Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Ángime 4775 0 pikir 25 Qyrkýiek, 2019 saghat 15:30

 Núrmahan Eltay. Osylay da oinay ma eken?

(Ázil әngime)

Asyghyp- ýsigip, óristen qaytqan Dedey ýige kirgen boyy qara noqatyn «tyrs» etkizip basyp qalyp, teledidardy qosyp kep jiberdi. Qaynauy jaqyn samaurynday ysylday- pysylday jónelgen, búryshta túrghan qara jәshigi bir kezde «kózin» baghjan-baghjang etkizip, ashyp-júma bergeni sol edi, ar jaghynan bir qora adam shulap qoya bersin. Biri alyp, biri satyp jýrgen bazardyng qyzghan shaghyndaghyday kóp kisining ólermen dausy birinen-biri asyp týsip jantalasyp jatyr. Ayghay- sýreni odan da basymdau estile me, qaydam.

Qazir  әrkim óz sharuasymen әure.  Bireuge-bireu qaraylap jýrushi me edi? «Dedey siyryn óriske aidap kelgen song kirisermiz» dep kim aspangha qarap otyrady. Merzimdi uaqytynda oiyndy bastap kep jibergen oiynshylar qyzyl tanau bolyp, ayaghymen de, basymen de, tipti qarnymen de pergilep, jalghyz doptyng «әkesin tanytyp» eniretip quyp jýr. Ana ishine jel toltyryp alghan qu domalaqqa da «jan» kerek siyaqty, әrkimning bútynyng arasyna qashyp baryp tyghylyp, ol jerden de bayyz tappay, kóp tóbet qughan qanshyqtay arly-berli jan-dalbasamen domalana bezedi deysin. Sonynan arsalanday qughan kóp qughynshy zirkildete teuip, әi, qoyar emes.

O, toba! Jalghyz dopty alasúra qughan tobyrgha dem berip, ainalasyndaghy kóp qauym elirip, týlki kórgen anshyday qiquyn salyp, bir otyryp, bir túryp óletin týri bar. Myna Dedeying de sonday ólermenning biri eken. Kózi teledidargha qadala tesireygen kýii kóldeneng jatqan kórpesheni tórt býktep, myqshiyp otyra ketti. Ayaghynyng shuashy sasyp, ishte dop teuip jýrgenderge qosyla ketetindey entelep qoyady. Qozghalaqtap onsyz da maqtasy shyqqan kórpesheni mylja- mylja etip masqarasyn shyghardy.

Qúmarlyq degendi qoysanyzshy! Bir kezde ózinen- ózi:

–O, futbol, futbol!
Oyynnyng búl tóresi,- dep ólendete dauystap jiberdi. Osy kezde ishke engen qúrdasy Tompiy:

–Ýidi kóshirip jatqan bir ózing ekensing ghoy, - dep sóiley kirdi de: «Qayqayta tep! Oibay-ay!» degen Dedeyding oqys dausyna toqtalyp qaldy da, búl sózding ózine arnalmaghanyn bayqap, myj-myj kórpeshening ekinshi shetine jayghasa berdi.

Keldin-au, kettin-au dep otyrghan Dedey joq. Jetekshining jeteginde jýrgendey ornynda otyryp- aq, qosyla shauyp, baryldap otyr.

–Tuu, osylay da oinay ma eken? Qatty kelgen dopty әueli keudemen tosyp alyp, tómen qaray syrghy bergende ong ayaqtyng alqymymen permeysing be? Áy, saghan aitam, toghyzynshy nomer,- dep kýiip-pisip, qolyn shoshaytyp ornynan qarghyp túrdy. – Ózing shashyng jalbyrap, Ronaldu bolamyn dep jýrsing be? Onday bolu saghan qayda?!

Dedey әlgige «úrsyp-úrsyp» ornyna qayta jayghasty. Kózi ishtegilerdi iship-jep, auzy jybyrlap, iyegi shoshan-shoshang etedi. Perisining buyp otyrghanyn bayqaghan Tompy әri qaray anysyn andap, bir kózimen dop tepkishterge, bir kózimen Dedeyge qarap otyr. Kóp úzamay-aq, qúrdasynyng jyny qayta qozyp berdi.

–Tuu, osylay da oinay ma eken? Áuelep kelgen dopty tóbenmen «toq» etkizgenshe, mandayynmen jerge qatty úrsayshy. Úshu búryshyn eseptemeysing be? Qiyp úrsang qaqpashynyng bútynyng arasynan torgha top ete qalatyn edi... Qap! Ózing onynshy nómirli mәikini kiyip alyp, bolar emessin. Ólip ketseng de Pele de, Maradona da bola almaysyn. Dedey búl joly «zaochnyi» sabaghyn otyryp- aq aityp tastady.

