Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Qogham 5404 0 pikir 30 Qarasha, 2016 saghat 10:59

1 jeltoqsan - jalpygha ortaq mereke.

 

1 jeltoqsan – Túnghysh Preziydent kýni. Jalpygha ortaq mereke.

Preziydenttik institut alghash ret AQSh-ta taghayyndalyp, engizilgeni belgili. Álemning kóptegen elinde preziydent lauazymy bar. Búl – ómirsheng institut. Sol AQSh-ynyzda 1880 jyldan beri Amerikanyng túnghysh preziydenti Djordj Vashingtonnyng qúrmetine belgilengen Preziydent kýni jyl sayyn atalyp keledi.

Qazaqstanda da Túnghysh Pre­ziy­dent kýni resmy mereke retinde ata­la bastady. Memleket basshy­sy­nyng bir sózi bar: – Qúday qazaqqa qy­ryn qaramaghan: peyiline say etip úlan-ghayyr jer bergen, asty-ýstin tol­tyryp ken bergen, meyirban, aq­kónil, adal el bergen, jany ýshin ma­lyn, ary ýshin janyn sadagha ete­tin er bergen. Maghan ary ýshin ja­nyn sadagha etetin osynday tekti ha­lyqqa, meni «úlym» dep, «per­zen­tim» dep tóbesine kótergen halyqqa, arghy-bergidegi qazaq balasynyng birde-birining peshenesine búiyr­ma­ghan baqytty – tolyqqandy, tәuel­siz memleket qúrudyng basynda bolu BAQYTYN búiyrtqan halyqqa qyz­met etuden artyq eshtenening ke­­­regi joq. Osy jolda men boyym­da­ghy bar qayrat-qabiletimdi, bilim-biligimdi ayamay júmsaymyn, qanday tәuekelge de baramyn!

Tәuelsizdik úghymy – qazaq ýshin qas­terli. Tәuelsizdik – Tәuekel de­gen últtyq úghymgha tolyq say kele­tin qúbylys. Qazaq «Tәuekel et te tas jút» deydi. Elbasynyng osynau 25 jyl múghdaryndaghy atqarghan au­qym­dy qyzmetin baghamdaytyn bol­saq, eng aldymen osy Tәuekelge arqa sýiegenin angharamyz. Qay qazaqtyng balasyna tolyqqan tәuelsiz mem­le­ket qúru baqyty búiyrdy rasyn­da?!. Búryn soraby belgili, soqpaghy bederli jolmen jýrsek bir sәri. «Kýn sóngenshe, sónbeydi» degen KSRO bir kýnde kýirep sala berdi. Shyr­mauyqtay shyrmalghan jospar­ly ekonomikanyng belbeui byt-shyt ýzildi. Qazaqstangha qarasatyn esh­kim qalmady...

Bәrin  de tyngha týren salghanday janadan bastaugha tura keldi. Aspan úghy­mymen salghastyra qaraytyn bol­saq, Tәuelsizdik – Temirqazyq júl­dyzy ispettes. Ol bir ornynan esh­qashan ózgermeydi. Ózgergen de emes. Memleket basshysynyng ә de­gende ústanghan eki baghyty – De­mok­ratiya men Naryq, Temirqazyqqa bay­langhan Aqbozat pen Kókbozat sekildi. Uaqyt Elbasynyng eng dúrys tandaudy jasaghanyn dәleldedi. 
«Adamnyng adamshylyghy isti bas­taghandyghynan bilinedi, qalaysha bi­tirgendiginen emes» depti Abay. Preziydent N.Nazarbaevtyng Tәuel­siz memleket qúru jolyndaghy is bas­tauy onynan boldy. Az uaqytta gha­syrgha tatyrlyq júmystar atqa­ryl­dy. Shekara shegendeldi. Tól ten­gemiz ainalymgha týsti. Elding qor­ghanys quaty artty. Ishki-syrt­qy sayasattyng bәri ongharyldy. Atom aj­dahasynyng oshaghy jabyldy. As­­tana qalasy salyndy. Sanay ber­sek bir adam emes, myng adamnyng at­q­arar isining bastauy shygha beredi.
Jaryqtyq Abay ózining 41-qa­ra­sózinde «Qazaqqa aqyl be­rem, tý­zey­min dep qam jegen adamgha eki týr­­li nәrse kerek. Áueli – bek zor óki­­met, jarlyq qolynda bar kisi ke­rek. Ýlkenderin qorqytyp, jas ba­lalaryn eriksiz qoldarynan alyp, medreselerge berip, birin ol jol, birin búl jolgha salyp, dýniyede kóp esepsiz ghylymnyng joldary bar, әrbir joldy ýiretushilerge be­rip, sen búl joldy ýiren, sen ol jol­dy ýiren dep jolgha salyp, mún­daghy halyqqa shyghynyn tóletip ji­berse, hәtta qyzdardy da eng bol­masa músylman ghylymyna jiberse, jaq­sy din tanyrlyq qyp ýiretse, búl atalary qartayyp sózden qal­ghansha týzelse bolar edi. Ekinshi – ol adam esepsiz bay bolargha kerek. Ata­laryn paralap, balalaryn alyp, bastapqy aitqanday jolgha sa­lyp, taghylym berse, sonda týze­ler edi» dep ketken eken.

Abaydyng aityp otyrghany – osy kýngi tilmen aitqanda, preziydenttik biylikting naq ózi emes pe?!. «Jarlyq qo­lynda bar kisi» degen – preziydent lauazymy ghoy. Demek, Abay – da­nysh­pan! Tәuelsiz Qazaqstan Res­publikasynda tolyqqandy jýzege asy­rylghan reformalar men auqym­dy, ózekti is-sharalardyng barlyghy da negizinen alghanda Elbasy Jar­ly­ghymen atqaryldy.

«Balalardy dúrys jolgha salu» túr­ghysyndaghy Abay ósiyeti Mem­le­ket basshysynyng Jarlyqtarymen jý­zege asyryldy. Bir ghana «Bola­shaq» baghdarlamasyn aitsaq ta jet­kilikti. Sonymen qatar Nazarbaev uniyversiyteti, Nazarbaev ziyatkerlik mektepterining ashyluy, Abay ait­qan  «dýniyede kóp esepsiz ghylym jol­da­ryn» iygeru emes dep kim aita ala­dy?!.

Túnghysh Preziydent kýni – ta­riy­hy tandau kýni! Yntymaghy ja­ras­qan, birligi bekemdelgen barsha qa­zaq­standyqtardyng últ Kósh­bas­shysy, Túnghysh Preziydentimiz Núrsúltan Nazarbaevtyng tóniregine toptasu kýni!

Elbasynyng óz sózimen aitqanda, «Biz ýirenushi elden – ýiretushi el­ge ainaldyq». Qazaqtyng aty qalyng әlem­ge mәlim bolsa, ony mәshhýr et­ken Túnghysh Preziydent. Qazaq hal­qynyng әrdayym mәrtebesi biyik, me­reyi ýstem bola bersin!

Núrtóre JÝSIP

derekkóz. Aikyn.kz

0 pikir