Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 4117 0 pikir 22 Mausym, 2010 saghat 18:09

Jәdy ShÁKENÚLY. Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Núrsúltan Nazarbaevqa

Qúrmetti Núrsúltan Ábishúly!

Taghdyr tәlkegimen shetel asqan qazaqtar elimiz egemendik alghan alghashqy kýnderdi alystan estigende kóz jasyn kóldetip bir Allagha tәube qylyp edi. Sonan bergi 19 jylday uaqyt ishinde tarih tolqynynan sýrinbey ótip kele jatqan jas Qazaqstangha degen olardyng ystyq kónili suyghan joq. Ásirese ózge últtyng arasyndaghy óz bolmysyn aman saqtaudy Alladan kýtip, imanyn múrat etken úlylardyng sarqyty bolghan jautankóz bauyrlarymyz Sizding Mekke Mediynege sapar shegip, Qaghbagha kirip qazaq ýshin aq tilek tilegende qúdiretti janbyrdyng sirkiregenin әli kýnge anyz etip aityp keledi. Áueli Allagha, ekinshi ózinizge senedi. Meyir-shapaghat kýtedi. Qazaqstan syndy qasiyetti elge, ózinizdey dara kósh basshygha arqalanyp ózderin iyesi bar, otany bar baqytty halyq sanaydy

Qúrmetti Núrsúltan Ábishúly!

Taghdyr tәlkegimen shetel asqan qazaqtar elimiz egemendik alghan alghashqy kýnderdi alystan estigende kóz jasyn kóldetip bir Allagha tәube qylyp edi. Sonan bergi 19 jylday uaqyt ishinde tarih tolqynynan sýrinbey ótip kele jatqan jas Qazaqstangha degen olardyng ystyq kónili suyghan joq. Ásirese ózge últtyng arasyndaghy óz bolmysyn aman saqtaudy Alladan kýtip, imanyn múrat etken úlylardyng sarqyty bolghan jautankóz bauyrlarymyz Sizding Mekke Mediynege sapar shegip, Qaghbagha kirip qazaq ýshin aq tilek tilegende qúdiretti janbyrdyng sirkiregenin әli kýnge anyz etip aityp keledi. Áueli Allagha, ekinshi ózinizge senedi. Meyir-shapaghat kýtedi. Qazaqstan syndy qasiyetti elge, ózinizdey dara kósh basshygha arqalanyp ózderin iyesi bar, otany bar baqytty halyq sanaydy

1992  jyly qyr­kýiekte ótken dýniyejýzi qazaqtarynyng alghashqy qúryltayy olardyng armanyna qanat bitirip, atajúrtqa baghyttalghan úly kóshting kerueni molynan aghytylghan bolatyn. Áriyne, kósh basyndaghy úly túlgha - óziniz әlem qazaqtaryna jar salyp, bar qazaqty otan qúshaghyna oralugha shaqyrdynyz. Qazaq topyraghyna bettegen әr qazaq: «bizdi Núrsúltan patshamyz shaqyryp jatyr» degendi maqtanyshpen, marqa kónilmen aitatyn edi. Allagha shýkir, sonan beri otanyna oralghandardyng sany da bir milionnan asty. Zaman ótip, tarih tepershigi ózge qyryna aunasa da búl enbeginiz qazaq tarihyna altyn әrippen jazylyp, mәngilikke aishyqtalyp qalady. Ony óshiru, ózgertu endi eshkimning de qolynan kelmeydi. Shetten oralghan әr qazaq búl shejireni nemere-shóberelerining qúlaghyna qúiyp, Sizge degen, otanyna degen boryshtarlyq sezimin úrpaqtan úrpaqqa jalghap ótetindiginde shýbә joq.

Osylaysha óziniz bastaghan úly kóshting dabyrasy әlem elderining nazaryn audaryp, qazaq últynyng bauyrmaldyghy barsha ghalamdy tanghaldyra bastap edi. Dese de ertegilerde aitylatyn qyryq uәzir men hannyng aqylshylary jaghynan altyn taqtyng iyesine kólenke týsip jatatyn ejelgi әpsanalardyng bizding qoghamda da boy kórsete bastaghanyn jasyrugha bolmaytyn siyaqty. Sol anyz-әngimeler de aradaghy uәzirlerding kesirinen halyqtyng patshagha, patshanyng halyqqa qoly jetpeuinen tuyndaytyn tragediyalar kóp bolghan. Endi, mine, sheteldegi qandastarmyzdyng otanyna oraluy jolyndaghy әr týrli dauly mәseleler sol eski hikayalardy eske salyp, bizdi de kýnәli oilargha jetelep otyr.

Sonday kelensizdikterdi óziniz de angharsanyz kerek. Songhy jyldary kóshi-qonnyng sayabyrsy bastaghanyna qarata ýkimetke arnayy tapsyrma berip, «Núrly kósh» baghdarlamasyn algha qoyyp ediniz. Aty aityp túrghanday «Núrly kósh» halyqtyng toqyray bastaghan kóshi-qonyna ýlken ýmit syilaghan bolatyn. Kóshting orta jolda dogharylyp qaluynan alandaghan qarttarymyz: «aynalayyn, Núreke, bizdi taghy bir quandyrdyng ghoy, búl jaqsylyghyng bizden qaytpasa Alladan qaytsyn!» -dep aghynan aqtarylyp, kózderine jas alyp edi. Ásirese shettegi qazaqtar arqyly shekaralyq ónirlerding tyghyzdyghyn arttyryp, otan irgesin qymtau iydeyasy elim degen erlerding jýregine núrly shuaghyn tókkenine barshamyz kuәmiz.