–Myna qaqpashy da onbaydy. Bireuding ayaghynyng astyndaghy dopqa basyn tosyp qúlaghanyn qarashy! Op-onay jaraqat alady. Múnday dopty Ordabaev sekildi júdyryqpen aiyp alanynyng syrtyna, qashyqqa úrmaysyng ba? Onday bolu qayda saghan!

Tompy da angharyp otyr. Dedeyding eskertpeleri aq mәikili oiynshylargha arnalyp, zyghyrdany qaynap jatqan sekildi.

–Tuu, myna itting qylyghyn-ay! Anyratyp kelip, aspannyng tesigin dәldegenin qarashy. Qaqpa ana jaqta ghoy, albasty-au,- dep sanyn sart etkizdi. - Ózining qisyq tepkenin bireuden kórip, aqtalyp jýr,- dep kýiip pisti.

–Qaysysy? - dedi ýnsiz otyrudy jón sanamaghan Tompy da kәnigi shabandozday janamalap kelip qosylyp. Múny endi angharghan Dedey tandana qarap:

–Assalaumaghaleykum! Jaqsy keldin,– dep amandasqanyn da, quanghanyn da eki auyz sózge sighyzyp, qysqa qayyrdy. Ózining tary qoryp, saqpan atqanday borsha-borshasy shyghypty. Sóitti de jýzin әri audaryp: – Pas, pas. Kóldeneng berme! Shabuylshynyng aldyna tasta... Pas. Tuu, osylay da oinay ma eken? Ayaqpen tepkenmen, baspen oinau kerek futboldy. Basty istetu kerek. Áli sony bilmeysing be?

–Kýizele bermesenshi, auyryp qalarsyn..,– dedi Tompy qúrdasyna ózinshe «pas» tastap.

–Qalay janyng auyrmaydy?! Osylay da oinay ma eken? – dedi Dedey múnyng qisyq sózine mәn bermey. Tompy taghy da qarap otyrmay: – Ana eki balang jýrgen joq pa, bәdigin sapyryp. Bireuin osy dop tebuge bermeysing be? Bosqa qylyshynmen boq shaba bergenshe...

–Olardan ózim dúryspyn ghoy,– dep Dedey kenk-kenk kýldi.

–Aytpaqshy, kimmen-kim oinap jatyr, ózi?

–Bizding elding qúramasy men shetelding komandasy. Ortaqol ghana komanda.

–Esep qanday?  Bizdiki qaysysy?

–Kók jeyde kiygender bizdiki. 3:0 esebimen jenilip jatyr.

–Oybay-au, sen bar bilimindi ana aq mәiki kiygen qarsylastargha aityp qoydyng ghoy. Obal-ay! «Sengen qoyym sen bolsang kýisegenine bolayyn», - dedi terisi tarylghan Tompiy.

–Endi qayteyin. Shetelding komandasyna jynym keldi. Naq bir kýshti komandany útyp jatqan siyaqtanyp alanda kerden-kerdeng etedi. Kerilip bolar emes. Búlar «Real» nemese «Barselona» ma eken? Sosyn, ózimshe qarymta qaytarayyn dep, olardyng qatesin shygharyp jatqanym ghoy,– dep bәseng dauyspen aqtala sóiledi Dedey.

–Oy, sózing bar bolsyn. Tesikting jyrtyqqa kýlgenindey boldy, múnyn. Qúramynda dop tebetin birer ghana qandasyng bar eken. Olaryng da aryq qoy siyaqty jalp-jalp qúlaghannan basqa qauqar kórsetpedi. Ýiinde otyryp, jer tepkilep kijingenshe, ózing shyqpaysyng ba belsenip. Otyrysyng mynau, qobyzsyz baqsy qúsap, ezbendi ezip...

–Menen basqalar da jýr ghoy sportty órkendetse...

–Mine, osy! Jaman qatynynnyng janynda jalpiyp otyryp alasyng da, kinәni ózgege audaryp shygha kelesinder.

Búl sózdi auyr alyp qalghan Dedey:

–Sen ne? Mening otanyma kelip, qatyn-balamdy týkke alghysyz etkenin. Ketshi bar- ei,– dedi jekip.

–Toqsanyng jabylyp, toqty jygha almaghan son, ýiilip otyrghanyndy ne qylayyn, - degen Tompy da ashulanyp tabaldyryqtan atyp shyqty.

Ýige kelgen kisige, «ket» degenining ersi ekenin endi úqqan Dedey, Tompidyng artynan dauystap:

–Qúrdas, qayt!  Oiyn ghoy, – dep yrjidy.  Anau artyna qayyrylmady.

Osylay da oinay ma eken?!

 Núrmahan Eltay 

Abai.kz

0 pikir