Júma, 29 Nauryz 2024
Ádebiyet 7748 0 pikir 14 Jeltoqsan, 2015 saghat 12:35

“ShYNYRAU” – ADAMZATTYNG QAZAQ SOMDAGhAN SONGhY ANYZY

Ábish Kekilbay dýnie saldy. Qazaq prozasy virtuoz qalamynan aiyryldy. “Anyzdyng aqyry” men “Shynyrau’ tәrizdi qos shedevrdi dýniyege әkelgen asyl qalamger uaqyttan ozdy. Endi onyng uaqyty – kýnning qanday kezi, týnning qanday uaghy, jyldyng qanday mausymy, ghasyrdyng qanday zamany tumasyn – mәngilikting úly mezgilinde ómir sýretin bolady.

Ol jýzjyldyqtar oqityn kitapqa ainalady.

Jýz jyldan son, әlem әdebiyetinde әr jazushydan bir-bir kitap qalady... sol shaqta “Anyzdyng aqyry” ma, “Shynyrau” ma, qaysysy ilgeri ozady, ony taghy da mәngilikting adal perzenti, tórelikke jarap qalghan uaqyt sheshedi.

Biz “Shynyraudy’ oqimyz. “Shynyraudyn” týpsiz shynyrauyna jete alamyz ba, joq pa, shynyna shygha alamyz ba, joq pa, ony Shyghys biledi, bәlkim, Batys ta týsinip qalar, әlde, әlem oqyrmany, adamzat úrpaghynyng –qadirli Djeyms Djoys jazghan “Uliss” romany tәrizdi – sonyna deyin eshqashan oqylmaytyn, qala berdi, intellektualdardyng ózi júmbaghyn sheshe almaytyn, tauysyp oqyp, sarqyp tany almaytyn shygharmasyna ainaluy mýmkin.

Shynymen, “Shynyraudyn” jóni bólek edi. Forma túrghysynan kemel dәrejegen jetken ozyq shygharma bolatyn.

Tipti, “Shynyraudy” oqyp otyryp povesting qúiylghan qalybyn kórgendey kýy keship otyratyn edim. Sózden sózge jetip , abzastan abzasqa kóship, betten betke auysqanda shygharma formasy әueli súlbalanyp, sosyn túlghalanyp, aiqyndala týsetin.

Bәrimiz de – Enseppiz. Ensep – qazaq tudyrghan Siziyf. “Shynyrau” – adamzattyng qazaq somdaghan songhy anyzy.

Alashtyng jana tәmsili.

Ábish Kekilbaydyng ózi mandayy jarqyrap tau sekildi qozghalyp, ornynan qoparyla túryp kele jatqanda, epostyq jyrlardyng taram-taram tolghaularynan shyqqan, sala-sala jelisinen jaralghan, telegey tenizdey sarqylmaytyn anyzyna úqsaytyn edi.

Ábden tozyghy jetken kóne kitaptardyng sarjaghal betterinen syrghyp týsip qalghanday kórinetin.

Onyng túlghasy da, túla boyy da, tóniregi de anyzgha, әfsanagha toly edi. Ábish degen sóz shejirege túnyp túratyn.

Ústaz qalamgerding sonynan әfsana qaldy. Asyl múra qaldy. Ózining qaytalanbaytyndyghyn bilmey baqigha attanghan qaytalanbas sheber mashyqtyn, sheshen dәstýrding bizge ósiyettey tapsyrghan, amanattay jýktegen ýlken júmbaghy qaldy.

Ábish Kekilbay mening jazushy bolyp qalyptasuyma qatty әser etken kitaby ústazdarymnyng biri  edi. Syrttay agha dos sanaghan Ábekeng ony bilmey ótti. Men de eshqashan aitqan joqpyn.

Didar AMANTAY

abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1584
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2284
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3622