Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Janayqay 24444 16 pikir 4 Qazan, 2017 saghat 10:46

250 otbasynyng taghdyryn oirandaghaly otyrghan joqpyz ba, Saghyntaev myrza?!

Biz QHR-dan oralyp, Jambyl oblysy, Taraz qalalyq Kóshi-qon polisiyasynan yqtiyarhat alghan 250-dey etnikalyq qazaq shilde aiynan beri ýreymen kýn kórip jatqanyn arnayy jazyp, Qazaqstan Respublikasynyn Premier-ministri Baqytjan Saghyntaevtan arasha súraghan edik.  

Qayda baryp, kimnen kómek súraryn bilmegen júrt bizge keldi. Olardyng barlyq qújattaryn rәsimdegen qalalyq kóshi-qon polisiyasy basqarmasynyng basshysy men onyng birneshe inspektory qamaugha alynyp, tergeu jýrgizilip jatyr. Al, Jambyl oblysynyng Kóshi-qon polisiyasy bolsa, keshe 250 qandasqa jalghan yqtiyarhat bermegenin resmiy mәlimdedi.

Búl mәlimdeme biylikten kómek kýtken aghayynnyng ýmit jibin ýzip jibergendey әser etkenin halyq bile me?

250 qandas degen - 250 otbasy, yaghny myndaghan adamnyng taghdyry. Sol taghdyrlargha Saghyntaev tizginin ústaghan Ýkimettegi azamattar alandauy tiyis dep bilemiz.

Biz býgin sol 250-ding ishindegi birneshe adammen tildesip, aryz-armanyn tyndadyq. Sizder de oqy otyrynyzdar!

Abai.kz aqparattyq portaly

Erzat Zatayúly. Qazaqstanda tughan balamnyng jayy ne bolmaq?

– Mening aty-jónim Erzat Zatayúly, kelinshegim Shәripa Áriphanqyzy ekeumiz eki balamyzben 2015 jyly tarihy Otanymyzgha qonys audardyq. Elge kelgennen son, azamattyq alu ýshin izdene bastadyq. Sóitsek, zang boyynsha aldymen yqtiyarhat alu kerek eken. Yqtiyarhat alghannan keyin tórt jyldan son, qújattarymyzdy azamattyqqa tapsyru kerektigin bildik.

Biz qújat dayyndatyp jatqan kezde Almaty men Astana qalalarynan yqtiyarhat alu mýmkin bolmay túrdy. Al, Qytaygha viza ashu qiyndap ketti. Amaldyng joghynan elmen birge Tarazgha baryp, 2016 jyly yqtiyarhatty aldyq. Endi mine, qolymyzda býkil qújat dayyn bolsa da azamattyqqa qújat ótkize almay sabylyp jýrmiz. Yqtiyarhatymyzdy jalghan dep ózimizding ýstimizden is qozghap, Qytaygha shygharyp jiberu qaupi tónip otyr. Múnda kelgennen son, ýshinshi balaly bolghan edim. Endi onyn, yaghny bala-shaghamnyng jayy ne bolmaq? Áriyne, Qytaygha barghannan keyin ol el bizding basymyzdan sipamasy anyq.

Aydyn Dәkilúly. Áyelim, bala-shagham Qazaqstannyng azamattary, al men...

– Men Aydyn Dәkilúly 2014 jyldyng kýzinde Qytaydan kóship keldim. Almaty men Astana qalalarynan yqtiyarhat alu mýmkin bolmaghandyqtan 2015 jyldyng aqpanynda Órleu degen deldal jigitke qújattarymdy berdim. 2015 jyldyng sәuir aiynyng 24-i kýni yqtiyarhatym qolyma tiydi. Biraq, qarasha aiynda meni ol jaqtan túraqty tirkeuden shygharyp jiberipti. Endi mine, yqtiyarhattaryng jaramsyz dep bizding ýstimizden is qozghamaqshy eken. Ony keshe resmy organdardyng habarlauynan estip, basymyzgha jay týskendey bolyp otyr. Mening әielim, eki balam - Qazaqstannyng azamattary. Deldaldardyng saldarynan bir otbasynyng shanyraghy ortasyna týspey me?  Ne Qytayda, ne Qazaqstanda joq, eki ottyng ortasynda qaldyq.

