Júma, 19 Sәuir 2024
Bilgenge marjan 11924 0 pikir 6 Mausym, 2017 saghat 18:20

"N" men "N"-dy ajyratyp aitudyng eng tiyimdi 3 joly

Qazirgi kýni oqushylardyn, jas jetkinshekterding arasynda «n» men «n-dy» ajyrata almaushylar kóbeydi. Alayda, eki әripti dúrys jazyp, dúrys aitugha bolady. Qalay? Búl súraqqa tilalemi.kz sayty jauap úsynady.

Dybystardy aitqan kezde, onyng qalay jasalghanyna, yaghny auanyng auyz quysynan qalay shyqqandyghyna mәn beriniz dep jazady atalghan saytta til mamandary.. Mәselen, «n» dybysyn aitynyz da, ony dybystaghan kezde, auyz quysynda bolghan әreketterdi sipattanyz. Yaghny tilding úshy tiske tiyedi.

Al endi «n-dy» aityp kóriniz. Til keri (artqa qaray) sheginedi.

Dybystardyng jasaluynyng ózinde edәuir aiyrmashylyq bar.

Dybystardy jeke-jeke taghy da qaytalap aitynyz. Jәne de múqiyat óz dauysynyzdy tyndanyz. «N» dybysyn aitqanda, «n-nan» keyin «y» dybysy qosarlana estiledi. Yaghny «ny» týrindegidey, búl jazyluy emes, estigenimiz.

Al «n» dybysyn aitqan kezde, kerisinshe «y» dybysy «n-nyn» aldyna shyghyp ketedi. Yaghny «yn» týrinde. «Y» dybysynyng kómegimen dybystardy onay ajyratugha bolady degen sóz.

Keybir әdisterde «n» dybysy sózderde az kezdesedi, sol sebepti múnday sózderdi jattap alyp-aq ýirenuge bolady dep jatady. Búl da dúrys shyghar. Degenmen barlyq sózdi emes, sol sózding týbirin ghana jattap alsanyz, jetip jatqany. Sol týbirden órbigen sózderding maghynasy birdey bolmaghanymen, dybystaluy birdey kelip, bir sózding qayta qaytalanuyn kórip otyrasyzdar.

Mysaly, janajanalyq, janasha, janashyl;

Jen – jenil, jenildik, jeniltek, jenis, jenimpaz, jenge;

Tyng – tynda, tyndalym, tynshy, tynayt, tynaytqysh, tynghylyqty jәne t.b.

Tang – tanghy, tanerten, tansholpan, tanba, tanday, tanghajayyp, tanda, tandau jәne t.b.

Abay-aqparat

0 pikir