Júma, 29 Nauryz 2024
Jón-aq 3958 0 pikir 29 Nauryz, 2018 saghat 10:15

"Jer meniki!" degen ústanymdy sanamyzgha shegelep aluymyz kerek!

Osy bir - bir jaghynan qarapayym, ekinshi jaghynan - asa tereng maghynaly qazaq sózin kóp qazaq úmytqaly qash-sha-an!

Áriyne, túrmys tauqymetin tartyp jatqan jandargha artar kinә joq. Óitkeni, iz qaldyru ýshin de adamda onyng ruhanidan bólek materialdy alghysharttary boluy tiyis. Qúr qabiletpen adamnyng ózin-ózi tolyq ashuy óte qiyn, әrkimning mandayyna jazyla bermeytin tirlik. IYә, adam bolyp jaratylghan song izgilikke úmtylu - tabighy nәrse. Biraq qoldy joqshylyq baylaghanda payda bolatyn sharasyzdyq kez kelgenning ayaghyn túsaydy...
Sondyqtan, osynday jaghdaygha úshyramas ýshin, qogham әdilettilikti ansaydy.

Alayda, ómir degen shiyr-shiyr. Áruaqytta kópting qalauy bola bermeydi. Biraq búl jogharydaghy qazaq danalyghynyng maghynasyn ózgerpese kerek edi!

Ókinishke qaray, býginde "iz qaldyrudyn" ózi spekulyativti sananyng atributyna ainalyp bara jatyr. "Iz" maghynasyna formalizm dendep enip, ol búrynghy biyik - Otangha, Elge, Halyqqa, mәdeniyetke, tariyhqa qyzmet etu mazmúnynan alshaqtauda. Sodan bolar, qazir onyng syrtqy kórinisi, yaghni, qosalqy atributtary algha shyghuda.

Ol, óz kezeginde, últtyq qúndylyqtargha reviziya jasaugha, búryn qangha sinbegen jaghymsyz әreketterdi "zaman talaby" retinde kórsetuge, danghazalyq pen maqtandy tandap aldy. Endi, tipten, manday termen jasalatyn enbek te asa mәrtebeli bolmay barady. Sanany jaghympazdyq, tamyr-tanystyq deytin súrqiya joldarmen jetuge bolatyn "taban astyndaghy ataq", "taban astyndaghy baylyq", "taban astyndaghy lauazym" jaulauda...

Búl jaghday úzaq jyldargha sozylghandyqtan - qoghamnyng boyy oghan ýirene bastady... Nәtiyjesinde, qoghamnyng ózi Jasampazdyq qabiletinen ajyrap, jetekke jýrgish, әreketsizdigin tәubemen býrkelegish bolugha ýirenude!

Negizi, adam balasy izgilikti isti kýsh-qayratynyng barynda jasap qaluy tiyis. Keshikse, izgilikting "elesi bar, ózi joq" bolyp shyqpaq. Mine, osy qauipti.

Býginde kóp lauazym iyeleri "lauazymdy bolghanyn" ghana izgilik sanaudy daghdygha ainaldyryp aldy. Barghan jerinde ózine de lauazymgha say qúrmetti talap etuge daghdylandy. Qogham da oghan jayylyp jastyq bolugha әzir... Enbek pen Manday ter, otanshyldyq jәne ózge asyl qasiyetter turaly sóz kóteru - kórgensizdikke balanuda. (Oghan kónbegender ishten ghana tynady).

Búl qalypty týbirimen ózgertetin kez keldi, ne bolmasa, jaqyndap keledi....
Ol ýshin bizge aspandaghy aidy aludyng qajeti joq. Ol ýshin bizge aldymen "El meniki!", "Jer meniki!" degen ústanymdy sanamyzgha shegelep qaghyp aluymyz kerek! Izgilikting shynayy atributtary osy qúnardan óse bastaydy!

Al býgingi osy taqylettes úrandar naqty әrekettermen týiindelmese - ol jalghandyq pen ekijýzdilikting úrany bolyp qalmaq. Óitkeni, deklarativti úrandar astarynda shynayylyq pen niyet tazalyghy jatqan joq, eshqashan bolmaydy da!

Aq pen qarany ajyrata bileyik aghayyn!
El emespiz be!!??..

Ábdirashit Bәkirúly

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3613