Júma, 19 Sәuir 2024
Áleumet 5384 9 pikir 6 Jeltoqsan, 2018 saghat 10:31

Ekonomikadaghy keregharlyqtar qashan joyylady?

Dollar men evronyn, basqa da shetel valutalarynyng shekten tys qymbattap, tengening arzandap, qúnsyzdanuy bizding memleketimizge, halqymyzgha ziyannan basqa eshnәrse de әkelmeydi. Qymbat valutalar, arzan da qúnsyzdanghan tenge sheteldik investorlar men strategiyalyq jer asty qazba baylyqtary men shiykizatty shetel asyratyn jәne osy asa manyzdy strategiyalyq nysandardy (obektilerdi) jeng úshynan jalghasyp, memlekettegi qyzmetterin paydalanyp zandy belinen basyp kezinde jekeshelendirip alghan biylik pen biznesti úshtastyrghandargha, joqtan payda bolghan oligarhtargha ghana tiyimdi, әri paydaly. Búl myrzalar eksporttan týsken qymbat valutalardy birinshiden, shetel bankterinde saqtaydy...

Ekinshiden, týsip jatqan qymbat valutanyng azdaghan bóligine ghana arzan tengeni satyp alyp, memleketke tóleytin salyqtary men barlyq kórsetetin qyzmet týrlerine týgelimen qúnsyzdanghan últtyq valutamyz tengemen tóleydi...

Ókinishke oray Últtyq Bank pen ókimet sheteldikter men HVQ – nyng (MVF), jәne de biylikpen «ýilesimdi týrde» tonnyng ishki bauynday qabysyp ketken oligarhtardyng ashsa alaqanynda, júmsa júdyryghynda, solardyng sayasatyn alghan betterinen qaytpay, «lәppaylap»  jýzege asyruda. Onyng esesine búl myrzalardyng oy - sanasynan otanshyldyq pen patriotizm, halyq qamy men el jaghdayy degen qasiyetti úghymdar úshty – kýili, mýldem joghalghan?! Búlardyng bar maqsattary memleket mýlki men qarjysyn qarpyp qalu, jәne de dýniyeqonyzdyqtyng sindromyna ainalghan «tenderden» tiyimdi týrde «jeu?!» Búl paraqorlyq pen jemqorlyq jýiening jegi qúrttary memleketimizdi osylaysha ishtey iritude?!!! Elimizding keleshegining týp tamyryna balta sermegen búl asa zardapty súmdyq ýrdisti kimning toqtatary, әzirge belgisiz bop túr?!

Jalpy qymbatshylyq pen inflyasiyanyn, últtyq valuta tengening odan ary qúnsyzdanuynyng aldyn alu ýshin,  bizding elimizden eksportqa shyghatyn ónimderding barlyghy derlik tengege satyluy kerek. Sheteldik satyp alushy zandy jәne jeke túlghalar qazaqstandyq bankterden valutagha tengeni satyp alyp, eksporttaushy qazaqstandyq zandy nemese jeke túlghalarmen tek qana Últtyq valuta tengemen ghana esep aiyrysuy qajet. (Biraq múnday sheshim qabyldau ýshin el basqarghandargha myqty sayasy jiger men batyldyq pen biliktilik kerek!)  Alghashqyda azdap qiyndyq tughanymen keleshekte deni sau elderding qataryna kirudi, búl asa manyzdy is-sharalar anaghúrlym tezdetedi. Al satyp alghan qaghaz valutalargha qay zamanda da ózining qyzmetin adaldyqpen atqaryp kele jatqan banktik (999,9 Ag) altyn qúimalardy kóptep satyp alu qajet! Altyn eshqashanda, ózindik altyndyq qasiyetin bir týnde qúnsyzdanyp ketetin qaghaz aqshaday emes, eshuaqytta da joymaydy. Odan baghaly tabys kózin, qúndy tengermeni adamzat órkeniyeti әli oilap tapqan joq! El basqaryp otyrghandar osy jaghyna kóp kónil bólui tiyis!

Banktik altyn qorlary

Bishara bolghan tengemdi jerge úryp otyrghan kim?

