Últty qasiretten qútqarar Tolaghay tekti bir úldy Qúdaydan súraytyn halyqpyz. Aspannan ayaghy salbyrap, býkil júrttyng múnyn arqalar Alyp Túlgha tua qalsa deymiz. Sodan shyghar, anany da, mynany da qazaqtyng qamyn jegen perishte tekti PENDE etip, anaushyl-mynaushyl bolyp, qyzylkenirdek bolyp jatqanymyz. Búl qanday psihologiya? Búl qanday qalyp?

Pende qatelesuge qúqyly... Biraq, dәl qazaqtay qatelese beretin halyqty óz basym kórgen emespin. Mәselen, býgingindey aldyng jar, artyng qúzgha ainalghan dәuirde halyqty qara tobyr dep tanyp, sol tobyrdy bastaytyn serke izdeu – últty qorlau dep bilemin. Qoy bastaytyn saqaldy serkeler otardyng berekesin alyp bitpeytin be edi? Qazaq qoy emes, bizge serkening de qajeti shamaly. Árkim, әrkezde bolyp jatqan jaghdayatqa qatysty óz arasynan batyr da tabady, aqyn da tabady. El ishi – altynnyng kenishi. Tot baspaghan almas qylysh kóp. Onyng bәrin últtyq túlghagha ainaldyru da dúrys emes. Últyng ýshin orayy kelip, atqa qondyng ba, sosyn týs. Sol bir sәttik batyrlyghyndy maldanyp, ómir boyy bәlsinu, erligindi búldanu eshkimge de opa әpermeydi.

Qazir qazaqtyng basyna kýn tua qalsa, «ana kókem ne deydi?» eken dep silekeyimiz shúbyryp oidan jasap alghan «geroyymyzdyn» auzyna telmire qalamyz.

Orayyn dóp paydalanyp, jau ketken son, pyshaghyn tasqa shauyp, batyr bola qaludy kәsip etken o paqyr dәl Siz siyaqty qauqarsyz pende emes pe? Ne dey qoyy mýmkin?

Mysaly, bir ghana tiptik beyneni kóz aldynyzgha elestetinizshi.

Eldegi jemqorlyqqa lәm dәp auyz ashpaghan bir kókemiz ayaq asty «91» degen toptyng últtyq mәdeniyetimizge tóndirgen qaupine shyr ete týsedi . Jer dauy kezinde tilin tistep, «qúiryghyn qysyp» otyrghan o pәtshaghar qyzdardyng basyndaghy hidjapqa kelgende jalantós batyrgha ainalyp shygha keledi.

Jalpylama alghanda biz osynday qalyptaghy adamdardy batyr etip jýrgenimizdi bilemiz be?

Ol neni ózgertedi?

Qazir últyn satqandar, dinin satqandar, tinin satqandar minbede jýr... Biz suyq torghayday qaltyraghan olardy Tolaghaygha ainaldyryp aldyq.

Bizge jalpy osynday Últtyq Túlgha qajet pe edi?

Jeltoqsan kóterilisining myndaghan batyrlaryn kózge ilmey, sheyit bolghan birdi-ekili bozdaghymyzdy ghana batyr jasap alghanymyz keshe ghana. Biylik mynnyng mysynan qoryqqan shyghar! Al, biz nege «birge» tabynugha qúmarmyz?

Men osyny týsinbey-aq qoydym.

Qanat Birlikúly

Abai.kz