Seysenbi, 16 Sәuir 2024
Biylik 9010 0 pikir 4 Mamyr, 2016 saghat 12:28

ELIMIZDEGI TELEARNALAR KIMNING SAYaSATYN ÚSTANADY: NAZARBAEVTYNG BA, ÁLDE PUTINNING BE?

Osydan birneshe kýn búryn «Euraziya» arnasynyng «Analitika» baghdarlamasynda jurnalist "Qazaqstandaghy halyqtyq tolqulargha shyqqan túrghyndargha belgisiz «besinshi kalona» 50-150 dollardan ýlestirip jatyr" degen aqparat taratty.


«Halyq narazylyghynyng «sponsorlary» demeushileri kimder? Sheruge shyqqan túrghyndargha әlgi 150 dollar qanday joldarmen tólenip jatyr? Búl aqparattyng qaynary qaydan alynghany turaly reseylik arnanyng tilshileri lәm-mim demegen. Degenmen, bildey bir arnanyng saraptamalyq aptalyghyn jýrgizip otyrghan jurnalist – halyqtyq tolqulardy úiymdastyryp, ony qarjylandyryp otyr dep Batys elderin núsqaydy. Áriyne, búl ashyq «konfedansialdy aqparat» bolghan.

Halyqqa dәlelsiz aqparat taratyp, eldegi narazylyqty qozdyryp otyrghan 5 kalona basshylary ereuilge shyqqan әrbir adam ýshin 150 dollardan taratty dep aiyptady. Osylaysha aqparattyq provokasiya hәm demonizasiyalyq sayasatty ústanyp otyrghan Euraziya arnasy aqparatty búrmalau arqyly halyq narazylyghyn tudyrdy.

Áleumettik jeliler men qoghamdyq ortada búl qyzu talqy týsip, tipti jalghan aqparat taratqan arna men onyng qyzmetkerin kelemejge ainaldyrghandar da joq emes.

Tipti AQSh-tyng Qazaqstandaghy elshisi Jon Kroldyng elimizding batys ólkelerine jasaghan saparyn da syngha alyp, AQSh elshisi halyqtyq tolqulardy úiymdastyryp qaytqan boluy mýmkin degen qaueset te aityldy.

Keyin әlgi elshi (elimizge kelgen kóp elshining ishinde qazaq tilinde qúttyqtau aityp, últtyq qúndylyqtargha qúrmet kórsetken Jon Krol) aqtalypty. «Batysqa barghanymdaghy maqsatym – 150 dollardan ýlestirip beru ýshin emes, Elbasynyng 100 naqty qadam josparyn talqylau, taratu edi»,-depti.

Pro-putindik arnalardyng arandatushylyq әreketterine tosqauyl qong kerek degen talaptar qoghamdyq ortada jii aitylyp jýr.

Reseylik arnalar (Qazaqstandaghy jәne ózge memleketterdegi) jalghan jәne aqparattyq negizi búrmalanghan habar taratyp, Pro-reseylik pozisiyany nyq ústanatynyn biz jaqsy bilemiz. Ásirese Reseyding Batys pen Ukrainagha jәne Ortalyq Aziya elderine jasap jatqan gibridtik soghysynynda dezinformasiyalyq sayasatty berik ústanatyny da jasyryn emes. Putindik dezinformasiya – býginde soltýstiktegi kórshilerding aqparattyq sayasatynyng negizine ainalyp, shynayy aqparatty búrmalau arqyly, halyqqa shyn aqparattyng anologyn dayarlap kórsetedi. Onday mysaldar az emes. Mysaly, 2005-2010 jyldardaghy Qyrghyzstandaghy jalpy halyqtyq tónkerister kezinde alangha shyqqan qyrghyzdargha AQSh aqsha berip otyr dep habar taratqan da dәl osy reseylik arnalar edi. Nemese Resey men Ukraina janjaldary kezinde aiqyn kórinis tauyp, Ukraina qaqtyghystaryna AQSh pen Batys elderin ashyq aiyptady. Maydangha shyqqandargha Batys kýnine 100 dollardan ýlestirip jatyr degen aqparat Evraziya arnasy bastaghan birqatar Putindik BAQ-ta kýn sayyn qaytalanyp jatty.  Nemese kýni keshe Armeniya men Ázirbayjan arasyndaghy Tauly Qarabaq janjaly qayta órshigen týni qanday jolmen ekeni belgisiz reseylik BAQ Qarabaqta jýrip, aqparatty búrmalap kórsetuge kiristi.

