SAIGEZ.KZ qoghamdyq-sayasy sayty media sarapshylar men jergilikti belsendi túrghyndardan qúralghan shaghyn toppen birlesip, oblys ortalyqtary  basshylarynyng reytingisin jasap keledi. Búl reyting eki jolmen jasalady. Birinshisi –   jabyq dauys beru, yaghny tandauly sarapshylar arnayy jauap beredi. Ekinshisi – ashyq, yaghny saytta dauys beru arqyly jasalady. Osy eki jol arqyly jasalghan qorytyndy nәtiyje әr aidyng alghashqy aptasynda jariyalanady. Respublikadaghy oblys ortalyqtary әkimderining reytingisi  ýsh dәreje boyynsha – ýzdik tórttik,  ortanqol bestik jәne autsayderler toby degen ataumen jasalady. Áriyne, reyting bolghan song ózgerister bolyp jatady.

 Atalghan sayttyn reytingisi  jariyalana bastaghaly beri ýzdikter tobyn Shymkent qalasynyng әkimi – Ghabidolla Ábdirahymov bastap keledi. Ýshinshi megapolis mәrtebesine úmtylyp kele jatqan Shymkent qalasy әkimining qatarynan ýsh ret sonyna shang ilestirmey, birinshi oryn aluy qalyptasqan әdetke ainaldy.

Reytingti jasaushylardyng aituynsha, songhy jariyalanghan reytingte Ghabidolla Ábdirahymovtyng alghashqy oryndy iyelenuine Shymkentte respublikada tendesi joq, qala  halqynyng 85 payyzyn jylumen qamtamasyz etetin qazandyqtyng iske qosylghany, Shymkent qalasynyng 2016-2020 jyldargha arnalghan damu tújyrymdamasynyng jobasynyng  tanystyryluy,«Aqyldy» qala halyqaralyq kongress-kórmesi ayasynda Barselona merining orynbasary Jerardo Pisarello men Shymkent qalasy әkimining ekijaqty әriptestik kezdesu  ótkizgeni  yqpal etken kórinedi. Shymkent qalasynyng 2016-2020 jyldargha arnalghan damu tújyrymdamasy Almaty qalasyna әkim bolyp taghayyndalghan Bauyrjan Baybekting qalany damytu jónindegi 5 prinsiypinen keyin kózge týsken iri joba bolghany basa  aytyluda.

Ghabidolla Ábdirahymovtyn Shymkent halqymen әr audanda ashyq kezdesuler ótkizgeni de әkimning tartymdy imidjining qalyptasuyna sebep bolypty. Shahar basshysy juyrda Enbekshi audanyna qarasty Qazyghúrt, Qaratóbe, Júldyz eldi mekenderining túrghyndarymen kezdesti.

 - Enbekshi audanynyng eldi mekenderindegi basty mәsele – kólik tasymal qyzmeti. Qalamyzdyng 2020 jyldargha arnalghan damu tújyrymdamasynda shaharymyzda kommunaldyq avtopark saludy josparlap otyrmyz. Aldaghy jyly biz qaladan shalghay audandarda túratyn eldi meken túrghyndaryn tasymaldau mәselesin ontayly sheshetin bolamyz - degen edi Shymkent qalasynyng әkimi sol kezdesude. Búl audandaghy týiitkildi mәselening biri – halyqqa qyzmet kórsetu ortalyghynyng joghy. Osyghan oray qala әkimi osy jyldyng sonyna deyin 93 myng túrghynnyng iygiligi ýshin halyqqa qyzmet kórsetu ortalyghy ashylatynyn aitty.