 

Úlpan Jeksenbay. Sәbiyim - Qazaqstan azamaty

– 2010 jyly Qazaqstangha kelip, әl-Faraby atyndaghy Qazaq Últtyq uniyversiytetine oqugha týstim. 2015 jyly azamattyq alu ýshin aldymen yqtiyarhat alu kerek boldy. Ol kezde yqtiyarhatty tek Taraz qalasynda berip jatqandyqtan, sol jaqqa qújattarymyzdy tapsyryp, ýsh aidan son, yqtiyarhatymyzdy qolymyzgha aldyq. Osy qújatpen birneshe ret Qytaygha baryp keldim.

Jaqynda ghana búl qújatym jalghan ekenin, sol sebepti túraqty tirkeuden shygharyp jibergenin bildim. Qazaqstangha Otanym, Elim, Jerim dep kelip, osy elde bilim alyp, túrmys qúryp, balaly bolghanda Qytaygha kýshpen qaytarsa, jaghdayymyz ne bolmaq? Balam dýniyege Qazaqstanda kelgendikten – Qazaqstan azamaty. Anany bauyr eti balasynan aiyratyn auyr ahual basymyzgha týsip otyr. Búl Qazaqstannyng zanyn bilmeytin bizding emes, Jambyl oblystyq Ishki ister departamentining kinәsi dep oilaymyz. Jergilikti jerding qújattardy dúrys jasamau sebebinen talay adamnyng taghdyrynyng byt-shyty shyghayyn dep otyrghanyn el aghalary týsinse, bizge azamattyq berse degen ótinishimiz bar. Bizding Qazaqstan azamaty bolyp, Tarihy Otanymyzda qalghymyz keledi. Bizge jýregi qazaq dep soqqan el aghalarynyng kómegi auaday qajet.

 

Baqyt Qúrmashúly. Yqtiyarhatty kósheden emes, memlekettik mekemeden aldyq

- 2015 jyldary Almatydan túraqty tirkeuge túryp, yqtiyarhat alu mýmkin emes bolatyn. Tanys adamdar arqyly Tarazda yqtiyarhat jasatugha bolatynyn bilip, Órleu degen jigitke jolyqtym. Aqsha bersen, qújattaryndy turalap beremin dedi. Yqtiyarhat jasatu ýshin 130 myng tenge súrady. Aqshasyn tólep, qújattarymdy berdim. Eki jarym aida keyin Tarazgha baryp, suretke týstim. Ol jerde elektrondy qol qoyghyzady eken. Arada bir ay ótken son, qolyma yqtiyarhat tiydi.

Sosyn ol jerden talon berdi. Sol talondy alyp, Almatygha kelip qújattarymdy jinadym. Qújattar dayyn bolghan son, azamattyqqa tapsyryp edim, kóshi-qondaghy keybir qyzmetkerlerding isti bolyp jatqanyn estidim. «Sot ayaqtalmay, eshtene jasay almaymyz» dedi.

Endi, óziniz qaranyz. Men qoldy qongha basqa jerge emes, Kóshi-qon polisiyasynyng mekemesine bardym ghoy. Osy yqtiyarhatpen birneshe ret Qytaygha baryp keldim. Bankten depozit te ashtym. Sonyng bәrine jaramdy bolghan qújat endi nege jalghan bolyp shyqqanyn týsinbeymin.

Isti bolghan adamdar bizding delony órtep jiberdi me, tyghyp qoydy ma bilmeymiz. Áytpese, bizben qatar Tarazdan yqtiyarhat jasatqan kóp adam azamattyghyn alyp aldy. Olardiki qalay iske asty, biz nege tútylyp otyrmyz. Týsinu qiyn.

