Qazaqstan Respublikasynyn
Syrtqy ister ministri
Q.Q. Ábdirahmanovqa

Qúrmetti Qayrat Qúdaybergenúly!

Qazirgi qoldanystaghy «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanynyng 15-babynda jergilikti atqarushy organdardargha «13-1) Qazaqstan Respublikasy azamattarynyng shetelderde túratyn etnikalyq qazaqtardyng arasynan tuystaryn Qazaqstan Respublikasyna otbasyn biriktiru maqsatynda qonystandyru ýshin shaqyrularyn halyqtyng kóshi-qony mәseleleri jónindegi uәkiletti organ aiqyndaytyn tәrtippen qaraydy jәne kuәlandyrady;» degen qúzyret berilgen.

Atalghan norma búl zangha 2016 jyly engizildi. Sebebi, osyghan deyin shetelderde túratyn etnikalyq qazaqtardyng arasynan tuystaryn Qazaqstan Respublikasyna otbasyn biriktiru maqsatynda qonystandyru ýshin shaqyratyn zandy tetik qarastyrylmaghan eken. Búl – bir.

Ekinshiden, bizding El sekildi emes, keybir memleketter kez-kelgen azamatyna shetelge shyghu Tólqújatyn bere bermeydi. Mysaly, Qytay.

Qytay Elinde 1,6 million qandasymyzdyng túratynan eskere otyryp, 2015 jyly «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine halyqtyng júmyspen qamtyluy jәne kósh-qon mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng jobasy QR Parlamenti Mәjilisinde talqygha týskende, Gýlnar Seytmaghanbetova, Núrtay Sabiliyanov bastaghan deputattardyng qoldauymen  osy bapty engizdirgen bolatynbyz.

Al, «Otbasyn biriktiru maqsatyndaghy» búl shaqyru qaydan kelip shyqty?

Qazaq kóshining dýrildep túrghan ótken ghasyrdyng toqsanynshy jyldarynda da osy Tólqújat alu mәselesi Qytaydan keletin qandastarymyzyng Atajúrtyna kóship keluine qiyndyqtar tudyrghany bar. Sony bayqaghan bolu kerek, QHR-dyng sol kezdegi Elshisi me, әlde Konsul basshysy ma, bireui atamysh shaqyrudyng bir ýlgisin Kóshi-qon sayasatynyng basynda jýrgen Raqym Ayypúlyna berip, osy tәrtipti engizu turaly jol kórsetipti.

Qytayda úly reformator Den Syaopin biylik jýrgize bastaghan 1980-shi jyldardan bastap, qytay últynyng alys-jaqyn shetelderge kóptep shyghuyna, bir jolata qonystanyp qaluyna keng jol ashylghany belgili. AQSh,  Europa elderinde búrynnan túratyn qytaylar úly qúrlyqtaghy qandastaryn osy shaqyru arqyly sol elderge shaqyryp, qonystanyp qaluyna mýmkindik jasaghan bolatyn.

Raqym Ayypúly ol ýlgini elimizding syrtqy sayasattyn qalyptastyruda ýlken orny bar depilomat Uәlihan Qonyrbaevtyn qolyna tiygizedi. Uәlihan Siyanbeqúly qúzyrly organdarmen kelisip, búl shaqyrtudy iske asyra bastaydy. Sonyng arqasynda, neshe on myndaghan otbasy Qytaydan kóship kelip, Qazaqstangha qonystandy. Ókinishe oray, zandyq negizi bolmaghandyqtan, «Kóshi-qon shaqyruy» atalyp ketken búl shaqyrudyng ghúmyry úzaqqa barmady, qoldanystan shettetildi.

Orayy kelip túrghan son, men osy shaqyrudy 2015 jyly «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanyna engizdirip, zandastyrttym.

Býgingi tanda atalghan shaqyrtudy Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau jәne әleumettik damu ministrining m.a. 2016 jylghy 13 qantardaghy №13 búiryghyna say,  jogharyda kórsetilgendey, respublikalyq manyzy bar qalalar men oblys ortalyqtaryndaghy Júmyspen qamtu, enbek jәne әleumettik qorghau basqarmasynyng kóshi-qon bólimi qaraydy jәne kuәlandyrdy. Sonday-aq, ol kuәlandyrudy QR Syrtqy ister ministrligining Konsuldyq departamenti, Qytay Halyq Respublikasynyng Qazaqstandaghy Elshiligi rastap, mórin basady. Sosyn QHR-gha jóneltiledi...

Ókinishke oray, Qytaydyng jergilikti organdary osy otbasyn biriktiru maqsatyndaghy shaqyrudy qanaghattandyrmay otyr.

Qúrmetti Qayrat Qúdaybergenúly!

Sizden Birikken Últtar Úiymy Bas Assambleyasynyng rezolusiyasymen 1948 jylghy 10 jeltoqsanda №217 A (III) qabyldanghan «Adam qúqyqtarynyng jalpygha birdey deklarasiyasyn» jәne últy qytay azamattardyng ózge elderge osy tәrtippen qonystanyp jatqanyn qytaylyq әriptesterinizding esine sala otyryp, eki el arasyndaghy qarym-qatynasty nyghaytu ýshin, Qytay Elining osy shaqtyrudy atqaruyna yqpal etuinizdi súraymyn.

Auyt Múqiybek

Abai.kz