Júma, 19 Sәuir 2024
Áne, kórding be? 9688 16 pikir 19 Shilde, 2017 saghat 11:18

Bodan bolugha dayyn otyrghan memleketting alghysharttary

Elding aqparat kenistigindegi qazaq tilining ýlesi songhy ghasyr bastalghaly 15-18% dengeyinde qozghalmay túr. Búl, memlekettik tilge degen memlekettik organdardyng solaqay sayasatynyng saldary. Mysaly, elde shyghatyn 5 mynnan astam gazet-jornaldardyng 550-deyi ghana qazaq tilinde.

Almatydaghy bala-baqshanyng 10 payyzdayy ghana qazaqsha... Astananyng da onyp túrghany shamaly. Onda qazaqsha gazet-jornal satatyn bir ghana dýngirshek "Artem" supermarketining janynda jәne jalghyz qazaqsha kitap satatyn "Abay" dýkeni bar (ong jaghalauda). Esesine Preziydent mәdeny Ortalyghyna (sol jaghalauda) kitap izdeytinder "Russkiy miyrgha" barady.
Sol jaghalau әzirge qaraghaygha qarsy bitken bútaq bolyp qaluda. Sol jaghalaudadaghy 20 mynnan astam sheneunikter qazaqsha gazet-jornal, kitap oqymaytyn bolghany ghoy.

Búl jerde Astanadaghy bastyq inisin izdep auyldan barghan aghasynyng sózi eske týsedi. Onda, aghasy elding bar janalyghyn týgeldey aityp bolghannan keyin, "agashka ya vse ponimai, no ne mogu govoriyt" degen inisine, qaraghym-au "mening iytim de bәrin týsinedi, ol da sóiley almaydy" degen eken. 

Astana janyndaghy Aqmola oblysynyng Enbekshilder audanynyng ortalyghy, Birjan saldyng tughan auyly "Stepnyak" dep atalady. Al, Burabaydyng sanatoriylarynda qazaq telearnalary mýldem kórsetpeydi eken. Sonda, әkimder t.b. memlekettik organdar "ay qaraudan basqa ne isteydi?".

Búl, bolashaghy joq, bodan bolugha dayyn otyrghan memleketting alghysharttary. Osynday qoghamda "bodannan qúl tuady, qúldan jetesiz úl tuady!".

Aldaghy úrpaqtar osynday teksizder bolmas ýshin kýni-týni kýresu kerek. Sebebi, búl korrupsiyadan da jaman, sanany biylegen ruhany dert.

Ruhsyz qogham basy birikpeytin qúldardan túratyn tobyr bolady.

Janúzaq Ákim

Abai.kz

16 pikir