Býgin Kaspiy many memleketterining besinshi sammiytinde bes elding basshysy Kaspiy tenizining qúqyqtyq mәrtebesi turaly konvensiyagha qol qoydy, - dep habarlaydy Abai.kz aqparattyq portaly Aqordaghy silteme jasap.

Memleketter basshylaryn qarsy alu rәsiminen son, Núrsúltan Nazarbaev jәne Ázerbayjan Respublikasynyng Preziydenti Iliham Áliyev, Iran Islam Respublikasynyng Preziydenti Hasan Ruhani, Resey Federasiyasynyng Preziydenti Vladimir Putiyn, Týrikmenstan Preziydenti Gurbanguly Berdimúhamedov Besinshi Kaspiy sammiytining plenarlyq otyrysyna qatysty.

Negizgi bayandama jasaghan Qazaqstan Preziydenti búghan deyin ótken Kaspiy sammitterining róline erekshe toqtalyp, onda kelissóz ýderisine qajetti sayasy serpilis berilgenin jәne qayshylyq ústanymdar boyynsha kelisimge qol jetkizilgenin aitty.

Núrsúltan Nazarbaev Kaspiy ónirining tarihy biregey әri mәdeniyeti aluan týrli ekenin, múnda adam resurstary mol jәne bay tabighy qor shoghyrlanghanyn, sonymen qatar, tenizding geografiyalyq túrghydan tiyimdi ornalasuynyng arqasynda zor geosayasy manyzgha ie bolyp otyrghanyn atap ótti.

"Býginde Kaspiy many elderining әleueti zor jәne qarqyndy damyp kele jatyr. Bizding elderimizdegi túrghyndardyng jalpy sany – 240 million. Osynyng bәri Kaspiyge qatysty mәseleler keshenin birlesip sheshu qajettigin tughyzdy", – dedi Memleket basshysy.

Qazaqstan Preziydenti Konvensiyany Kaspiy tenizining suyn, týbin, qazba baylyqtaryn, tabighy resurstary men әue kenistigin qosa alghanda, Kaspiyge qatysty taraptardyng qúqyqtary men mindetterin retteytin negizgi jan-jaqty qújat bolyp sanalatynyn aitty. Sonymen qatar Memleket basshysy Kaspiy many elderining qauipsizdigin qamtamasyz etu, tótenshe jaghdaylardyng aldyn alu men olardy boldyrmau, әskery qyzmetteri mәselelerine airyqsha nazar audardy.

Núrsúltan Nazarbaev Konvensiyagha qatysushy elder qyzmetterining negizin qalaytyn qaghidattargha erekshe toqtalyp, sonyng ishinde Kaspiy tenizi aimaghyn beybitshilik, tatu kórshilik jәne dostyq ónirine ainaldyru qajettigin, ony beybit maqsatta paydalanyp, elderding egemendigi men aumaqtyq tútastyghyn qúrmetteu kerektigin, sonday-aq, Kaspiy tenizinde taraptargha qatysy joq qaruly kýshter bolmaugha tiyis ekenin aitty.

Memleket basshysy Konvensiyanyng Kaspiy many elderi arasyndaghy yntymaqtastyqty nyghaytugha zor mýmkindik beretinine toqtalyp, osy baghyttaghy birqatar qosymsha sharalardy atap ótti.

"Kaspiy tenizining sayasy túrghydan túraqsyz aimaqqa jaqyndyghy qauipsizdikti qamtamasyz etu maqsatynda Kaspiy many memleketterining ózara tiyimdi әri naqty is-qimyldardy pysyqtaudy talap etedi. Osyghan oray, әskery qyzmet salasyndaghy senim sharalary ýshin bes jaqty kelisim jasaudy úsynamyn", – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Núrsúltan Nazarbaev investisiyalyq yqpaldastyqty odan әri damytyp, energetikalyq jәne geologiyalyq barlau salasyndaghy jobalardy jýzege asyru ýshin Konvensiya men qol qoyylatyn qújattardyng mýmkindikterin tolyq kólemde paydalanu qajettigin atap ótti.

Memleket basshysy kólik-tranzit quatyn arttyru ýshin tarif sayasatyn jetildirip, Konvensiyagha qatysushy elderdegi tasymaldau jaghdayyn jaqsartudy úsyndy.

"Kaspiy tenizining keremet ekologiyalyq jýiesin saqtau ýshin biologiyalyq resurstardy zansyz kәsipke ainaldyrghandargha qarsy kýres jýrgizu jóninde arnayy qújat qabyldau qajet", – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Sonynda Núrsúltan Nazarbaev Konvensiyagha jәne birqatar eki jaqty qújattargha qol qoi Kaspiy many memleketterining dostyq qarym-qatynastaryn kórsetetinin, sonday-aq birlesip tyghyz yntymaqtastyq ornatyp, Kaspiy tenizine úqypty qarau kerektigin aitty.

"Men әriptesterime – barlyq elding basshylaryna, sonday-aq Konvensiyany әzirlegen arnayy júmys tobyna óte manyzdy júmys atqarghany ýshin rizashylyghymdy bildiremin. Sizder bolmasanyzdar býgingi jetistikke jetpes edik. Aqtau sammiytining qorytyndylary Kaspiy tenizindegi jan-jaqty is-qimyldarymyzdy ilgeriletuge óz ýlesin qosatyn bolady", – dedi Núrsúltan Nazarbaev.

Abai.kz