Qazaqstangha Qytaydan keludegi maqsatymyz aqsha tabu emes edi. Osy elde birjola qalamyz, ósip-ónemiz dep keldik. Búl – bizding Otanymyz. Óz Otanymyzdan kýshpen shygharylsaq, Qytayda bizdi týrme kýtip túr. Bizding ol jaqta tiri qalatynymyzgha eshkim kepildik bere almaydy. Qazir kóptegen qazaqtardy kedennen óte sala basyna qara paket kiygizip alyp ketip jatqanyn estip jatyrmyz. Qayda әketti, qay jaqtyng týrmesine japty - eshkim bilmeydi. Ózimizdi ghana isti qylsa jaraydy, el júrtqa baryp ósip-ónsin degen niyetpen bizdi Qazaqstangha jibergen әke-sheshemizge, tuystarymyzgha zararymyz tiyetin boldy.

Qazirgi qolymyzdaghy yqtiyarhatty qaytaryp alyp, aiyppúl salsyn. Qaytadan qújat jinaugha mýmkindik bersin. Ýsh jarym jyl bir jerde júmys jasap jatyrmyn. Bir jerde túryp kelemin. Qazaqstannyng eshqanday zanyn búzghan emespin. Mening bar kinәm, aqsha berip yqtiyarhat jasatu bolyp otyr. Men ghana emes, býkil qandastar qújattaryn aqshamen jasatyp jýrgeni qazir eshkimge jasyryn emes qoy. Bizge qanday jaza qoldansa da, Tarihy Otanymyzda qaldyrudy súraymyz.

 

Gýlnәr Ádiletqyzy. Eki úlymmen airylamyn ba dep qorqamyn  

- Tarihy Otanyma oraludy orta mektepte oqyp jýrip armandadym. 2013 jyly balam Elarys birinshi synypqa baratyn boldy. Sol sebepti de, segizinshi aida jedel Qazaqstangha kóship kettik. Ondaghy jalghyz maqsatymyz – balamdy Qazaq elining mektebinde oqytu edi. Bizge berilgen viza uaqyty bir jylgha ghana jaramdy edi. Almatygha kelgen song ne vizanyng uaqytyn úzarta almadyq, ne túraqty tirkeuge túra almadyq. «Vizandy úzartpaymyz, shekaradan shyghyp ket» dedi. Qytaygha qaytar jol qaldyrmay birjola kelgen edim. Balam mektepte oqyp jatqandyqtan ne bolsa da Tarihy Otanymyz ózekten tebe qoymas dep jarty jyl vizasyz jýrdim. Sol kýnderdegi basymnan ótken auyr jaghdaylardy dúshpanyma da tilemes edim. Jýregim qan jylap, ne Otanymda, ne Qytayda joq, bosqyn adamday kýy keshtim.

Tarazda yqtiyarhat beredi eken degen son, amaldyng joqtyghynan sol jaqqa bardym. Órleumen jolyghyp, 350 myng tenge tólep, ýsh aidan keyin, yaghny 2015 jyly qolyma yqtiyarhat aldym. Sol kýngi quanyshymdy auyzben aityp jetkizu mýmkin emes. Oralman kuәlik qolyma tiyip, osy kýnime myng shýkir aityp jylap ta aldym. Arada ýsh ay ótken son, 2016 jyly azamattyqqa qújattarymdy tapsyrdym. Yqtiyarhatymnan qatelik shyqqanyn aitty.

Ekinshi úlym dýniyege kelip, endi Qazaqstan azamaty boldyq pa degen kezde taghy basymyz sergeldenge týsip otyr. Kýieuim men bala-shagham azamattyq alyp aldy. Endi eki qúlynym shyryldap anasynan ajyrap qala ma dep týnde úiqymnan, kýndiz kýlkimnen airyldym. Ne jaza kórsek te, Qazaqstanda boludy, ólsek te osy topyraqqa kómiludi qalaymyz.

