Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Ángime 3777 2 pikir 6 Qyrkýiek, 2019 saghat 11:36

Núrmahan Eltay. Jetektesken ekeu

(Ázil әngime)

«Adamnyng basy - Allanyng doby» degen tap ras. Qaqpaqyldap oinay ma, qaqyrata qaqpagha qaray tebe me, jaratushy ózi biledi de.

...IYegin sary qylshyqtary iyrektep tastaghan sary shaldyng azdap enkish tartqany bolmasa, jýrisi shiraq. Ádeti shyghar, ong qoly jez týstes múrtyn basa sipap, әlgi iyektegi qyl-qybyrdy da bir uystap ótedi. Biraq múnda da kóp kidirmey, azan shaqyratyn adamsha qúlaghynyng en salar jerin qalqalaydy. Tap osy kýii janyndaghy domalanghan qara qariyagha qarap auyz ashty:

–Sonymen ne boldy-ey, әlgi әngimening songhy jaghyn qaghys jiberip

alghandaymyn,  jolgha degen qarjyny әlgi әkim qaqshyp ketken dey me?!

–Kim bilsin, toqaly kýshti bolsa, bәibishe baydan bezer, -–degendey

sonyng izine týsip jýrgenderding ózi de bytyrap, ayaqsyz qaldy dep jatyr ghoy... Bayaghy barymtanyng qarymtasy bolady deytin edi, kópting nәpaqasyn jeytinderding sybaylasy bolsa, anadaydan qorghap jýretin ynghaylasy da jer astynan jik shyqqanday, eki qúlaghy tik shyqty degendi qúlaghym shaldy.

Qara shalyng da qarajayau emes eken, ekpinin bәsendetpesten sydyrtyp ótti.  Ózining kózi ýlken be, әlde, kózildirigining shynysy tompaq pa, onyng tasasyndaghy qarayghannyng qara- qúrasy mol sekildi. Kirpigin qaqqany bolar, baghjang ete qalghanda, qara qazan aunap týskendey...

–Álginde, qazydan turap-turap mening aldyma jaqyndatyp qoysang qaytedi, «Bismilla» dep qoldy salyp jibersem, ylghy bauyrsaq ilinedi. Bir mәrte sausaghymdy sary maygha matyryp aldym...

–Dyq saqtama. «Soqyrdyng kózi kónilinde» dep qaydaghy qazy-qartanyng basyn auyrtyp otyrsyn, bizding dastarhanda onday jyly-júmsaq bolmady ghoy. Sen de, bayaghy bas buhgalter kezindi ansaysyng da túrasyn.., degen sary shal jorgha jýrisinen janylyspay, janyndaghysyn apyl-tapyl sýirep kete berdi.

–Odan da, bar tapqan-tayanghanyn somoletke tiyep, shetelge tartyp ketken totiyayynnyng jayyn ait. Bәrin, jalap-júqtap, jónep berdi-au, shirkin! Ápiytetinnen ainalayyn. Saudalaghan ghimarattary da eki-ýsh qabattan kem emes deydi ghoy... IYegi qyl-qybyryn selkildetip sóilegenmen, qúlaghy qara shaldyng auzyna kiyiletindey keptelip-aq barady.

–Aspangha kóz saldyn-au, kózing sau bolghan son... «әuedegi qústy úyatqa qaldyrghan jerdegi jem» dep ol shyraghym da shyrghalangha týserin bilmey qalghan shyghar-au. Ózgening ýiining qabatyn sanaysyn, bayaghy PMK basqarghanyng esine týsip...Tym apyraqtap ketting ghoy, bayqa, aryqqa týsip ketpeyik, - dep qara shal qauip aitty.

–Men túrghanda qoryqpa! Tek estigenderindi shashau shygharmay bayandap túrsang bolghany. Sende - kóz, mende - qúlaq joq. Búl kýnderi ekeumiz birigip bir adamnyng qanqasyndaymyz ghoy...

...Baghzy zamanda aldarynyzdaghy eki kisiniz bitispes jau sekildi edi. Sәlemderining sarqyty da qiyspas qiyanqy bolatyn. Eki mekemeni eki jaqtap júlmalap jatqan son, bәsekelestigi de dendep ketken-au, sirә. Endi she.., songhy tórt-bes jyldyng kóleminde qúday aidap qonsy qonghandaryn qarasanshy! Bayaghy betting aryn, qaltadaghy baryn salyp, oryssha oqytqan balalary «bel asyp, beline belbeu jarasyp» qarashanyraqtan qara ýzip ketkeli qash-shan. Keyde eki shal, eki kempir shýnkildesip kórshi aqysymen shәy ishisken bolady. Biri-sanyrau, biri-basyr eki qart keyde osylay jetektesip, ainaladaghy toy-qúdayygha birge barysady. Biri kórgenin aitady, biri estigenin eske salady. Áyteuir, eki jartydan bir býtin shygharu degen әreketteri әjepteuir.

Áne, kóshede eki gharip keledi jetektesip. Qayqayghandy iyildirgen, qisayghandy týzegen Alla sheber desenshi... Astamshylyqtyng beti aulaq.

Núrmahan Eltay,

Abai.kz

2 pikir