Kesheli-beri júrt nazary saylaudan «sýrinbey» ótken saylanushylardyng tiziminde. Payymgha da, paryqqa da qayshy paradoksqa toly osy saylaudyng dýldýlderi aiqyndalyp, әr partiya ózderine tiyesili mәjilis kreslolaryna otyratyn mandat iyelerining tizimin jariyalady. Ishterinen ilip alar azamattar ileude bireu demesen, alalauy az emes alamanda attaryn el estip, júrt kórmegen kandidattar mәjiliske attandy.

Payym parasatymyzdyng óresinde Mәjilisting jana qúramyna sholu jasap kórelik endi.

Áueli biylik basyndaghy «Núr Otan» partiyasynyng deputattaryna toqtalsaq.

Ertede eski taqqa otyryp, bir auyz ýn shygharmaghan deputattar búl tizimde az emes. Mysaly, Aronova, Zvoliskiy, Jayylghanova, Kazansev, Karaken, Kliymenko, Shishigina syndy deputattarmen qatar, esimderin el bilmeytin: Yakovleva, Chirkov, Hitueva, Shipovskiyh, Shegeliskiy, Unjakova, Suslov, Sklyar, Simonov, Musiyn, Nurkina syndy birsydyrghy jap-jana deputattar qosyldy qatargha. Jogharydaghy biz tizimdep shyqqan azamattar Mәjilis minberinen oryn alarday qanday enbek sinirdi? Shyn mәninde halyq osy kisilerge dauys berip pe edi?

Hosh, otyrsyn delik, sonda búl tizimdegiler erteng minberden qanday mәseleler kóteredi? Sózding shyntuaytyna kelgende biz búl «kisilerdin» sayasy baghdarlamalarymen nege tanys emespiz? Halyq óz bolashaghyn ózi tanymaytyn túlghalardyng qolyna ústata qoymasy anyq. Endeshe eshkim estimegen esimderdi kimder saylady degen doghal súraq tuady.

Búl ghimaratta búrynnan kele jatqan «mәjilismenderdin» ishinde Parlamentting songhy partasynda otyratyn, BAQ aldynda bir auyz mәlimdeme jasap kórmegen  key deputat qayta saylandy. Mysaly, Oliga Shishigina, Vladimir Oleynik degender ne bitirip jýr?

Kýni keshe ghana qazaqstandyq auyr atletter doping dauyny ilikkende, Parlament minberinen bir auyz ýn qatpaghan Oliga hanym, ýshinshi mәrte deputat atandy. Oliga hanymnyng Parlamenttegi negizgi mindeti dóp osy sportshylardyng joghyn-joqtau emes pe? Ol kezde Oliga hanym qayda jýrdi?

Áuelgi bas partiya úsynghan 127 adamnyng ishinen әrtisteri men atletterin eseptemegende ekonomika, qúqyq salasynda isi men sózi ótkir azamattar nege syzylyp qaldy?

Ótken joly Elbasy Núrsúltan Ábishúly Ýkimetting keneytilgen otyrysynda zeynet jasyna jetken sheneunikterge oryndaryn bosatu turaly naqtylap eskertken edi ghoy.
«Zeynetke shyghudyng naqty merzimi bar, men ondaylardyng Qazaqstan boyynsha qanshasy otyrghanyn jaqsy bilemin. Búl sayasy memleket qyzmetkerleri ýshin de qarastyryluy kerek. Al Preziydent taghayyndaytyn sayasy qyzmetkerlerding ketu merzimin Preziydent óz sheshimimen 1-5 jylgha soza alatyn erekshelik bar», — dep nyghyrlap qoyghan-tyn.

Ózi aitqanday-aq, Mәjilisting jana qúramyna birneshe zeynetker de engen eken. Quanysh Súltanov, Serik Ýmbetov pen Baqtyqoja Izmúhambetov sekildi alpys pen jetpisting ýstindegi aqsaqaldar turaly asylyq sóz aitudy ersi kórdik. Sebebi, búl kisilerding keybirining qyzmettik merzimin Elbasy ózi úzartyp bergen.

Aytpaqshy, bas partiyanyng biylghy tiziminde kórer kózge oghash tiygeni taghy bir jana esim – Artur Platonov.

Elimizdegi telearnanyng tilshisi әm telejýrgizushisi Artur Stanislavúlynyng Mәjilistegi mayly oryngha jayghasuyna qatysty júrt pikiri eki úshty. Vikiypediyadaghy ómirbayanynda ónertanushy dep jazylghan búl azamattyng (endigi sheneunik) Mәjilistegi mindeti qanday? Ol turaly aldaghy uaqytta kenirek bayanday jatarmyz.

