Juyrla qazaqstandyq BAQ Batys Qazaqstannyng Oral qalasyndaghy  Chagano-Naberejnaya kóshesi jayly aqpar taratty.

Jergilikti "Oral aptalyghy" (Uraliskaya Nedelya) gәzetining taratqan aqparyna qaraghanda, qala túrghyndary, atap aitsaq, 149 kólik jýrgizushisi negizsiz aiyppúl qaghazyn alghan-mys.

Sóitip,  narazy top "Oral aptalyghy" (Uraliskaya Nedelya) gәzetining redaksiyasynda jinalyp, QR Ishki ister ministrligi men Bas Prokuraturagha aryzdanbaq bolady.

Narazy toptyng janayqayy atalghan gәzette jariya bolysymen, Batys Qazaqstan oblystyq IID dereu iske kirisip, qaladaghy jyldamdy qólsheu qúrylghylaryn teksergen eken. Nәtiyjesinde qaladaghy barlyq jyldamdyq ólsheu kameralary qajetti tehnikalyq talaptargha say әm rúqsat qújattary bar bolyp shyqqan. Ásilinde, BQO IID aqparaty solay deydi.

Alayda,  ashynghan kólik jýrgizushiler múnday sheshimmen kelispegen. Sóitip, gәzet redaksiyasynda jәne bas qosyp,  «Oralda ondaghan jýrgizushiler aiyppúldar men ólsheu qúraldarynyng kórsetkishterimen kelispeydi» atty kezekti maqalany jariya etedi.

Jýrgizushilerding aituynsha, barlyq 149 kólik iyesining kamera kórsetken jyldamdyqtary birdey bolyp shyqqan.

Sodan IID-de jýrgizushilerge daudy sheshu ýshin sotqa jýginu úsynylady, al prokuratura aqau shyqqan jyldamdyq ólshegishti teksere bastaydy.

Búl mәsele kýni býginde qoghamda rezonans tudyryp otyr. Qazaqstandyq BAQ pen qogham belsendileri de atalghan mәselege ýn qosyp, kimdiki dúrys, kimdiki búrys ekenin talqylauda.

Sonymen, 149 kólik jýrgizushisinde nelikten birdey jyldamdyq kórsetilgen?

Kóliktegi jyldamdyqty baqylaushy kameralargha jauapty «Ghylymiy-tehnikalyq ortalyq Jana Jobalar» JShS diyrektory Vladislav Polishinmen әngimelestik.

- Vladislav, mynau Oraldaghy beyne baqylau, jyldamdyq ólsheu qúrylghylary elimizding ózge da qalalarynda qoldanysta bar ma? 

- Áriyne qoldanysta bar. Biz elimizding barlyq aimaghynda bir ýlgidegi jabdyqtardy paydalanamyz. Al ýlken qala ishindegi kóshelerdei bizding tehnikalyq qúraldarymyz tәulik boyy jýrgizushilerding minez-qúlqyn baqylaydy. Olardyng jol qozghalysy erejelerin búzularyna jol bermeydi. Jyldam jýrudi qalaytyn әuesqoylary ony únatpaytyny týsinikti. Bizding tәjiriybemizde tipti qyzyqty oqighalar boldy. Mysaly, aimaqtardyng birinde jol qozghalysyn búzushy million tengeden astam aiyppúl jinady. Áriyne, ol olardy tólegisi kelmegen, sotqa bergenimen, nәtiyjesinde útylyp qalghan.

- Biraq, myna jaghdaygha oralayyqshy, Batys Qazaqstannyng Oralynda bir emes, eki emes, bir degende 149 kólik jýrgizushisi narazylyq tanytyp otyr...

- Siz mynaghan nazar audarsanyz bolady. Olardyng mәlimdemesining sәikes emestigin qarapayym dәlel kuәlandyrady. Songhy 2 aidyng ishinde sәtsiz jyldamdyq kórsetkishining janynan tәrtippen 47 myngha juyq avtokólik ótkenimen, 1000-nan astam búzushylyq tirkeldi. Biraq keybir sebeptermen 149 jýrgizushi ghana narazy. Búdan basqa, 2014 jyldan beri túrghan osy jyldamdyq ólshegishter ereje búzushylyqtardy anyqtady jәne eshkimde eshqanday súraqtar tuyndaghan joq. Tek osy jyly ghana tapsyrys berushining elektrondyq portalda memlekettik satyp alularmen bylyqtyng tuyndaghanyn aitar em. Nәtiyjesinde, merzimi ótip ketti. Al qantardan bastap qyrkýiekti qosa búl qúraldarmen qyzmet kórsetilmedi. Sonymen qatar, jazghy kezende joldyng osy uchaskesinde jóndeu júmystary jýrgizildi. Biraq biz jyldamdyq ólshegishting júmysyna tekserudi, sonday-aq ólsheu qúraldaryn tekserudi jýrgizdik. Jýie qalypty rejimde júmys istep túrdy jәne túr.

- Sizding kompaniyanyz Qazaqstan naryghynda qashannan beri júmys istep keledi jәne ol jalpy nemen ainalysatynyn aitynyzshy?

- «Ghylymiy-tehnikalyq ortalyq Jana Jobalar» JShS keshendi qauipsizdik jýieleri, telekommunikasiya jәne beyne baqylau, jedel jәne óndiristik prosessterdi avtomattandyru, ziyatkerlik jýieler men jedel basqaru ortalyqtaryn qúru salasynda iri tehnologiyalyq jobalardy iske asyru salasynda 10 jyldan astam jýielik integrator bolyp keledi. Biz Qazaqstandyq kompaniyamyz. Qazaqstan aumaghynda quatty jәne munisipaldy qalalyq qúrylymdardyng jol qozghalysy erejelerin búzudy bekituding jәne jol aghyndary monitoringisining avtomattandyrylghan jýiesining jetkizushileri bolyp tabylamyz. Ornatylghan jýieler Respublikanyng 13 oblystyq ortalyqtarynda ózderin jaqsy jaghynan kórsete bildi. Jol qozghalysyna qatysushylardyng arasyndaghy jaraqattar men ólim dengeyin tómendetuge yqpal etti.

- Osy oqighalardy BAQ-ta jariyalana bastalghanda, «Oral aptalyghynyn» jurnalisteri sizden týsinikteme berudi súrady ma?

- Joq, eshkim bizben baylanyspady. Maqalalardyng barlyghynda kinәni dәleldeudi talap etetin, negizin qalaytyn prinsipterding biri bolyp keletin, kinәsizdik prezumpsiyasy turaly úmytyp ketken bir ghana mýddeli avtordyng bar ekendigi týsinigi qalyptasady. Avtor, virtualdy ortany paydalanyp, shapshang jýrgizu әuesqoylaryn biriktirgen, olardy IID shaghym beruge jәne polisiya basshylyghymen kezdesuler ótkizu ýshin úiymdastyrghan. Ol bir jýrgizushining tólenbegen aiyppúldarynyng somasy bir million tengeden asqan, jogharyda aitylghan jaghdaydy eske týsiredi. Bizding oiymyzsha, búl Qazaqstan naryghyndaghy bәsekelester arasyndaghy keybir las kýres.

Búl jerde jyldamdyq ólshegishting júmysyn jәne qoldaghy qújattardy zerdelep, óz qorytyndysyn shygharatyn tәuelsiz tehnikalyq komissiya qúrudy josparlap otyrmyz.

-Rahmet, týsinikti boldy. 

Pikirlesken Ertóre Shyntóre

Abai.kz