Eng ýzdik әkim sanalyp kele jatqan Ghabidolla Ábdirahymovtyng aldynda túrghan ýlken problemalardyng biri – qalagha keyin qosylghan auyldardyng infraqúrylymyn qamtamasyz etu mәselesi. Ál-Faraby jәne Qaratau audandarynyng túrghyndarymen bolghan kezdesude qala basshysy: «Qalamyzgha kóptegen eldi meken Sayram audanynan qosylghan. Sol audannyng zansyz berilgen jerlerindegi kommunaldyq mәsele bizge aitarlyqtay jýk bolyp otyr. Tipti auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jerlerding ózin 8 sottyqqa bólip, halyqqa jýiesiz, jobasyz taratqan. Qazir bizding eng birinshi maqsatymyz –  әueli osy eldi mekenderding jol, gaz, su mәselesin sheshu. Túrghyndardyng qolayly ómir sýruine jaghday jasau. Biz budjetting jaghdayyna qarap, sizderding mәselelerinizdi jýielep sheshemiz. «Sabyr týbi – sary  altyn» degendey, birer jylda jaghdayymyz edәuir retteledi» - dedi.

    Qalalyq mәslihattyng deputattary 2015 jylghy shahar budjetin songhy ret naqtylap, ózgerister engizdi. Biylghy budjetting kiris kózinde ózgeris joq, tek ýnemdelgen 100 million tenge qayta bólindi. 53 million tenge qaladaghy 160 qazandyqtyng qúrylysyn ayaqtaugha baghyttalsa, ózge qarajat búryn bastalghan әleumettik nysandardy ayaqtaugha júmsalady. 2015 jylghy budjet 83 milliard tengeni qúrady. Al ótken jylghy qala qorjynyndaghy qarjy – 79 milliard tenge bolghan. «Shymkent respublikadaghy ýshinshi qala sanalatyndyqtan, milliongha juyq halqy bar shahargha bólinetin qarjy da býgingiden әldeqayda artyq boluy tiyis» -deydi  qala әkimi Ghabidulla Ábdirahymov.

  Ýshinshi megapoliske ainalu ýshin әli talay tirlik atqaryluy kerek. Qarapayym tilmen aitqanda megapolis atanu ýshin eng keminde qala túrghyndary kógildir otynmen, jaryqpen, jylumen, taza auyz sumen qamtamasyz etilui kerek. Ázirge búl mәsele tolyq sheshilmegen. Búl saladaghy statistika mynaday: Shymkent qalasy túrghyndarynyng su qúbyrlarymen qamtamasyz etu dengeyi – 83,5 payyz, elektr energiyasymen – 85 payyz, tabighy gazben – 64,9, al kәriz (kanalizasiya) jýielerimen qamtamasyz etu dengeyi – 44,8 payyzdy qúrap otyr.

  Qala túrghyndarynyng taghy bir bas auruy – qoqys tastaytyn poligondar mәselesi. Býginde qalada syiymdylyghy 300 myng tonnany qúraytyn eki qoqys poligony bar. Qaladan aiyna 15 myng tonna qoqys shyghady. Osy qarqynmen qala әr eki jylda әlgi eki poligondy toltyrady. Býginde «Mәrtóbe» qoqys poligonynyng ainalasyndaghy aghayyngha qiyn boldy. Qala әkimi búl mәseleni sheshuding tiyimdi joly retinde qoqys óndeytin zauyt saludy úsynyp otyr. Býkil әlemde qoqysty óndeu – óte paydaly biznes sanalady. Osy jobagha qyzyghushylyq tanytyp otyrghan investorlar da bar siyaqty.

  Ázirge Ábdirahymovtyng tasy órge domalap túr. Reyting boyynsha aldyna jan salmay keledi. Degenmen... әkimning elge bergen uәdesi, sózi men isining bir-birine qanshalyqty qiilasatynyn uaqyt kórsete jatar. Ábdirahymovtyng júmysyna әdil bagha beretin kez әli kelgen joq. Sondyqtan әkimning qúrghaq sózben ayaghyn jerge tiygizbey maqtay beruge asyqpaghan jón siyaqty. Múnyng keri әseri baryn da úmytpayyq.

Aytqanday Ábdirahymov kóshbasshy atanghan reytingte ýzdik tórttikti Oral qalasynyng әkimi Altay Kólginov, Taraz qalasynyng әkimi Núrjan Kalenderov, Pavlodar qalasynyng әkimi Bolat Baqauov týiindep túr. Odan keyin ortanqol bestik pen autsayder atanghan әkimder bar. Sol autsayderlerding biri Petropavl qalasynyng әkimi Marat Tasmaghanbetov.

Ýsen ASQAROV