Jәne de aita keter taghy bir manyzdy mәsele, inflyasiyany tejeu ýshin múnay ónimderi men basqa da quat, otyn kózderine, kommunaldyq tólemderge odan ary baqylaudy odan ary kýsheytu qajet. Ókimet búl manyzdy mәselede qoldarynda múnay men kómir kenishteri joq bolghasyn (bәride sheteldikter men oligarhtar menshiginde jekeshelenip ketken) әlsizdik pen sharasyzdyq tanytyp otyr. Al endi keshe ghana Astanada: «Qazaqstandyq strategiyalyq memlekettik nysandardyng aksiyalyq ýlesterining 15 payyzdan basqasynyng bәrin jekemenshikke, yaghny sheteldikter men oligarhtargha satamyz, mine biz ýkimetting osylaysha is – әreketterin shekteymiz!» - degen El preziydentining sheshimin naghyz tapqyrlyq pen kóregendik dep, kim aita aldy?!. Múnday әperbaqandyqty qalay týsinuge bolady? Tómende osy BAQ - ta jariyalanghan mәtinin sol kýiinde berip otyrmyz:

Dolya gosudarstva v ekonomiyke strany ne doljna prevyshati 15% - Nazarbaev

(dobavlen tekst posle 3 abzasa)

Astana. 14 noyabrya. INTERFAKS-KAZAHSTAN – Provodimaya v strane privatizasiya doljna umenishiti dolu gosudarstva v ekonomiyke strany do 15%, soobshil preziydent Kazahstana Nursultan Nazarbaev.
"Nasha zadacha - chtoby menishe bylo praviytelistva v ekonomiyke y dobitisya togo, chtoby praviytelistvo moglo upravlyati ne bolee chem 15% ekonomiki, dlya etogo nachaly vtoroy etap privatizasiiy", - skazal N.Nazarbaev na torjestvennoy seremoniy zapuska torgov na birje Mejdunarodnogo finansovogo sentra "Astana" (MFSA) v sredu.
On napomniyl, chto v pervye gody nezavisimosty byla provedena pervaya privatizasiya, blagodarya kotoroy vlasty "sdvinuly polnostiu ostanovivshuisya ekonomiku y staly vyhoditi krizisa".

Soglasno utverjdennomu praviytelistvom kompleksnomu planu privatizasiy na 2016-2020 gody, do konsa 2018 goda dve dochernie kompaniy FNB "Samruk-Kazyna" - Air Astana y "Kazatomprom" - planirovalosi vyvesty na IPO, y odnu - "Kazahtelekom" - na SPO. 
Vo vtornik soobshalosi, chto gosfond "Samruk-Kazyna" razmestil 15% prinadlejavshih emu aksiy "Kazatomproma" na Londonskoy fondovoy birje (LSE) y birje MFSA (AIX). V ramkah IPO gosfond privlek $451 mln. 

Ojidaetsya, chto do konsa 2020 goda budut razmesheny aksiy drugih krupneyshih goskompaniy strany - "Kazahstan temir joly", "KazMunayGaz", "Samruk-Energo", "Kazpochta", "Tau-Ken Samruk", Qazaq Air.   14.11.2018, 12:08 | back

Strategiyalyq óndirister men transporttyq, energetikalyq, baylanys kommunikasiyalaryn deni sau, damyghan elderding patriot basshylary eshqashanda jekemenshikke satqan emes, satpaydy da!

Ýkimettegi biliksiz, dayyndyqtary tym tómen, tamyr - tanystyqpen kelgen mamandardyng ornyna bilikti otandyq mamandarymyzdy tartpay isting onbasy anyq. Shetelden shaqyrghan mamandar esh uaqytta memleketimizding kósegesing kógertpeydi! Al, memleket pen strategiyalyq kәsiporyndardy aramdyq joldarmen basyp qalghan biylik ókilderining tuystary men úrpaqtarynan túratyn, jatyp isher aramtamaqtardan qúralghan menedjmentti tez arada týgel tazalamasa memleketting bolashaghy neghaybyl, mýldem búlynghyr!...

"Kadryng myqty bolsa, qadirinning de myqty bolatynyn" Qazaqstannyng býgingi ekonomikalyq jәne sayasy – әleumettik jaghdayy tolyghymen ashyp berdi...

Qazaqtyng nebir myqty kәsipqoy, bilikti de, bilimdi mamandary qazir shetelderde jýr. Onyng basty sebebi kadr sayasatynda Kremliden absolutti týrde sheksiz tәuelsizdik alghandar shyndyq pen әdilettilik degen úghymdy ayaq asty etken, paraqorlyq pen jerlestik indetimen asqyna auyrghan Qazaqstan biyligi naghyz kәsipqoy, bilikti mamandargha ótken ghasyrdyng ayaghynan beri jol bermey keledi. Naryqtyq qatynastardyng mayyn ishken Angliya men Fransiyada óndiristerindegi sheteldikterding ýles salmaghy 15-20 payyzdan aspaytynyn ótken maqalalarda aitqan bolatynbyz. Al bizding biyliktegi "ghúlamalar" jalpy alghanda El boyynsha 96 payyzdyq memlekettik ýlesti sheteldikter men jeke túlghalargha satyp jibergen. Osylay da memleket basqara ma eken?..

Ilesbek Bayjanov

Abai.kz

 

9 pikir