Bankten depozit ashyp, balama kuәlik alugha jaraghan yqtiyarhatym nege azamattyq alugha jaramaytynyn týsine almay dalmyn. Memlekettik mekemege kirip túryp, elektrondy qol qoydyq qoy. Sol kezde «búlar jalghan qújat jasap jatyr» dep negizgi kinәli qylmyskerlerdi ústaytyndar qayda qaldy? Ózgelerding kesirinen otbasymyzdyng oirany shyghayyn dep túr. Biyliktegi aghalarymyz analardyn, sәbiylerding kóz jasyna qalmasa eken deymin.  

 

Aynúr Múqashqyzy. Balama ayaghym auyr bolghandyqtan deldaldyng kómegine jýgindim

- Bala kezden ata-júrtymyzdy ansap jýrdik. Sol arman tilegimiz 2006 jyly oryndalyp, Qazaqstangha birjolata kóship keldim. 2007 jyly ÚBT-dan ótip, Qoja Ahmet Iassauy atyndaghy Qazaq Últtyq uniyversiytetine medisina mamandyghy boyynsha oqugha týstim.

Qazaqstanda túrmys qúryp, bir úl, bir qyzdy boldym. Joldasym, eki balam – Qazaqstan azamattary. 2016 jyly júmysyma azamattyq almaghanym qiyndyq tughyzdy. Ekinshi balama ayaghym auyr bolghandyqtan deldaldyng kómegine jýginip, Tarazdan yqtiyarhat aldym. At-babalarymyz aq bilekting kýshimen, aq nayzanyng úshymen qorghaghan azat elding úlany bolu armanymyz edi. Osy úlanghayyr jerimizde erkin jýrip túra almaytyn, tekti úl men qyz ósire almaytyn jaghdaygha dushar bolyp otyrmyz. 130-dan asa diaspora ókilderin syighyzghan mekenge qany da, jany da qazaq bizding syimauymyz qasiret emey nemene? Maghan Qazaqstannan tek «Qazaqstan azamaty» degen qújat qana kerek.

 

Manat Mahpudaúly. 7 jyl Qazaqstanda bilim aldym

– Ýilengenmin. Bir balam bar. Joldasym men balam – Qazaqstan azamattary. 2007 jyly oqugha týsip, 7 jyl Qazaqstanda bilim aldym. Oqu ornyna tirkelgen qújatpen azamattyq alu mýmkin bolmaghandyqtan azamattyq aluym kesheuildep qala berdi. Oqu ornynyng jataqhanasynan shyghyp, basqa jerge túraqty tirkeuge túru óte qiyn edi, ol kezde. Eshbir tanysym bolmaghandyqtan dalada qalmayyn dep oquymdy oqyp jýre berdim. Oquym bitken son, azamattyq alu ýshin izdene bastadym. Berilgen viza uaqyty bitip bara jatty. Qysqa merzimde vizany úzartu mýmkin bolmady. Sol kezdegi zang boyynsha aldymen yqtiyarhat alu kerek edi. Almaty men Almaty oblysynda yqtiyarhat bermey jatqandyqtan, Jambyl oblysy arqyly qújattarymdy әzirledim. Órleu degen jigitke aqshamdy berip, 2015 jyldyng shilde aiynda yqtiyarhatqa qújattarymdy ótkizdim. Qarashanyng basynda yqtiyarhat alyp, azamattyqqa tapsyrmaq bolyp edim, taghy aqsha súrady. Amalsyz túraqty tirkeuimdi Almaty oblysyna auystyrmaq bolyp edim, oghan mýmkindik bolmady. Qúlan audanynan tanys tauyp, sol jaqtan azamattyqqa qújat ótkizbek bolghanymda meni túraqty tirkeuden shygharyp jibergenin bildim. Bizding qújattarymyzdy dayyndaghan inspektor isti bolyp ketipti. Endi sonyng zararyn talay otbasy tartyp jatyr.

