Júma, 19 Sәuir 2024
Janalyqtar 2903 0 pikir 2 Nauryz, 2011 saghat 08:24

Jarasbay Sýleymenov, deputat. «Tәuelsizdikting 20 jyldyghy – el tarihynyng jarqyn beti»

Men býgingi deputattyq saualymdy Ýkimet basshysyna joldaghaly otyrmyn.

Elbasymyz Núrsúltan Ábishúly Nazarbaev: «Tәuelsizdik - búl bizding eng basty qúndylyghymyz... sondyqtan da ony atap ótudi joghary dәrejede úiymdastyruymyz qajet», - degen sózderdi qaday-qaday aitqan bolatyn. Memleket tarihyndaghy osynday biregey beles eldiktin, egemendiktin, kemeldenu men keleshekke qúlash sermeuding tamasha kezenine ainaluy tiyis.

IYә, biylghy jyl - Qazaq eli ýshin erekshe jyl! Halqymyzdyng san ghasyrlar boyghy armany jýzege asyp, bodandyqtyng búghauynan bosap, tәuelsizdigimen qauyshqanyna, azat el bolghanyna jiyrma jyl tolghaly otyr. Búl - qatardaghy kóp merekening biri emes, biregeyi, ýstimizdegi 2011 jyldyng basty oqighalarynyng biri!

Men býgingi deputattyq saualymdy Ýkimet basshysyna joldaghaly otyrmyn.

Elbasymyz Núrsúltan Ábishúly Nazarbaev: «Tәuelsizdik - búl bizding eng basty qúndylyghymyz... sondyqtan da ony atap ótudi joghary dәrejede úiymdastyruymyz qajet», - degen sózderdi qaday-qaday aitqan bolatyn. Memleket tarihyndaghy osynday biregey beles eldiktin, egemendiktin, kemeldenu men keleshekke qúlash sermeuding tamasha kezenine ainaluy tiyis.

IYә, biylghy jyl - Qazaq eli ýshin erekshe jyl! Halqymyzdyng san ghasyrlar boyghy armany jýzege asyp, bodandyqtyng búghauynan bosap, tәuelsizdigimen qauyshqanyna, azat el bolghanyna jiyrma jyl tolghaly otyr. Búl - qatardaghy kóp merekening biri emes, biregeyi, ýstimizdegi 2011 jyldyng basty oqighalarynyng biri!

Bәrimiz de kuәmiz - Tәuelsizdikting 20 jyldyghyna baylanysty «Beybitshilik pen jasampazdyqtyng jiyrma jyldy­ghy» jalpyúlttyq jospary jasalyp, basty basymdyqtar aiqyndaldy. Sóitip, keng baytaq elimizding týkpir-týkpirinde merey­toy sharalary bastalyp ta ketti. Mәselen, Almaty oblysynyng әkimdigi el tәuelsizdigining 20 jyldyq merekesine oray, oblys aumaghyndaghy әr auyldyq okrugte 20 myng aghash otyrghyzu turaly iygi bastama kóterip otyr. Al «Zanghar» shygharmashylyq birlestigi  toygha dayyndyq sharalarynyng ayasynda 20 myng dombyrashynyng bir mezgilde kýy tartuyn úiymdastyryp, qazaqtyng qanyn qyzdyryp, últtyng ruhyn asqaqtatpaq. Mine, osynday  qúndy bastamalar el kóleminde qoldau tapsa, úly oqighanyng lebi ilgeri basqan әr qadamymyzdan sezilip jatsa, núr ýstine núr emes pe!?

Alash balasynyng ruhyn kóterip, ensesin tikteudi, әr qazaqty maqtanysh pen shattyqqa bóleudi, el birligin nyghaytudy, bir sózben aitqanda, Tәuelsizdikting 20 jyldyghynyng taghylymdy sәtteri kóp bolghanyn qalasaq, biylghy әr kýnimiz «Tәuelsizdikting 20 jyldyghy - el tarihynyng jarqyn beti» úranymen ótuge tiyis. Demek, últty úiytatyn әri jastargha oy salyp, otansýigishtik sezimin kóteretin  is-sharalar úlyq merekening ajaryna ainalugha tiyis. Mәselen, biyl dýniyege kelgen sәbiylerge kәdimgi kuәlikterden ózgeshe jasalghan, merekelik naqyshtalghan tuuy turaly kuәlikter, eskertkish belgiler tapsyrylyp, әr sәbiyge beriletin bir rettik memlekettik jәrdemaqygha qosymsha arnayy syy taghayyndalsa, elimizding bolashaghy sanalatyn jastardyn, býkil Alash balasynyn, Qazaqstandy meken etken ózge últ ókilderining patriottyq sezimderin, ertengi kýnge degen senimderin, elimizge degen qúrmeti men sýiispenshiligin artyra týser edik.

Qúrmetti Kәrim Qajymqanúly! Osy orayda jalpygha birdey bilim beretin mektepterding joghary synyp oqushylary, studentter arasynda «Mening Otanym-Tәuelsiz Qazaqstan!» degen taqyrypta shygharmalar bayqauy úiymdastyrylyp, onyng qorytyndysy mereke qarsanynda shygharylyp, jenimpazdar layyqty marapattalsa degen tilegimdi de Ózinizge jetkizgim keledi. Búl shara yntymaghy jarasqan elding úlandarynyng  tarih terenine oy jýgirtuine, ótken-ketkendi ekshep, bar men joqty payymdap, jetken jetistik pen ketken kem­shi­likti týgendep, alda túrghan asqaraly asu­largha bel sheship, bilek sybana kirisuine jol ashatynyna senimim nyq.

Tarihta esesi ketken halyqtyng tәuelsizdik jyldary ensesi tikteldi desek te, әli sheshimin tappaghan, kezegin kýtip túrghan mәseleler az emes. Búl sózimning onomastika mәselesine de tikeley qatysy bar. Ókinishke oray tәuelsizdik alghanymyzgha jiyrma jyl ótse de, jerimizdin, elimizding tarihyna  ýilespeytin, halqymyzdyng abyroyy men bedeline kólenke týsiretin, otarlyq kezennen qalghan ataulardan әli arylyp bolghan joqpyz. Keshegi solaqay sayasat eldi-júrtty salt-sanasynan aiyryp, ruhany tamyrynan ajyratu ýshin aldymen jer-su attaryn ózgertti, halyq sanasynda san jyldar sinisti bolghan ataulardyng syryna ýnilmey, tu-talaqay etti, tariyhqa, halyqqa qiyanat jasady. Endi mine, onomastikalyq júmystardy últtyq mýddemizge sәikestendirudin, ony Qazaqstan tәuelsizdigining býgingi ruha­ny biyiginen  qayta qa­rap, tarihy әdilettilikti ornatudyng da sәti kelgen siyaqty. Osyghan oray ýstimizdegi jyly әr audanda kem degende 20 eldi mekenge ejelgi atauy qaytarylsa, audan ortalyqtaryndaghy, qalalardaghy kem degende 20 kóshening atauy qazaqshalansa, elimiz tól naqyshtarymen ejeptәuir ajarlanyp qalar edi.

Onomastika sayasaty, eng aldymen, memleket tәuelsizdigine, el men jerdi úlyqtau iydeyasyna qyzmet etui tiyis. Sonda ghana әr dәuirde tughan tilimizde hattalghan ata-baba múrasy janghyryp, jerimizding sәni kiredi, halqymyzdyng ruhy kýsheyedi.

Jarasbay Sýleymenov,

Parlament Mәjilisinin

deputaty

0 pikir