті! Оның құлатылғаны жақсы болды!» дегендей сөздер жиі айтылатын.

Күмән жоқ:
1. Демократиялық Ресей Еуропа елдерімен және барлық басқа елдермен қалыпты қарым-қатынасты сақтап, одан сайын нығайтуға күш салатын еді. Батыс большевиктерді-коммунистерді мемлекетке қарсы төңкеріс жасаған қылмыскер ретінде қабылдаған және бұл әділ әрі заңды болды.
Демократиялық Ресейде Алаш партиясы біздің Қазақстанды ХХ ғасырдың 1-жартысында-ақ конституциялық және өркениетті түрде тәуелсіздікке жеткізе алатынын еді. Алаш көсемдері Қазақстанның экономикалық және саяси модернизациясын жүргізіп, Қазақстанды қазіргі Жапониядан кем түспейтін дамыған елге айналдыруға толық мүмкіндік болатын еді.

2. Барлық Еуразия халықтары 1918-1920 жылдардағы азаматтық соғыстың, сталиндік ұжымдастырудың қасіретіне тап болмай, соның салдарынан қатыгез жүріп өткен қорқынышты Голодомордан, ең алдымен Қазақстан мен Украинада, содан кейін сталиндік КСРО-ның басқа аймақтары аман қалатын еді. КСРО-ның әр элитасындағы ең жақсы ұлдары мен қыздарын қырған адамгершіліктен жұрдай сталиндік жаппай қуғын-сүргінге ұшырамай, өз елі мен халқына адал қызмет етіп, олардың барынша жан-жақты дамуына жол ашатын еді. Сталиндік ГУЛАГ-тың концлагерьлері болмайтын еді. Қазіргі көптеген зерттеушілер «антропологиялық жылжу» деп атайтын құбылыс болмайтын еді. Бұрынғы КСРО халықтарының интеллигенциясы толық жойылмайтын еді, төменгі әлеуметтік қабаттарынан жоғарғы билік қабатына кіретін адамдар көбінесе ақыл, әдептілік мен адамгершілікке негізделген қағидаларға ие болатын еді. Екінші дүниежүзілік соғыс миллиондаған құрбандарымен бірге күйзеліс, ашаршылық, т. б. болмас еді.

3. Индустрияландыру және өнеркәсіптің дамуы бейбіт жолмен жүретін еді. Ашаршылықтағы шаруалардан мал мен астықты тәркілеу және қазақ ауылдарының, украиналық және басқа да ауылдардың шекараларында әскери отрядтар қою болмас еді. ХХ ғасырдың І-ші жартысында жеке компаниялардың бейбіт дамуы және басқа елдердегі серіктестермен толыққанды сауда жүргізу мүмкіндігі ашылар еді.

4. Діннің мемлекеттен бөлінуі де бейбіт жолмен жүретін еді. Ешқандай қиратылған мешіттер, шіркеулер және өлтірілген дін қайраткерлері болмайтын еді. Кім сенгісі келсе сенеді, сенгісі келмесе сенбейді, мәжбүрлеу жоқ.

5. Кеңестік маскүнемдік және маскүнемдікке қарсы Горбачевтің алкоголизмге қарсы күресі болмайтын еді. Кезінде Горбачевтің алкоголизмге қарсы күресі КСРО-дағы маскүнемдікті қайта күшейтті: халық қолдан жасалған ішімдік ішіп, зиянын көрді.

КСРО-да өзін әділетті көрсету және өзге елдегі идеологиялық бауырлас халыққа қол ұшын созу саясаты кеңінен насихатталды. "Капитализмді" жау етіп көрсету белең алды. Бірақ қазір біз адамзаттың алға жылжып кеткенін, таптық күрес кешегі күнде қалғанын көріп отырмыз.

Керімсал Жұбатқанов, тарих ғылымдарының кандидаты, Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті

Abai.kz