Europa Odaghynyng syrtqy baylanys ortalyghynyng jýrgizgen zertteulerine sýiensek, reseylik BAQ-tyng jalghan aqparat taratu sayasaty múnda ashyq syngha úshyraghan.

Europa odaghy janyndaghy syrtqy baylanys ortalyghy «Dezinformasiyalargha sholu» dep atalatyn aptalyq taldaulardy jariyalaugha kóshipti. Onda reseylik «Russia Today», «Euraziya arnasy» (Vosikresnoe vremya baghdarlamasy), «Rossiya 1» tele arnalary men "Komsomoliskoy pravdy", «LifeNews» gazetteri jәne «Sputnik» agenttikterindegi jalghan jәne negizi búrmalanghan aqparattargha sholu jasalghan.

Qarap otyrsanyz, reseylik arnalardyn, sonyng ishinde keshegi jalghan aqparat taratyp, halyqty arandatugha әrekettengen «Evraziya» arnasynyng ústanyp otyrghan sayasaty  tútas bir elding ruhany sanasyn, qoghamdyq bolmysyn jaulap alu, tek jaulap qana qoymay týbirimen joy bolsa kerek. Býgingi tanda AQSh-tyng aqparattyq soghys sayasaty men әdistemesin Resey úrymtal paydalanyp, ony Qazaqstangha sәtti qoldanyp otyrghany da jasyryn emes. Múny tura maghynasynda da, beyneli maghynasynda da «postimperiyalyq» әdis deuge әbden bolady. Reseylik aqparat qúraldary bizding elde aqparattyq monopoliya qúryp alghany da shyn. Naryqtyq ekonomikalyq qatynas pen demokratiyalyq zayyrly qoghamda ómir sýrip jatqanymyz ras bolsa, monopoliyanyng kez kelgen týrine tosqauyl qoyylugha tiyis. Tipti, ol az bolghanday telearna arqyly últtyq mýddemizge, elimiz ben jerimizding býtindigine eleuli núqsan keltiretin, arandatu maqsatyndaghy mәlimdeme jasalsa, belgili bir aqparat qúraldary oghan jol berse, ony el kóleminde taratpay tastaugha tolyqtay qúqylymyz. Búl túrghydan kelgende, reseylik «Evraziya» arnasyn búghattap tastauymyzdyng esh sókettigi joq.
Árbir qazaq ýshin el tәuelsizdigin nyghaytu, últtyq mýddeni algha qoydan qymbat qúndylyq joq. Al, oghan kórshi elding kóldeleng kók attysy qol súqsa onday telearnany nege biz el aumaghynda kórsetip beygham otyrady ekenbiz?! Reseylik «Evraziya» arnasy kórermen arasynda óz bedelin týsiretin, jurnalisting kәsiby etikasyna núqsan keltiretin jaghymsyz kórinisterdi úsynuy arqyly kórshi eldi syilamauy, әldekimning óshpendilikpen japqan jalasyn dabyraytuy, jalghan mәlimdemening bayybyna barmay túryp jariyalauy, qoghamdyq-sayasy manyzy joq, baybalamdy «ayghaylatyp» kórsetui, efir arqyly júrtty qorqytyp-ýrkituge әrekettenui onyng bizding el aumaghyna taralmay toqtatyluyna eleuli negiz bola alady.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz 

         

 

0 pikir