 

Qaster Birlikúly. Áyelim zar enirep jylap jatyr

- 2014 jyly Qazaqstangha otbasymmen oraldym. Qytayda bir balaly bolghan edim. Ekinshi balam osynda dýniyege keldi. Biz kelgende Almaty oblysynda túraqty tirkeuge túru mýmkin bolmady. Búl jaqta eshqanday tanysymyz bolmaghandyqtan әri vizanyng uaqyty bitip bara jatqandyqtan, onyng ýstine әielim bosanatyn kez kelgendikten Jambyl oblysyna baryp, yqtiyarhat alugha qújat tapsyrdyq. Kesheli beri Jambyl oblystyq ishki ister departamentining Kóshi-qon polisiyasy ózderining basyn arashalap, jalghan qújat jasaghan joqpyz degendi estip, әielim zar enirep jylap jatyr. Endigi kýnimiz ne bolaryn men de bilmeymin.

Týiin ornyna

Keshe bizding portalymyzdyng elektrondy poshtasyna "Abai.kz arqyly arasha súraymyz!" degen hat kelip týsti. 

"Qúrmetti, Abai.kz aqparattyq portalynyng qyzmetkerleri!

Tarihy Otanyna kóship kelgen 250 otbasy Sizder arqyly arasha súraydy. Biz Otanymyzgha kóship kelip, Jambyl oblysynan yqtiyarhat alamyz dep, basymyz daugha qalyp otyr.

Biz, birinshiden, búl jaqtyng jazu-syzuyn bilmegendikten de qújat jinau barysynda hattamalar toltyru sekildi mәselelerde qiyndyqtargha tap bolyp, deldaldardyng kómegine jýginuge mәjbýr bolghanymyz anyq.

Ekinshiden, Qazaqstannyng zanyn tolyq bilmegendikten, qújat ótkizude habary bar adamdardyng kómegine jýginuge tura keldi.

Qazaqstan Respublikasynda túraqtap túrugha qúqyq beretin yqtiyarhat qolymyzgha tiygen son, azamattyq alu ýshin qújattarymyzdy tiyisti organgha tapsyryp edik, bizding yqtiyarhatymyz tirkelmegen bolyp shyqty.

Qazir ot pen sudyng ortasynda qaldyq. Ne júmysqa túra almaymyz, balalarymyzdy mektepke beru mәselesinde de qiyndyqtar tuyp jatyr" delingen ol hatta.

Sol hatty indete zerttep, jogharydaghy azamattardan súhbat aldyq.

Qazaq eli qanday jaghday bolmasyn analardyng kóz jasyna qalmauy kerek. Bir otbasyn ekige bólip, óz qandastarymyzdy oqqa baylap bergennen góri osy isti bylyqtyrghan kinәli adamdardy tauyp, jazagha tartqan onay.

Jambyl oblystyq ishki ister departamenti óz basyn daudan arashalau ýshin qandastardyng basyn bәigege tikpeui kerek.

"Jambyl oblysynan yqtiyarhat jasatamyz" dep basy daugha qalghan qandas bauyrlardyng basqosuy

Gýljanat Qaly ózining emes, qos býldirshinining taghdyryna alandaydy

Serikhan Samarhan men Sara Túnghyshbay qazaq eline isti bolu ýshin emes, ósip-ónu ýshin kelgenin aitady. 

S

Úlpan Jeksenbay "Anany bauyr eti balasynan aiyratyn auyr ahual basymyzgha týsip otyr" dep shyryldaydy

Qaster Birlikúly balalarynyng taghdyry ýshin bәrine dayyn

Erzat Zatayúly "Qytaygha barghannan keyin ol el bizding basymyzdan sipamasy anyq" deydi.

Jeti jyl Qazaqstanda bilim alghan Aynúr Múqash Qúdaydan da, Qazaqstan Ýkimetining qamqorlyghynan da kýder ýzigisi kelmeydi.

Órimdey jastar, jas otbasylar Qytay eline emes, bizge kerek. Myna surettegilerding eshqaysysy qylmysker emes, qylmyskerler - memlekettik qyzmette otyryp, aqsha saughan shendi-shekpendiler bolsa kerek...

Dayyndaghan Qanat Birlikúly

Abai.kz

 

 

16 pikir