Alayda, jaqyn kýnderden beri shetten oralatyn qandastarymyzdyng sanynyng kýrt azayyp, kóshting toqyraugha úshyraghany jii aityla bastady. Qoy ýstine boztorghay júmyrtqalaghan myna beybit zamanda múnday kólenkeli qúbylystardy Sizge jetkizuge jýreksingen «uәzirlerinizdin» «jabuly qazan qaqpaghymen» dep kóshting toqyraghanyn jasyryp otyrghanyn da bayqaugha bolady. Alayda, olar Siz bastaghan úly kóshting keruenine kedergi jasap, qan jylaghan qazaq tarihyn taghy bir qadam artqa shegindirip  otyrghandaryn bile me joq pa, ol jaghy bir Allagha ghana ayan. Tipti radio-teledidarda: «oralmandar súraghandy ghana biledi, jylay beredi!» dep mәselening betin teris ainaldyryp jýrgender de az emes. Olar sol sózderi arqyly biylik pen halyqtyng ortasyna ot tastap, óz úpaylaryn týgendegisi keletin shyghar. Sol kelensiz kenester «uәzirleriniz» arqyly bizding ýnimizden búryn sizding qúlaghynyzgha tiyip jatsa, olardan búryn biz úyalamyz. «Keshegi senip shaqyrghan qandastarymyz ýmitimizdi aqtamay jatyr ma?!» - dep oilamasyn degendi oilasaq úiqymyzdan shoshyp oyanamyz. Óitkeni kelgenimizden kelmegenimiz kóp. Uanghanymyzdan uanbaghanymyz kóp. Artymyzda әli de bolsa bes million qazaq jatyr. Biz olardyng tólin de tolyq kóshirip әkele alghan joqpyz. Bes million qazaq Qazaqstandaghy qazaqtardyng jarymynan da kóp. Óz sózinizben aitqanda: «әlemdegi әrbir ýshinshi qazaq shet elderde túrady». Demek әli de ketigimiz tolyp kemtigimiz jamalyp bolmay jatyr degen sóz.

Býginderi sheteldegi qazaqtar jii qonystanghan Qytay, Resey, Ózbekstan elderinde qazaq mektepterining bolmauy nemese barlarynyng ózining qysqaryp-qúrtyluy kýn sayyn alandata bastady. Óziniz ortagha qoyghan «Núrly kósh» baghdarlamasy kóz boyaushylyq pen shaban-shalaghaylyghyn tastap, Siz oilaghanday júmys atqarghanda ghana alystaghy aghayyndy aman alyp qalugha anaghúrlym tez qimyldar edik. Olay bolmay, Sizge uәde bergen «uәzirler» men «aqylshylardyn» ótirik mәlimetine senip jýre bersek, jat júrttaghy qandastarymyzdyng kóbi-aq ózderi otyrghan ózge últtyng telegeyine jútylyp ketedi. Endi 5-10 jyldan keyin olardyng kóbin tappay qalamyz. Sizding úly múratynyzdy arqalaghan úly kóshting qayyspas nary qara kezenning basyna shógip, kósh orta jolda qala ma degendi oilaudyng ózi auyr. Biraq әlem halyqtary moyyndaghan dana kóshbasshy Sizding keruenimizdi búl tyghyryqtan aman alyp shyghatynynyzgha senimimiz kәmil, ýmitimiz ýstem. Qaghbada sirkirep jaughan Allanyng aq janbyry músylmangha degen, qazaqqa degen sol adal niyetinizding aighaghy dep bilemiz.

Halyqtyng kóshi-qony turaly zangha taghy da ózgertuler men tolyqtyrular engizip, býgingi qazaq kóshine júmys atqaryp otyrghan Enbek jәne Halyqty әleumettik qorghau ministrligi, Syrtqy ister, Ishki ister ministrligi jәne mәdeniyet, bilim-ghylym salalary men jergilikti әkimshilikter shyn niyetimen iske kirisip, júmyla jýk kóterse pәrmeniniz jerde qalmas edi. Tarihtyng úly búrylysty kezeni ózinizden taghy bir úly ýndeudi kýtip túrghan siyaqty. Sizding bayaghy patshalar siyaqty uәzirlerding búghauynda qalmaytynynyzdy bilip, osy tilekterimizdi әdeyi ashyq bildirip otyrmyz. Sayabyrsyghan qazaq kóshin Siz ghana qayta jónge sala alasyz. Ózinizding elim-jerim degen úlanghayyr jýreginizden qúddy Mekkedegidey taghy bir shapaghat janbyryn kýtemiz. Dogharylu ýstindegi qazaq kóshin qayta jalghasanyz eken. Allanyng adal qúly, Múhammedting ýmbeti din músylman Sizge amandyq, isinizge qayyr-bereke tileydi. Sizding bauyrlarynyzdy jarylqaghanynyz siyaqty Allataghala Sizdi de jarylqasyn!

 

Shettegi shemen jýrek halyqtyng mún-zaryn jetkizushi

 

Jәdy Shәkenúly,

jazushy, Euraziya jazushylar odaghynyng mýshesi


"Jas qazaq ýni" gazeti

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1584
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3621