Endi biylikting «biznes-partiyasyna» auysayyq.

«Aq jol» partiyasynyng Mәjiliske ótu-ótpeui jogharghy biylikting qalauynda bolghany jasyryn emes. Partiya tóraghasy Azat Peruashev myrzanyng el qazynasynan shetelge shyghyp ketken 140 million dollardy elge qaytarudy talap etkendigin biz jazghan edik. Osy bir 140 millionnyng súrauy osy jolghy saylauda ýlken ról oinasa kerek. Partiyanyng Mәjilistegi oryndary «Auyldyn» enshisine búiyra jazdady.

Eng alghashqyda 34 kandidat úsynghan búl partiyada da elge esimderi mәshhýr azamattar tabylmady. Partiya tóraghasy Azat Peruashev myrzadan ózge, qyzyl sózge jýirik Berik Dýisembinov myrzany atap kórsetpesek, ózgelerine ózeurep túrghanymyz shamaly.

Sózding shyntuaytyna kelgende, Parlamentting deputattyghyna úsynylghan jap-jana tizimdi qarap otyryp, elge tanymal, últ ýshin, últtyng tili men dili ýshin janyn salyp qayrat kórsetetin azamattardy tappay daghdaryp qaldyq.

Jana saylaudan janaru kýtken el – «Aq jol» atynan dodagha týsken aqyn Qazybek Isany kýtti. Alayda Peruashev myrzanyng sheshimi halyqtyng senimimen ýndespegen eken.

Alash armanyn últtyq mýdde jolynda qalqan etemiz dep eldi sendirgen «Aq joldyn» jeti deputaty (ónsheng kәsipkerler) alghan baghyttan ainyp ketpese iygi edi.

Al Kommunisterde esh ózgeris joq.

Ózderin-ózderi merziminen búryn tarqatyp jiberudi attay qalap, atanday súrap alghan eski Mәjilis qúramyndaghy deputattar jana Mәjiliske ózderi baratyn bolypty. Gereantakratiyalyq basqaru jýiesining býgingi izbasarlary jasy seksenge jetken Vladislav aqsaqaldy bastap qayta jayghasty.

Búl qúramda kimder ne dep edi?

Áueli Vladislav Kosarevtan bastasaq, jasy biyl túp-tura seksenge toldy. Vladislav Kosaervtyng zeynet jasyn Elbasy úzartyp berdi deytin eshbir qújat joq. Alayda, parlamenttegi deputattyng enbegi onyng jasyna emes, biliktiligine qaray eskeriledi degen tóte teorema bar ekenin eskersek, Kosarev aqsaqaldyng aqylyna Jas Qazaqstannyng zang shygharushy organy múqtaj degendi bildirgeni me?

Álsin-әlsin BAQ aldanda bet kórsetip jýretin Jambyl Ahmetbekov myrza aldynghy jylghy Preziydent saylauynan keyin-aq, júrt nazaryn ózine audara bilgen-tin. Sol jolghy saylaugha deyin saya-kólenkedegi deputat endi eng belsendilerding biri. Hosh, enbek etkendiki.

Kommunisterding taghy bir deputaty Ayqyn Qonyrov myrza ótken jyly daghdarys dendep, qarjy qiyndyghy tua bastaghanda qolapay úsynys aityp, kópshilikting kelemejine ainalghan edi. Ol kezde deputat myrza, «nan baghasyn 300 tenge deyin kóteru» turaly úsynys aitqan. Deputat Qonyrov myrza biyl da dodada. Siz ben biz bolyp, ersili-qarsyly úsynystarymen nazarymyzda jýrgen Qonyrovtyng tisining arasynan shyqqan әrbir sózge jiti nazar audaratyn bolamyz.

Aytpaqshy, osy joly Túrghan Syzdyqov ta deputat atandy. Ótken jylghy Preziydent saylauynda el basqarugha niyetti ekendigin tanytqan Túrghan myrzanyng memlekettik tilge shorqaqtyghyn bayqap qalghanbyz. Memlekettik tildi resmy tilmen jii shatastyratyn Mәjilistegi deputattardyng qataryn endi Túrghan Syzdyqov toltyrdy.

Biz azdy-kemdi esimderin biletin eski әm jana deputattardyng attaryn atap, týsterin týstep kórdik. Mәjilistege ýsh partiyanyng ózge de elge beymәlim deputattary da bizding nazarymyzda. Saylanatyndar saylandy. Hosh kórdik. Endi saylanghandardyng sapasy syn kótere me degen jalqy súraq tuady...

Núrgeldi Ábdighaniyúly 

Abai.kz